Conceptual Framework
©
IFRS Foundation
13
Əhəmiyyətlilik
QC11
İformasiyanın buraxılması və ya təhrif edilmiş təqdimatı istifadəçilər tərəfindən maliyyə məlumatı əsasında
qəbul edilmiş qərarlara təsir edə bilərsə, o əhəmiyyətli sayılır. Başqa sözlə, əhəmiyyətlilik fərdi müəssisənin
maliyyə hesabatı kontekstində məlumatın aid olduğu maddələrin xarakteri və ya böyüklüyü və ya hər ikisi
əsasında münasibliyin müəssisə üzrə spesifik aspektidir. Bu səbəbdən, Şura əhəmiyyətlilik üçün vahid
kəmiyyət həddi müəyyən edə və ya müəyyən bir hal üçün nəyin əhəmiyyətli olacağını əvvəcədən göstərə
bilməz.
Düzgün təqdimat
QC12
Maliyyə hesabatları sözlər və rəqəmlərlə iqtisadi hadisələri təqdim edir. Maliyyə məlumatının faydalı olması
üçün o yalnız uyğun hadisələr deyil, həm də təqdim etmək üçün nəzərdə tutduğunu düzgün şəkildə təqdim
etməlidir. Təsvir edilənlərin tam düzgün təqdimatı üçün onun üç xüsusiyyəti olmalıdır. Bunlar, tamlıq,
neytrallıq və təhrifsizlik xüsusiyyətləridir. Əlbəttə ki, mükəmməlliyə nadir hallarda nail olunur. Şuranın
məqsədi bu keyfiyyətləri mümkün olduğu qədər maksimum həddə çatdırmaqdır.
QC13
Təsvirin tamlığına təsvir edilən hadisənin istifadəçi tərəfindən başa düşülməsi üçün, bütün zəruri açıqlamalar
və izahlar daxil olmaqla, lazım olan bütün məlumatlar daxildir. Məsələn, hər hansı aktivlər qrupu üzrə təsvirin
tamlığına, ən azından qrupdakı aktivlərin xarakterinin açıqlaması, qrupdakı bütün aktivlərin rəqəmlərlə təsviri
və rəqəmlərlə təsvir edilənlərin nə təqdim etməsi barədə açıqlama daxildir (məsələn, həqiqi ilkin dəyər,
düzəliş edilmiş ilkin dəyər və ya ədalətli dəyər). Bəzi maddələr üzrə təsvirin tamlığına həm də, həmin
maddələrin keyfiyyəti və xarakteri barədə, onların keyfiyyəti və xarakterinə təsir edə biləcək amillər və hallar
barədə və rəqəmli təsvirləri müəyyən etmək üçün istifadə edilən proses barədə əhəmiyyətli faktların izahları
dax
il ola bilər.
QC14
Neytral təsvir maliyyə məlumatının seçilməsində və təqdimatında qərəzsiz olmaqdır. Maliyyə məlumatının
istifadəçi tərəfindən səmərəli və ya səmərəsiz qəbul edilməsi ehtimalının artırılması üçün neytral təsvir heç
bir tərəfə meyl etmir, ölçülmür, vurğulanmır, əhəmiyyəti azalmır və ya başqa cür manipulyasiyaya məruz
qalmır. Neytral məlumat məqsədi olmayan məlumat və ya atılacaq addıma təsir etməyən məlumat demək
deyildir. Əksinə, uyğun maliyyə məlumatı, tərifə görə, istifadəçinin qərarlarında dəyişiklik etməyə qadirdir.
QC15
Düzgün təqdimat bütün hallarda dəqiq olmaq demək deyil. Təhrif olunmayan o dəməkdir ki, hadisənin
təsvirində heç bir təhrif və ya buraxılmış məlumat yoxdur və hesabat verilən məlumatı hasil etmək üçün
istifadə edilən proses bu prosesdə heç bir təhrif olunmadan seçilmiş və tətbiq edilmişdir. Bu kontekstdə, təhrif
olunmayan bütün hallarda tam dəqiq olmaq demək deyil. Məsələn, müşahidə edilə bilinməyən qiymət və ya
dəyərin qiymətləndirilməsinin dəqiq və ya qeyri-dəqiq olması müəyyən edilə bilməz. Halbuki, bu
qiymətləndirmənin təqdimatı o zaman düzgün olar ki, məbləğin qiymətləndirmə olması aydın və dəqiq təsvir
edilsin, qiymətləndirmə prosesinin xarakteri və məhdudiyyətləri izah edilsin və qiymətləndirməni müəyyən
etmək üçün müvafiq prosesin seçilməsində və tətbiqində heç bir təhrif edilməsin.
QC16
Düzgün təqdimat özü-özlüyündə mütləq faydalı məlumatla nəticələnmir. Məsələn, hesabat verən müəssisə
torpaq, tikili və avadanlığı dövlət tərəfindən verilmiş qrant vasitəsilə ala bilər. Aydındır ki, müəssisənin aktivi
heç bir xərc çəkmədən alması kimi göstərmək onun dəyərini düzgün təqdim edir, lakin çox gümanki bu
məlumat çox faydalı olmayacaq. Bir az daha incə misal aktivin dəyərinin dəyərsizləşməsini göstərmək üçün
onun balans dəyərinə düzəliş edilməli olan məbləğin qiymətləndirilməsidir. Əgər hesabat verən müəssisə
müvafiq prosesi düzgün olaraq tətbiq etmişdirsə, qiymətləndirməni düzgün təsvir etmiş və qiymətləndirməyə
əhəmiyyətli təsiri olan hər hansı qeyri-müəyyənliyi izah etmişdirsə, qiymətləndirmə düzgün təqdimat ola
bilər. Lakin, əgər belə qiymətləndirmədə qeyri-müəyyənlik kifayət qədər böyük olduqda, bu
qiymətləndirmənin xüsusi bir faydası olmur. Başqa sözlə, dügün təqdim edilən aktivin uyğunluğu sual
doğurur. Əgər daha düzgün olan alternativ təqdimat mövcud deyilsə, bu qiymətləndirmə əldə edilmiş ən yaxşı
məlumatı təqdim edə bilər.
Fundamental keyfiyyət xüsusiyyətlərinin tətbiq edilməsi
QC17
Faydalı məlumat həm uyğun həm də düzgün təqdim edilməlidir. Uyğun olmayan hadisənin düzgün təqdimatı
və ya uyğun olan hadisənin düzgün olmayan təqdimatı istifadəçiyə yaxşı qərarlar qəbul etməyə kömək etmir.
QC18
Fundamental keyfiyyət xüsusiyyətlərini tətbiq etməyin ən effektiv və səmərəli yolu adətən belə olmalıdır (bu
misalda nəzərə alınmayan xüsusiyyətlərin və xərc məhdudiyyətinin artırılmasının təsirləri aid olmaqla):
Birincisi, hesabat verən müəssisənin maliyyə məlumatının istifadəçilərinə faydalı olma potensialı olan
iqtisadi
hadisəni aydınlaşdırmaq. İkincisi, əgər mövcud olarsa və düzgün təqdim edilə bilərsə, bu iqtisadi
hadisə haqqında ən çox uyğun olan məlumat növünü müəyyən etmək. Üçüncüsü, bu məlumatın mövcud
olmasını və düzgün təqdim edilə biləcəyini müəyyənləşdirmək. Belə olan halda, fundamental keyfiyyət
xüsusiyyətlərinə cavab vermək üçün proses bu nöqtədə bitir. Bələ olmazsa, proses növbəti ən uyğun məlumat
növü ilə təkrarlanır.