Jrunal XIII
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə
Yüklə 402,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə
- 40 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə
- 41 42 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə
- Sual 2: İşəgötürən həqiqi hərbi xidmətə çağırılmış işçi ilə olan əmək müqaviləsini ləğv edə bilərmi Cavab
- Sual 3: Salam! Bilmək istərdim, 1 övladı olan ər‐arvad boşanmasında danışığını bilməyən
- 43 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə
- Sual 4: Mənim 2 azyaşlı övladım var. Bilmək istəyirəm ki, atasından icazə kağızı almadan uşaqları ölkədən çıxara bilərəm Cavab
- Sual 5: Salam! Xalamın Qobu qəsəbəsində həyət evi var. Bir həyətdə iki ədəd birmərtəbəli evdir.
- 2006‐cı ildə verilib. Evin şəhadətnamədən başqa sənədi yoxdur. Xalam evi mənə və əmim
- 44 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə İslandiyanın vergi orqanları tərəfindən aparılmış növbəti təftiş zamanı müəyyən olunmuşdur ki, 1999 və 2002‐ci illərdə ərizəçilər vergi ilə bağlı bir sıra əhəmiyyət kəsb edən məsələləri vergi orqanına bəyan etməmişlər. Belə ki, cənab Jóhannesson və cənab Jónssonun hesablarına qeyd olunan dövrdə müvafiq ödənişlər daxil olmuş, o cümlədən cənab Jóhannesson və Fjárfestingafélagið Gaumur şirkəti özlərinin Baugur Group Company şirkətindəki paylarının satışıdan gəlir əldə etmişlər ki, bu barədə məlumatları vergi orqanına bildirməmişlər. Qeyd olunan gəlirlərə cənab Jóhannesson və cənab Jónssonun iş yerlərindən əldə etidkləri bonuslar da daxil idi. Pozuntu ilə bağlı, vergi orqanı müvafiq illərdə ödənilməmiş vergi məbləğinin üzərinə əlavə 25% həcmində sanksiya da tətbiq etmişdir. Hüquqi şəxs olan ərizəçiyə münasibətdə ödəmə mənbəyində vergi tutmadığı üçün isə əlavə olaraq 10% həcmində sanksiya da müəyyən edilmişdir. Sonradan tərəflərin inzibati qaydada verdiyi şikayətlərə baxmayaraq, vergi orqanının Apellyasiya Şurası 2007‐ci ildə sanksiyaları ləğv etməmişdir. Apellyasiya Şurasının qərarı qüvvəyə mindikdən sonra – 2008‐ci ilin dekabrında ərizəçilərə qarşı vergi cinayətinin törədilməsi ittihamı ilə cinayət işi də açılmışdır. Sonradan məsələ ilə bağlı Ali Məhkəmə hesab etmişdir ki, başlanılmış cinayət təqibi vergi sanksiyasının tətbiqi ilə əlaqədar ikili cəzalandırılma kimi qiymətləndirilməməlidir. Beləliklə, işə mahiyyəti üzrə baxan Reykyavik Rayon Məhkəməsi hesab etmişdir ki, hər üç ərizəçinin əməlində kobud ehtiyatsızlıqla tördəilmiş cinayət əməlinin tərkibi mövcuddur. Reykyavik Rayon Məhkəməsinin qərarından verilmiş şikayətə 2013‐cü ilin fevralında baxan Ali Məhkəmə nəinki aşağı məhkəmənin qərarını qüvvədə saxlamış, hətta cənab Jóhannessonun əməlində 2 yeni cinayət tərkibin olduğunu müəyyən etmişdir. Dolayısilə məhkəmənin qərarı ilə fiziki şəxslər barəsində 12 və 18 ay olmaqla azadlıqldan məhrum etmə, həmçinin müvafiq olaraq 360 və 186 min Avro həcmində cərimə cəzası kəsilmişdir. Beləliklə, Avropa Məhkəməsinə müraciət edən ərizəçilər hesab etmişlər ki, onlara ikili cəza təyin edilmişdir: a) həm vergidən yayınma ilə bağlı sanksiyalar; b) həm də cinayət işi üzrə pul və azadlıqdan məhrum etmə cəzasının tətbiqi. Ərizəçilərə görə onların Konvensiyanın 7 saylı protokolunun 4‐cü maddəsi ilə təsbit olunmuş hüquqları (bir əmələ görə təkrar cəzalandırılmama) kobud surətdə pozulmuşdur. Avropa Məhkəməsi işə baxarkən hesab etmişdir ki, 3‐cü ərizəçinin ‐ Fjárfestingafélagið Gaumur şirkətinin işin aparılmasında maraqlı deyil və onu şikayətini icraatından çıxarmışdır. İşi nəzərdən keçirən Avropa Məhkəməsi hesab etmişdir ki, a) vergi sanksiyasının tətbiqi ilə bağlı icraat və b) cinayət təqibi öz mahiyyətləri etibarilə cəza xarakterlidir. Habelə hər iki icraatın əsasında duran faktlar mahiyyətləri etibarilə eynidir. Belə ki, ərizəçilərə təyin olunan azadlıqdan məhrum etmə cəzası və vergi sanksiyasının təyin edilməsinin kökündə ərizəçilərin vaxtilə gəlirlərini bəyan etməməsi durur. Bununla belə, Məhkəmə hesab edir ki, müəyyən şərtlər gözlənilməklə Konvensiya milli dövlətlər üçün bir əmələ görə iki icraatın başlanılmasını qadağan etmir. İcraatlar arasında təkrarlamaların olmaması üçün hər iki icraat mahiyyət və zaman baxımından əlaqəli şəkildə aparılmalıdır. Avropa Məhkəməsinin qənaətinə görə, bu işdə hər iki icraatın aparılması vaxtı icraatlar arasında zaman və mahiyyət baxımından əlaqə qurulmamışdır, yəni onlar bir icraatda birləşdirilməmiş və ya əlaqələndirilməmişdir. Xüsusilə, iş iki müxtəlif icraatda aparıldığından sübutlar həm polis orqanı, həm də vergi orqanı tərəfindən ayrılıqda toplanılmışdır. Dolayısilə ərizəçilərin məsuliyyət məsələsinə iki müxtəlif orqan tərəfindən ayrılıqda qiymət verilmişdi. Beləliklə, Avropa Məhkəməsi hesab etmişdir ki, icraatların bu cür aparılması ərizəçilərin Konvensiyanın 7 saylı protokolunun 4‐cü maddəsi ilə təsbit olunan hüquqlarını pozur. Məhkəmənin qərarına əsasən, qeyri‐maddi zərər qismində ərizəçilərin hər birinə İslandiya dövləti 5000 Avro, cəmi 15000 Avro həcmində isə məhkəmə xərclərinin ödənilməsi ilə bağlı təzminat ödəməlidir. 40 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə AİHM ərizələrə prioritet qaydada baxılması qaydalarına dəyişiklik edib ‐ QAYDALAR 2009‐cu ilin iyununda Avropa Məhkəməsi icraatına götürdüyü xüsusi əhəmiyyətli, zəruri işlərə sürətlə baxılması və müvafiq qərarın qəbul edilməsi üzrə xüsusi Qaydalar qəbul etmişdi. Qaydalara əsasən işlər əhəmiyyətinə və baxılma prioritetliyinə/üstünlüyünə görə 7 kateqoriyaya bölünür. Bu ilin may ayının 22‐də isə bu Qaydalara bir sıra dəyişikliklər edilmişdir ki, onlar aşağdakı kimidir: A. Dövlətlərarası işlər: əvvəllər Qaydlara görə 2‐ci kateqoriyalı işlər hesab edilən “dövlətlərarası mübahisə”lər Qaydalardan çıxarılmışdır. Belə ki, özünəməxsusluğuna görə bu qəbildən olan işlərə baxılması proseduru fərdlər tərəfindən verilən şikayətlərə baxılmasından fərqlənir. Ona görə də onlara bu Qaydalar çərçivəsində baxılması doğru hesab edilməmişdir. B. Azadlqıdan məhrum etmə ilə bağlı işlər: qeyd olunan məqam 1‐ci kateqoriyaya əlavə olunmuşdur. Əvvəllər 1‐ci kateqoriyalı işlərə əsas etibarilə “ərizəçinin həyat və sağlamlığına real risklərin mövcudluğu” meyarı aid idisə, yeni dəyişikliyə əsasən, “şəxsin Konvensiya ilə təsbit olunmuş hüquqlarının pozuntusu nəticəsində onun azadlığının/hərəkətinin məhdudlaşdırılması” 1‐ci kateqoriyalı işlərin siyahısına daxil edilmişdir. Beləliklə, Qaydalara əsasən, kateqoriyalar üzrə işlərin prioritetliyi aşağıdakı ardıcıllıqla sıralanır: 1ci kateqoriya: təcili ərizələr (şəxsin həyat və sağlamılığı üçün riskli sayıla bilən hallar, şəxsin Konvensiya ilə təsbit olunmuş hüquqlarının pozuntusu nəticəsində onun azadlığının/hərəkətinin məhdudlaşdırılması, ərizəçinin şəxsi və ya ailə vəziyyəti ilə bağlı ola biləcək digər hallar, xüsusilə, uşağın sağlamlığı, ona baxılması ilə bağlı hallar); 2ci kateqoriya: Konvensiyanın səmərəli fəaliyyətini təhlükə altına qoyan hallar ilə bağlı ərizələr (struktural və müəyyən regiona xas işlər ki, bu tip işlərə baxılması Avropa Məhkəməsinin təcrübəsində olmamışdır) və ümumi/ictimai maraq kəsb edən işlərlə bağlı ərizələr (milli və ya Avropa hüquq sisteminin bötüvlüyünə/səmərəliliyinə mənfi təsir göstərə biləcək xüsusi hallar); 3‐cü kateqoriya: təkrarlanan olub‐olmamasından asılı olmayaraq, fərdin fiziki sağlamlığına və şərəf/ləyaqətinə təhlükə törətmə ehtimalı böyük olan hallarla bağlı ərizələr (Konvensiyanın 2,3,4‐cü maddələri və ya 5‐ci maddəsinin 1‐ci bəndi ilə bağlı pozuntular); 4‐cü kateqoriya: Konvensiyanın digər müddəaları ilə bağlı və kifayət qədər yaxşı əsaslandırılmış pozuntulara dair ərizələr; 5ci kateqoriya: elə ərizələr ki, orada qeyd olunan mübahisə predmeti vaxtilə Avropa Məhkəməsi tərəfindən baxılmış işlərin predmeti ilə bənzərdir və Avropa Məhkəməsinin bu sahədə artıq oturuşum presedent praktikası mövcuddur. 6‐cı kateqoriya: qəbuledilənliyi (Konvensiyanın 35‐ci maddəsi) şübhə doğuran ərizələr; 7ci kateqoriya: aşkar qəbuledilməz şikayətlərlə bağlı ərizələr. 41 42 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə “Sualınıza vəkil cavab versin!” rubrikası Sual 1: Atam vəsiyyətnamə ilə özünə məxsus olmuş əmlakları mənim və qardaşımın arasında bölüşdürmüşdür. Lakin mülkiyyətində olmuş avtomobilə dair vəsiyyətnamədə hər hansı göstəriş yoxdur. Bu halda, həmin avtomobil vərəsəlik qaydasında kimə keçəcəkdir? Cavab: Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 1133.1‐ci maddəsinə görə ölmüş şəxsin (miras qoyanın) əmlakı başqa şəxslərə (vərəsələrə) qanun üzrə və ya vəsiyyət üzrə və ya hər iki əsasla keçir. Mülki Məcəllənin 1172‐ci maddəsinə görə əgər vəsiyyətnamə ilə təyin edilmiş vərəsələrin payları bütövlükdə mirasın hamısını əhatə etmirsə, vəsiyyətnamədən kənarda qalmış əmlaka qanun üzrə vərəsəlik həyata keçirilir və əgər vəsiyyətnamədə ayrı qayda nəzərdə tutulmayıbsa, bu cür vərəsəlik əmlakın bir hissəsinin vəsiyyət edildiyi qanun üzrə vərəsələrə də aid olunur. Göründüyü kimi, mərhum atanıza məxsus olmuş avtomobil vəsiyyətnamədən kənarda qalmış əmlak kimi adı çəkilən 1172‐ci maddəyə müvafiq olaraq atanızın qanun üzrə vərəsələri arasında bərabər paylarda bölüşdürülməlidir. Sual 2: İşəgötürən həqiqi hərbi xidmətə çağırılmış işçi ilə olan əmək müqaviləsini ləğv edə bilərmi? Cavab: Bu halda əmək müqaviləsinin işəgötürən tərəfindən ləğv edilməsindən deyil, tərəflərin iradəsindən asılı olmayan hallarda əmək müqaviləsinə xitam verilməsindən söhbət gedir. Belə ki, Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin 74‐cü maddəsinin 1‐ci hissəsinin “a” bəndinə görə işçi hərbi və ya alternativ xidmətə çağırıldıqda onunla bağlanmış əmək müqaviləsinə xitam verilir. İşçi ilə bağlanmış əmək müqaviləsinə Əmək Məcəlləsinin 74‐cü maddəsinin birinci hissəsinin “a” bəndi ilə xitam verildikdə işəgötürən işçiyə orta aylıq əmək haqqının azı iki misli miqdarında müavinət ödəyir (Əmək Məcəlləsinin 77‐ci maddəsinin 7‐ci hissəsi). Sual 3: Salam! Bilmək istərdim, 1 övladı olan ər‐arvad boşanmasında danışığını bilməyən, özünü apara bilməyən qadının əqli problemi var və əgər bu sübuta yetirilərsə, ər övladını ananın əlindən almağa haqlıdırmı? Cavab: Məhkəmə təcrübəsi göstərir ki, uşaq əksər hallarda anasının yanında qalır. Burada uşağın yaşından çox şey asılıdır. Bir qayda olaraq, 14 yaşına çatmamış uşaqlar məhkəmə tərəfindən analarının yanında saxlanılır. BMT Baş Məclisinin 1386 (XIV) nömrəli, 20 noyabr 1959‐cu il tarixli qətnaməsi ilə qəbul olunmuş Uşaq Hüquqları Bəyannaməsinin 6‐cı prinsipinə görə azyaşlı uşaq müstəsna hallardan başqa, anasından alına bilməz. Burada müstəsna hallar dedikdə, ananın uşağın tərbiyəsi və inkişafı ilə məşğul olmaq imkanından məhrum olmasına dəlalət edən hallar başa düşülür. Məsələn, ananın psixi xəstəliyi, narkomaniya, alkoqolizm və ağır xəstəlikdən əziyyət çəkməsi, uşaqla qəddar rəftara yol verməsi, onlara qarşı psixi və fiziki zor tətbiq etməsi, valideynlik hüquqlarından sui‐istifadə etməsi və s. Məhkəmə qeyd edilən müstəsna hallarda, uşaq atasının yanında saxlanıla bilər. On yaşına çatmış uşaqların valideynlərdən hansının yanında qalması məsələsi məhkəmə tərəfindən uşağın mənafelərindən çıxış edilərək və uşağın fikri mütləq nəzərə alınaraq həll olunur. Bu halda, atanın, uşağın onun yanında qalması şansı müəyyən qədər artır. 43 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə Məhkəmə uşağın yaşını, onun hər iki valideynə, bacı və qardaşına bağlılığını, valideynlərin əxlaqi və digər dəyərlərini, valideynin iş rejimi də nəzərə alınmaqla onun uşağı tərbiyə etməsinin mümkünlüyünü, valideynlərin maddi və ailə vəziyyətlərini nəzərə alır. Qeyd edək ki, valideynlərdən birinin maddi‐məişət şəraitinin yüksək olması özü‐özlüyündə uşağın onun yanında qalmsı tələbinin təmini üçün ona mütləq və şərtsiz üstünlük vermir. Beləliklə, uşağın atanın yanında qalması mübahisənin faktiki hallarından asılıdır və bu məsələdə səlahiyyətli orqan işə baxan məhkəmədir. Sual 4: Mənim 2 azyaşlı övladım var. Bilmək istəyirəm ki, atasından icazə kağızı almadan uşaqları ölkədən çıxara bilərəm? Cavab: Azərbaycan Respublikasının Miqrasiya Məcəlləsinin 11.2‐ci maddəsinin tələbinə əsasən yetkinlik yaşına çatmayan uşaq ölkədən valideynlərinin biri ilə getdikdə digər valideynin notariat qaydasında təsdiq edilmiş razılığı tələb olunur: “Ona görə də sizin uşağınızı müvəqqəti də olsa xaricə aparmağınız üçün atasının razılığı tələbi qanunidir. Bilməlisiniz ki, nikahınızın pozulmasına dair məhkəmə qətnaməsində uşağınızın sizin yanınızda qalmasının qət olunması oğlunuzun taleyinə dair sizin təkbaşına qərar vermək hüququnuzu müəyyən etmir. Siz uşağınızı xaricə aparmaq üçün onun atasından notariat qaydasında təsdiq edilmiş razılıq ərizəsi almalısınız. Bununla yanaşı, izah edirik ki, keçmiş əriniz belə bir razılığı könüllü vermədiyi halda, uşağın atasının razılığı olmadan xaricə aparılmasına dair ona qarşı iddia tələbi ilə müvafiq rayon məhkəməsində iddia qaldırmaq hüququnuz var. Belə ki, Azərbaycan Respublikasının «Ölkədən getmək, ölkəyə gəlmək və pasportlar haqqında» Qanunun 2‐ci maddəsinə əsasən valideynlərdən birinin razılığı olmadıqda yetkinlik yaşına çatmamış vətəndaşın ölkədən getməsi məsələsi məhkəmənin qərarı əsasında həll edilir. Qeyd edilməlidir ki, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 17‐ci maddəsinin 2‐ci hissəsinin tələbinə görə uşaqların qayğısına qalmaq və onları tərbiyə etmək valideynlərin borcudur. Azərbaycan Respublikasının da tərəfdar çıxdığı BMT‐nin «Uşaq hüquqları haqqında» Konvensiyanın 18 və 27‐ci maddələrinə görə ata‐ana uşaqlarla bağlı birgə məsuliyyət daşıyırlar. Uşaqların ən ümdə maraqları ata‐ananın əsas qayğılarının predmeti olmalıdır. Valideynlərin uşaqları ilə bağlı həm hüquqları, həm də vəzifələri vardır. Valideynlər uşaqlarla bağlı hüquqlarını və vəzifələrini istədikləri kimi deyil, qanunda göstərildiyi kimi və bütün hallarda uşaqlarının maraqlarına uyğun gerçəkləşdirməlidirlər. Siz məhkəməyə qeyd olunan iddia tələbi ilə müraciət etdiyiniz halda, əgər məhkəmə sizin tələbinizin yuxarıda göstərilən və digər əlaqəli normativ hüquqi aktlarda nəzərdə tutulan tələblərə və uşağın mənafeyinə uyğun olduğunu müəyyən edərsə, uşağın atasının razılığı olmadan ölkədən çıxarılmasına dair qətnamə qəbul edilə bilər”.
Xidməti torpaq sahəsi, mənzil, fərdi yaşayış evi və sair daşınmaz əmlaklar üzərində hüquqların dövlət qeydiyyatını aparan orqandır və bu hüquqlar həmin orqan tərəfindən verilən müvafiq Çıxarışla rəsmiləşdirilir. 44 A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ XIII nömrə Deməli xala hesab etdiyiniz şəxsin ilk öncə AR ƏMDK yanında DƏDRX ev (mənzil) üzərində mülkiyyət hüququnun daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində qeydə alınmış olması və bu barədə onun çıxarışın alınması lazımdır. Daha sonram isə Siz alqı‐satqı (və ya bağışlamanı) həyata keçirməli və (bölgü planı əsasında) torpaq sahələrinə payınıza uyğun çıxarış almalısınız. Qeyd: Alqı‐satqı (və ya bağışlama) müqaviləsi notariat qaydasında təsdiqlənməlidir. Yüklə 402,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|