İCTİMAİ elmləR 2009
İ.E.VIII. - 5 Dövlət idarəçiliyi və siyasət
Yüklə 0,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tar. Coğ. VIII 8. Münaqişələrin səbəblərini, inkişafını və nəticələrini öyrənir.
- Tar. Coğ. VIII 10. Beynəlxalq təşkilatların əhəmiyyətini xarakterizə edir.
- Tar. Coğ. VIII 11. Dövlət üçün qanunun aliliyinin əhəmiyyəti barədə müzakirə edir.
İctimai elmlər 2009 İ.E.VIII. - 5 Dövlət idarəçiliyi və siyasət Tar. Coğ. VIII 7. Münaqişələrin səbəblərini, inkişafını və nəticələrini öyrənir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Sinifdə qrup işi zamanı və ya fərdi iş zamanı cədvəl vasitəsilə müxtəlif müharibənin • (münaqişənin) başlanması səbəblərini qruplaşdırır ; məs. : Müharibə Səbəb Səbəb
Vizantiya-İran müharibəsi VII əsrin əvvəlində Vizantiyaya qarşı İranın ərazi təqdimatları 602-ci ildə Vizantiya imperatoru Mavrikenin öldürülməsi Didqori mübarizəsi IV Qurucu Davit tərəfindən səlcuq türklərinin Gürcüstandan qovulması Tbilisili tacirlərin Qurucu Davitin özbaşınalığı haqqında sultana şikayətləri ”Antanta” və ”Üçlüklərin İttifaqı” arasında qarşıdurma Saraevoda ölüm Müxtəlif müddətlərdə müharibə vəsaitlərinin inkişafını təhlil edir və həmin prosesin • müharibələrin gedişatına nə kimi təsir göstərməyini müzakirə edir; Sinifdə qrup işi zamanı ona məlum olan müharibələrin siyahısını tərtib edir və onları • miqyaslarına əsasən qruplaşdırır. Məs. ; Daxili müharibə Yerli
Regional Dünya
IV Baqrat və Liparit Bağuaş arasında müharibə Çariça Tamar və Ruxnadin arasında Avropada əlliillik müharibə Mübarizələrdən birini seçir (müharibə kampaniyası) və yazılı şəkildə sərkərdənin rolunu • müzakirə edir; Sinifdə qrup işi zamanı eyni dövrün müxtəlif ölkələrinin müharibə mədəniyyətlərini müqayisə • edir (əsirlərə, yaralılara, ölülərə münasibət); Müharibə zərərlərinin kateqoriyalarını sadalayır; sinif yoldaşlarının qrupu ilə birlikdə • kateqoriyanın birinin hüquqlarını müəyyən edən normaları və onların müdafiə mexanizmlərini müzakirə edir; beynəlxalq humanitar hüquq normalarının hazırlanmasına qədər və sonrakı dövründə seçilən kateqoriyaya yanaşmanın konkret nümunələrini müqayisə edir; Gürcüstanın kontur xəritəsində bu və ya o müharibəyə səbəb olan ərazi dəyişikliklərini qeyd • edir (məs. 1828-1829-cu illərin Rusiya-Türkiyə müharibəsi); Cədvəl vasitəsilə müxtəlif münaqişələri (məs. kəndli qiyamı, üsyan, müharibə) və onlarla • əlaqədə olan sosial dəyişiklikləri (məs.: təhkimçiliyin ləğv edilməsi, sənətkar və tacir İctimai elmlər 2009 İ.E.VIII. - 6 təşkilatlarının güclənməsi, sosial və ya irqi diskriminasiyanın qadağan edilməsi və s.) qruplaşdırır; sinif yoldaşlarının qrupu ilə onlar arasında səbəb-nəticə əlaqəsini müəyyən edir. Sinif yoldaşları ilə birlikdə təbiətdə müharibə nəticəsində əmələ gələn səbəblər haqqında • informasiyanı əldə edir (su, hava, torpaq, meşə); dəyişikliklərin nəticələrini cədvəl və ya şəkil (plakat) şəklində təqdim edir; müharibə hərəkətlərinin arealında texnogen fəlakət haqqında informasiya əldə edir (məs. • ABŞ – İraqın birinci müharibəsi nəticəsində İran körfəzində baş verən ekoloji fəlakət) və onların mənfi nəticələri ilə müzakirə edilir. Tar. Coğ. VIII 8. Münaqişələrin səbəblərini, inkişafını və nəticələrini öyrənir. Nəticə əldə edilib, əgər şagird: Xəritədən istifadə edir və fiziki, tarixi-mədəni, iqtisadi və siyasi nişanələrlə dünyada • regionların bölgüsü xüsusiyyətlərini müəyyən edir ; Tədris xəritəsindən istifadə edir və zəngin bölgələrin strateji resursları müəyyən edir; uyğun • kontur xəritəsini doldurur; Xəritədən istifadə edir və Xəzər və Qara dənizin fiziki coğrafi xüsusiyyətlərini , mühüm • resurslarını (mineral, bioloji, rekreasiyalı) və ətraf mühitin mühafizə problemlərini müəyyən edir ; onların rolu və perspektivlərini ifadə edir ; Uyğun tematik xəritələrdən, statistik informasiyadan istifadə edir və Qafqaz əhalisinin • bir sıra göstəricilərini (məs. demoqrafik, etniki, dini rəngarəngliyi) müzakirə edir ; uyğun konturlu xəritələri tamamlayır ; Xəritə və mətndə tapılan informasiyadan istifadə edərək Qafqaz üçün xarakterik olan • əhəmiyyətli resursları (neft, qaz, mineral sular və s.), təbii xüsusiyyətləri təsvir edir; əhalini ənənəvi təsərrüfat işləri ilə əlaqələndirir (məs. : zonal və kənd təsərrüfatı işləri) ; Qafqazın təbii-fəlakət hadisələri (zəlzələ, uçqun və s.), ətraf mühitin müdafiə problemləri • və onların mümkün həlli yolları haqqında informasiyanı toplayır ; Qafqaz regionunu dünyanın digər regionunu əyani işarələrinə əsasən müqayisə edir (yerinə, • təbii şərtlərinə, əhalisinə və s.); oxşarlıq-fərqləri onun üçün qəbul edilən forma ilə ifadə edir ; Qafqazın kontur xəritəsində əhəmiyyətli şəhərləri qeyd edir və onların əsaslarının qoyulma • səbəblərini müzakirə edir; Böyük dövlətlərin siyahısını tərtib edir, hansılar ki, hökmranlıq etməyə çalışırdılar və ya • Cənubi Qafqazda başqa-başqa tarixi dövrlərdə hökmranlıq edirdilər və onların hökmranlığının nəticələrini müqayisə edirlər. İctimai elmlər 2009 İ.E.VIII. - 7 Tar. Coğ. VIII 9. Dövlətdə idarəçilik forması və siyasi rejimin qarşılıqlı əlaqəsi haqqında müzakirə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Müxtəlif növ (demokratik, avtoritar, totalitar və s.) dövlətləri sadalayır; müxtəlif siyasi rejimi • bir-biri ilə müqayisə edir və onun fikri ilə Gürcüstan üçün effektivini seçir; İctimai maraqları sadalayır, dövlət idarəçiliyinin bunları saymaması mümkün deyil, öz • fikirlərini tarixdən gətirdiyi məsələlərlə sübut edir; Gürcüstanın Konstitusiyasında demokratiyanın təminatı ilə (məs. hakimiyyət bölgüsü və • seçimi, çoxpartiyalılıq, insanın siyasi hüquqları və s.) ilə əlaqədar nizamnamələri axtarır və təhlil edir; demokratiyanın gücləndirilməsinə yönəlmiş dəyişikliklər haqqında öz fikirlərini bildirir. Tar. Coğ. VIII 10. Beynəlxalq təşkilatların əhəmiyyətini xarakterizə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: Beynəlxalq təşkilatların (məs. : BMT, NATO, Avropa İttifaqı, Avropa Şurası) yaranması • və inkişafı haqqında öz fikirlərini bildirir, onları işlərinə əsasən (hərbi-siyasi, iqtisadi, ətraf mühitin mühafizəsi, idman və s.) ayırır; Informasiyanı toplayır və Gürcüstan və Qafqaz üçün əhəmiyyətli beynəlxalq təşkilatların • işi haqqında müzakirə aparır ; ölkələrin inteqrasiya məsələlərində onların rollarını müəyyən edir. Tar. Coğ. VIII 11. Dövlət üçün qanunun aliliyinin əhəmiyyəti barədə müzakirə edir. Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: vətəndaşların inteqrasiyası üçün (məs. intizam, təmiz münasibətlər, insan hüquqlarının • müdafiəsi, ədalət və s.) qanunun aliliyinin əhəmiyyətli olması barədə müzakirə edir və öz müşahidələri və tarixdən uyğun nümunələr gətirir; Dövlət üçün konstitusiyanın mövcud olmasının əhəmiyyəti və onun üçün xarakterik əlamətlər • barədə müzakirə edir; Sinif yoldaşlarının qrupu ilə birlikdə məsələlərin siyahısını tərtib edir hansılar ki, onların • fikrincə, ölkənin əsas qanununda əks olunmalıdırlar, digər qrupları öz qrupunun işləri ilə tanış edir, onların nümayəndələrinin təqdimatlarını dinləyir, mübahisələrdə və ümumi qərarların qəbul edilməsində iştirak edir. Yüklə 0,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|