İCTİMAİ elmləR 2009

İctimai elmlər

2009

Coğ. IX. 3.  Gürcüstanın əsas təbii və antropogen landşaftını, onların    

 

   

təsərrüfatda istifadəsini əlaqələndirir.

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

Coğrafi amillərin səbəb-nəticə əlaqəsi nəticəsində əyani əlamətlərə əsasən Gürcüstanın 

•

xarakterik təbii landşaftınının xüsusiyyətlərini müzakirə edir (dənizkənarı, meşə, dağ, aran 

landşaftları);

İnformasiya toplayır (Gürcüstanın atlası və s.) və landşaft hüdudlarında mövcud olan təbii 

•

amilləri,  əhalini  və  təsərrüfatı  əlaqələndirir;  onun  inkişaf  perspektivləri üzrə müzakirə 

aparır;  

Xəritələrdən  istifadə  edir  və  Gürcüstanın  aqrar  və  industrial  landşaftlarının  yayılma 

•

xüsusiyyətlərini izah edir;  

İllustrasiyalar vasitəsilə Gürcüstanın aqrar və industrial landşaftlarını dünya analoqları ilə 

•

müqayisə edir; oxşarlıq-fərqləri istədiyi forma ilə təsvir edir;  

Coğ. IX. 4.  Gürcüstanda coğrafi-ekoloji problemlərin yaranmasının təbii və  

 

   

antropogen mənbələrini xarakterizə edir  

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

Gürcüstanda torpağın, suyun, havanın əsas çirkləndirilmə mənbələrini sadalayır, onları 

•

yaranmalarına uyğun olaraq  qruplaşdırır və çirklənmənin mümkün zəifləndirilmə yollarını 

müzakirə edir; tədqiqat nəticələrini sxem/ cədvəl şəklində təsvir edir; 

Gürcüstanda yayılmış bəzi təbii hadisələrin fəlakət xarakterini təsvir edir və onların qarşısının 

•

alınmasının mümkün tədbir görülmə ehtimallarını söyləyir;  

Gürcüstanda fəaliyyət göstərən təbiətin mühafizəsi təşkilatlarının adlarını sadalayır və onların 

•

iş strategiyaları ilə tanış olur; lazım gəldikdə onlara müraciət edə bilir;   

Həmyaşıdları ilə birlikdə təbiətin mühafizəsi layihələrini hazırlayır və imkan daxilində 

•

həyata keçirir (məqsəd, məsələlər, həlli yolları, gözlənilən nəticələr);  

Gürcüstanda  mühafizə  olunan  ərazilərin  müxtəlif  formalarda  saxlanılmasını  təhlil  edir 

•

(dünyadakı analoqlarla tanış olur) və xəritədən isitfadə edərək onların inkişaf perspektivlərini 

müzakirə edir; 

Müxtəlif növ coğrafi vasitələrin yardımı ilə Gürcüstanda mühafizə olunan ərazilərin bölgüsü, 

•

yaranma səbəblərini (məs. Batsara-Utxovari, Babaneuri-Dzelkva) müzakirə edir və uyğun 

xəritəni hazırlayır.   

Coğ. IX. 5.  Əhalinin demoqrafik göstəriciləri və dinamik xüsusiyyətlərini  

 

   

ölkənin iqtisadi fəallığı ilə əlaqələndirir  (→Tar. IX. N..1).

1

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

Statistik göstəricilərə əsasən Gürcüstan əhalisinin dinamikasını, məskunlaşmasını və sıxlığını 

•

müzakirə edir; onları sosial-iqtisadi vəziyyətlə əlaqələndirir; 

1 

 Coğrafiya və tarixin bu nəticələri hər iki fənnin  istiqamətli tədrisi əsasında əldə edilməlidir. 

İ.E.IX. - 9

---

İctimai elmlər

2009

Gürcüstan əhalisinin təsvirolunma ənənələrini (Gürcüstan vilayətinin böyük dəftəri, Rusiya 

•

İmperiyasının təsvirləri, SSRİ əhalisinin məişət təsvirləri, 2002-ci ildə Müstəqil Gürcüstanın 

əhalisinin məişət təsvirləri) xarakterizə edirз onları digər ölkələrin analoji təcrübəsi ilə 

müqayisə edir və onların etibarlı olub olmadığını müzakirə edir;   

Gürcüstan əhalisinin demoqrafik perspektivlərini təhlil edir; statistik göstəricilər əsasında 

•

cinsi-yaş piramidasını yaradır və müxtəlif  istehsal növü olan ölkələrin analoqlarını müqayisə 

edir;

Statistik informasiya əsasında Gürcüstanın iki kontrast regionundakı demoqrafik vəziyyəti 

•

müqayisə edir; yaranan vəziyyətin səbəbləri və vəziyyətin yaxşılaşdırılma yollarını müzakirə 

edir; 

İnformasiya toplayır və müxtəlif ölkələrdə həyata keçirilən demoqrafik siyasət haqqında 

•

müzakirə aparır; Gürcüstanda mümkün demoqrafik siyasətin yeridilməsini müzakirə edir. 

Coğ.  IX. 6. Gürcüstan əhalisinin miqrasiya və urbanizasiya proseslərini təhlil  

 

   

edir və proqnozlaşdırma aparır (→Tar. IX.N. 2).

2

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

Gürcüstanda mövcud miqrasiya proseslərinin səbəblərini, axınları, sıxlığı müzakirə edir və 

•

onları ölkənin sosial-iqtisadi inkişafı səviyyəsi ilə əlaqələndirir;  

Sinifdə qrup işi zamanı hazırlanmış sosioloji tədqiqat anketinin əsasında sorğu həyata keçirir 

•

(sinifdə, məktəbdə, qohum-əqrəbada, qonşuluqda); Gürcüstanda miqrasiya proseslərinin 

inkişafını müzakirə edir və nəticələri sinif qarşısında təqdim edir;

Urbanizasiyaya  dəstək  verən və  mane  olan amilləri və onlarla  əlaqədar  sosial,  ekoloji 

•

problemləri müzakirə edir; problemləri cədvəldə qruplaşdırır;  

İqtisadi  və  siyasi  dəyişikliklərin  nəticəsində  Gürcüstanda  yaşayış  məntəqələrinin 

•

funksiyalarının itirilməsi/ əldə edilməsi nəticəsində yaranan sosial problemləri və nəticələri 

istədiyi formada ifadə edir (cədvəl, sxem...).  

Gürcüstanın şəhərlərindən birini seçir və onun üçün perspektivli inkişafın sadə modelini 

•

tərtib edir; 

Gürcüstanda yaşayış məntəqələrinin növlərini, böyüklüyünü, funksiyalarını təhlil edir və 

•

onların dünyanın başqa-başqa ölkələrin kontrast analoqları ilə tanış edir; nəticələri istədiyi 

formada ifadə edir (verbal, yazılı, rəsm şəklində);

Gürcüstanın daxili və xarici miqrasiya prosesləri nəticəsində səbəb olan sosial dəyişikliklər 

•

üzrə  öz  münasibətlərini  bildirir  və  vəziyyətin  yaxşılaşdırılmasının  mümkün  yollarını 

müzakirə edir.   

2. Coğrafiya və tarixin bu nəticələri hər iki fənnin  istiqamətli tədrisi əsasında əldə edilməlidir. 

İ.E.IX. - 10

---