I fəSİl beynəlxalq maliyyə qurumlarının təsnifatı və onların beynəlxalq
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
19 Ali orqanı Müdirlər Şurasıdır. Onun tərkibinə BYİB-nın İdarəedicilər Şurasına daxil olan komanda daxildir. BYİB-nın prezidenti eyni zamanda BMK- nın prezidentidir. İcraçı vitse-prezident və ona yardım edən 7 vitse-prezident var. İcraçı Direktorlar da hər iki bankda eyni şəxslərdir. Regionlar üzrə 5 – Cənubi Sahara, Asiya, orta Asiya, Yaxın Şərq və Şimali Afrika, LA və Karib hövzəsi və Avropa və sahələr üzrə 4 - aqrobiznes, kimya və neft-kimya, infrastruktur, neft- qaz və dağ sənayesi departamentlərinə bölünür. BMK maliyyə vəsaitini səhmlərə uyğun olaraq öz üzvlərindən, kreditlərdən gələn faiz gəlirlərindən, aksiya ştatından, bahalı kağızlarla bağlı əməliyyatlardan, dividentlərdən, dotasiya və BYİB-nın kreditlərindən, xidmətlərinin haqlarının ödənilməsindən, dünya maliyyə bazarlarından əldə edilən gəlirlərdən və maliyyə yığımlarından əldə edir. BMK 3 əsas prinsipə tabe olur: 1.Katalizator prinsipi – layihələrə özəl investorların cəlb edilməsi. 2.Rentabellik prinsipi – özəl sektorla əməkdaşlığın əsaslandırılması. 3.BMK-nın iştirak prinsipi – BMK-nın iştirakı təbii bazar proseslərini tamamlamalıdır. İnvestisiya Təminatı üzrə Çoxtərəfli Agentlik 1988-ci ildə BYİB-nın filialı kimi yaradılıb. Maliyyə baxımından müstəqildir . İxtisaslaşmış qurum kimi BMT- nin tərkibinə daxildir. Üzvlük BYİB-nın bütün üzvlərinə və İsveçrəyə açıqdır. Məqsədi üzv ölkələrin inkişaf etməkdə olan ölkələrə qoyulan investisiyalara təminat almaq, qeyri-kommersiya risklərindən sığortalamaqdır. Quruluşu aşağıdakı kimidir: 1.Müdirlər Şurası. 2. Direktorat və Direktoratın sədri. 3.İcraedici vitse-prezident. Agentliyin ali orqanı Müdirlər Şurasıdır. O, öz səlahiyyətlərini (ancaq ona aid olan yeni üzvlərin qəbulu, üzvlüyün dayandırılması, kapitalın artırılıb- azaldılmasını çıxmaqla), Direktorata həvalə edir. Şurada hər bir ölkənin bir idarəedicisi və müavini var. Ümumi operativ fəaliyyətə görə Direktorlar 20 cavabdehlik daşıyır. Direktorların sədri BYİB-nın prezidentidir. İcraedici vitse- prezident Direktorat tərəfindən təyin olunur və öz funksiyalarını onun nəzarəti altında həyata keçirir. O, Agentliyin işinin təşkilinə, personalın işə qəbulu və işdən azad cavabdehdir. BYİB-nın məsul şəxsləri və ştatdaxili işçiləri eyni zamanda Agentliyin işçiləridir. Maliyyə mənbəyi üzvlərin ödədiyi vəsaitlərdir. Agentlik əsasən 4 tipli qarantiyalar verir: 1.Valyutanın dönərli olmaması – yerli valyutanın xarici valyutaya dönərli olmamasından doğan itkilərdən qoruyur. 2.Ekspropriasiya – dövlətin mülkiyyət hüququnun ləğvi, məhdudlaşdırılması, həmçinin investisiya sığorta hüququyla bağlı hərəkətlərindən doğan itkilərdən sığortalayır. 3.Müharibə və vətəndaş narahatlığı – kompaniyaların fəaliyyətini məhdudlaşdıran və ya kompaniyaların maddi obyektlərinə ziyan yetirən, yaxud onu məhv edən müharibə və s. kimi hadisələrdən doğan zərərlərdən müdafiə etməyə çalışır. 4.Müqavilənin pozulması – investorlar müqavilələri pozan, yaxud ləğv edən ölkəyə qarşı məhkəmə qərarına yaxud məhkəmə qərarının icrasına nail ola bilmədiyi halda yaranan zərərlərdən müdafiə edir. 13 BVF-nun fəaliyyətinə dünya təsərrüfatının strukturunun təkamülü təsir göstərir. Təşkilatın yaranmasından bugünə qədər dünya iqtisadiyyatında keyfiyyət dəyişiklikləri baş vermişdir. Onların ən mühümləri aşağıdakılardır: 1. Uzun müddət ABŞ dünya iqtisadiyyatında lider idi. Lakin 80-ci illərin sonunda o, bu mövqeyi itirdi. Nəticədə BVF-da nisbətən qüvvələr balansı yarandı. 2. Eyni zamanda dünya iqtisadiyyatında Qərbi Avropa ölkələrinin və Yaponiyanın payı artdı. 3. 60-70-ci illərdə müstəmləkə sistemi tamamilə dağıldı, yeni müstəqil dövlətlər yarandı. Onlar BVF-nun tamhüquqlu üzvlərinə çevrildilər. 13 Х. А. Шреплер « Международные економические организации» Изд-во «Международные отношения». Москва, 1999. Стр.: 90 21 4. Nəhayət 80-ci illərin sonu, 90-cı illərin əvvəllərində dünya Şərqi Avropa və keçmiş Sovet İttifaqı ölkələrində gedən dərin siyasi və sosial-iqtisadi dəyişikliklərin şahidi oldu. Bütün bu dəyişikliklər Fondun fəaliyyət mexanizminin formalaşması və transformasiyasında öz əksini tapır, fəaliyyətinin əsaslarının – təşkilati struktur, üzv dövlətlərin kvota sistemi,onların iqtisadi siyasətinin müşahidəsi, kredit fəaliyyəti, beynəlxalq maliyyə münasibətlərinin nizamlanması və s. dəyişdirilməsində orientir rolunu oynayır. Bretton-Vuds razılaşmasına görə valyutaları dəyişmək üçün qızıl və dollara nisbətən vahid rəqəmlər müəyyən edildi. Bir dollar müəyyən bir miqdar qızıla bərabər idi. Banka gedib pulu qızıla çevirmək olardı. Amerika dövləti bunun daima belə qalacağına təminat verirdi, lakin dolların qızıla dönərliliyi 1971-ci ildə başa çatdı. Arxasında bəzən hətta ÜDM dayanmayan dollardan istifadə olunmağa başlanıldı. Əvvəllər mövcud olan mübadilə sistemi dağıldı. Üzv olmaq üçün hər bir ölkə kvota ilə müəyyən olunan məbləğ təqdim etməlidir. Kvotalar təyin edilərkən ölkənin iqtisadi inkişaf səviyyəsi əsas götürülür. Hər 5 ildən bir kvotalara yenidən baxılır. BVF-nun ehtiyacları və üzv ölkənin iqtisadi şəraiti nəzərə alınmaqla, kvotalar artırıla və azaldıla bilər. 14 Əsas məqsədi aşağıdakılardır: 15 1.Valyuta sferasında beynəlxalq əməkdaşlığı yaratmaq. 2.Üzv dövlətlərin valyuta siyasətinin koordinasiyası.Valyuta kursunun və dönərliyin nizamlanması. 3.Valyuta məsələlərində üzvlər arasında uyğunsuzluqların aradan qaldırılması. 4.Üzvlərə valyuta məsələlərində konsultativ yardım edilməsi. 5.Beynəlxalq ticarətin tarazlı inkişafı və genişlənməsi üçün əlverişli mühitin yaradılması. 14 Х. А. Шреплер « Международные економические организации» Изд-во «Международные отношения». Москва, 1999. Стр.: 95 15 Akat, Ömer; Uluslararası Pazarlama Karması ve Yönetim, Ekin Yayınları (2. Baskı), Bursa 1998. s. 175 Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|