I fəSİl beynəlxalq maliyyə qurumlarının təsnifatı və onların beynəlxalq
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
10 Eksperimental və innovasiya kreditləri - bu kiçik investisiya layihələrinin maliyyələşdirilməsi məqsədilə verilir və həcmi adətən 5 mln ABŞ dolları, layihənin müddəti isə 2-3 il olur. Konkret investisiya layihələrinə verilən kreditlər - iqtisadi, sosial və institutsional infrastrukturun yaradılması, bərpası məqsədilə həyata keçirilən layihələrə dəstək məqsədilə verilir. Sahəvi əhəmiyyəti olan investisiya kreditləri - konkret sektorlarda dövlət proqramlarına təqdim olunur. Texniki yardım kreditləri - üzv ölkələrə institutsional potensialın artırılması məqsədilə təqdim olunur. İnkişaf məqsədilə verilən kreditlər institusional və siyasi islahatların dəstəklənməsi məqsədilə tezləşdirilmiş maliyyə resurslarının ayrılması yolu ilə təqdim olunur. Adətən 1-3 il müddətinə verilir. Son 2 onillik ərzində bu kreditlər Dünya Bankı tərəfindən ayrılan bütün kreditlərin 20-25%-ni təşkil etmişdir. 5 Dünya Bankının əldə etdiyi bir sıra nailiyyətlərə nəzər yetirək: -əhalinin orta yaş müddəti 55-dən 65-ə qalxmışdır; -yaşlı əhali arasında savadlıların sayı iki dəfə artmışdır; -məktəblərdə oxuyan şagirdlərin sayı 411 milyondan 681 milyona çatmışdır; -uşaq ölümü 50 % azalmışdır. DB-nin əsas məqsədi özünün maliyyə, kadr və geniş təcrübə imkanlarından istifadə etməklə kasıb ölkələrin yoxsul əhalisinə yardım etmək, ölkələrə yoxsulluğun aradan qaldırılması, iqtisadi artımın təmin olunması və əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə kömək etməkdir. 100-dən artıq İEOÖ-lə əməkdaşlıq etməklə DB həmin ölkələrdə səhiyyə və təhsil sistemini inkişaf etdirməyə, korrupsiya ilə mübarizə aparmağa, kənd təsərrüfatının inkişaf etdirilməsinə, yol və limanlarn tikilməsinə və ətraf mühitin qorunmasına kömək 5 “ Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar” Müzəffər Məmmədov, Elçin İbadov, Bakı 2008 dərslik 11 edir. Dünya Bankının yoxsulluğun azaldılması strategiyasının 2 mühüm prinsipi aşağıdakılardır: - Əlverişli investisiya mühitinin yaradılmasına dəstək; - Kasıb əhaliyə səlahiyyətlərin verilməsi. Ötən illərdə Dünya Bankının kredit verərkən qoyduğu yüksək faiz və verilən kreditin azlığı inkişaf etməkdə olan ölkələr tərəfindən narazılığa səbəb olmuşdur. Bu narazılığı ortadan qaldırmaq üçün Dünya Bankı öz siyasətində bəzi dəyişikliklər etmişdir. Bu dəyişikliklər aşağıdakılardır: - Dünya Bankı dövlət qurumlarına və sahibkarlara kreditlər verir, amma özəl sektora kredit verərkən aid olduğu dövlətin, Mərkəzi Bankın, ya da başqa səlahiyyətli orqanın zaminliyini tələb edir. 1970-ci ildən sonra Dünya Bankının kredit siyasətində mühüm inkişaflar oldu. Bunlardan biri proqram kreditlərinin verilməyə başlanmasıdır. - 1982-ci ildə Dünya Bankı “struktur krediti” proqramını həyata keçirməyə başladı. Orta və uzun illər ərzində iqtisadi inkişaf və xarici investorlarla ayaqlaşma siyasətini izləyir. Kənd təsərrüfatı, enerji, sənaye kimi sektorlar və sub-sektorlar investisiyalarla təmin olunur. BYİB 1944-cü ildə BMT-nin maliyyə məsələləri ilə bağlı Bretton-Vudsda keçirilən konfransında yaradılıb. 1945-ci ildə 28 ölkə “BYİB haqqında razılıq statut”u imzaladı. 1947-ci ildə Baş Məclis bu razılığı təsdiqlədi. Orada deyilirdi ki, BYİB xarakterinə görə müstəqil beynəlxalq təşkilatdır və belə də fəaliyyət göstərməlidir. BYİB ixtisaslaşmış qurum kimi BMT-nin tərkibinə daxildir. Bankın BMT qarşısında vəzifəsi konsultasiyalarda iştirak etmək və qeyri- konfidensial informasiyanı təqdim etməkdir. 6 Qərargahı Vaşinqtonda, Avropa bürosu Parisdə, Asiya bürosu isə Tokiodadır. BYİB-nin əsas məqsədləri: 6 Герчикова И. Н. « Международные економические организации: регулирование мирохозяйственных связей и предпрнимателской деятельности». Изд-во «Консалтбакир». Москва, 2002.Стр.: 104 12 1.İstehsal məqsədli kapital qoyuluşunu genişləndirməklə inkişaf və rekonstruksiya sahəsində əməkdaşlıq etmək; 2. Özəl xarici investisiya qoyuluşunun artırılması; İnvestisiyaların kreditləşdirilməsi məsələsinə BYİB-in yanaşması “layihə tsikli” adlanan xüsusi prosedurda təzahür edir. Bu tsikl beş mərhələdən ibarətdir: - layihənin seçilməsi, hazırlanması və qiymətləndirilməsi; -danışıqlar aparılması; -layihənin icraçı direktorlar şurasına təqdim edilməsi; -layihənin həyata keçirilməsi və onun gedişinə cari nəzarət; -layihənin reallaşdırılmasının nəticələrinin qiymətləndirilməsi. Kreditin təqdim edilməsi şərtləri bank ilə borcalan ölkə arasında sazişə əsasən müəyyən edilir. Kreditlərin əksəriyyəti, bir qayda olaraq 15-20 il müddətinə verilir. Bu müddətin 3-5 ili güzəştli dövrdür. Həmin müddətdə borc alan yalnız borcun cari məbləği üzrə faizlər ödəyir, əsas borcun məbləğini isə bu dövrdə ödəmək tələb olunmur. Borcun ödənilməsinin standart şərtləri ölkələrin kateqoriyalarına, o cümlədən borcalan ölkənin tədiyyə qabiliyyətinə və onun əhalisinin adambaşı gəlirlərinə əsaslanır. BYİB-na üzvlük ancaq BVF-nun üzvlərinə, DB-nın müəyyən etdiyi şərtlərlə açıqdır. Hər yeni üzv olan dövlət Banka kapital qoymalıdır. Qoyulacaq kapitalın miqdarı bank tərəfindən müəyyən olunur. BYİB-in maliyyə vasitələri üzvlük haqları, investisiyalar və dünya kapital bazarı (fond əməliyyatlarının 90%) hesabına yaradılır. Yarandığı dövrdən indiyədək BYİB-in Afrika, Asiya, Avropa və Latın Amerikasında regional missiyaları fəaliyyət göstərir. Bankın 70 regional və ölkə büroları və nümayəndəlikləri mövcuddur. Hər bir ölkənin payı, həmin ölkənin iqtisadiyyatının, dünya iqtisadiyyatına nisbəti ilə müəyyənləşir. Sənayecə İnkişaf Etmiş Ölkələrin payına (Böyük Yeddilik –Group 7) 45% düşür. Bu onların beynəlxalq iqtisadi əlaqələrdə tutduğu əhəmiyyətli yerlə izah olunur. Amerika Birləşmiş Ştatlarının payı 17 % təşkil edir. Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|