I fəSİl beynəlxalq maliyyə qurumlarının təsnifatı və onların beynəlxalq
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
28 qitələrdəndir. Bankdakı pay uyğun olaraq, inkişaf etmiş ölkələrə 60%, inkişaf etməkdə olan ölkələrə isə 40%-dir. Ən çox səsə sahib olanlar ABŞ və Yaponiyadır. Region ölkələrinin ödədiyi haqq onların ÜDM-nun həcminə, ixracın həcminə, əhalinin sayına və s.-yə əsaslanır. AİB-nın başlıca hədəfləri: 1.Yoxsulluğa qarşı mübarizə aparılması 2.İqtisadi inkişafa yardım edilməsi 3.Qadınların vəziyyətinin yaxşılaşdırılması 4.Əmək qüvvəsinin inkişafı, o cümlədən əhalinin planlaşdırılması üçün məsləhətlərin hazırlanması 5.Təbii ehtiyatlaran istifadə zamanı ətraf mühitin qorunması. 19 Adi resurslardan verilən kreditlər 10 ildən 30 ilədək verilir. Xüsusi fonddan verilən kreditlər isə 40 illiyə verilir. Bankın tərkibinə Asiya inkişaf fondu, Xüsusi texniki kömək fondu, Xüsusi yapon fondu daxildir. Asiya İnkişaf Bankı BMT-nin qurumları, xüsusilə də DB və BVF ilə, Aİ ilə sıx əməkdaşlıq edir. Bankın fəaliyyəti faktiki olaraq inkişaf etmiş ölkələr tərəfindən idarə olunur. AİB-nın siyasətinin müəyyən edilməsində mühüm rol Yaponiya və ABŞ-ındır. Bankdan ən çox borc alan ölkə Çindir. Afrika İnkişaf Bankı Afrikanın ilk beynəlxalq maliyyə təşkilatıdır. 1962-ci ildə BMT-nin Afrika üzrə iqtisadi komissiyasının sessiyasında 32 Afrika dövlətinin nümayəndələri bu barədə razılığa gəldilər. 1963-cü ildə imzalanan Afrika İnkişaf Bankının yaradılması haqda razılığın imzalanması ilə formalaşdı. Saziş 1964-cü ilin 10 sentyabrında qüvvəyə minib, 1965-ci ilin 1 iyulundan isə Bank fəaliyyətə başlayıb. 1982-ci ildə Bankın əsasnaməsini təşkil edən sazişdə bir sıra dəyişikliklər edildi. Bankın Afrikan xarakterini saxlamaq üçün müəyyən prinsiplərin qəbul edilməsi şərti ilə Banka qeyri-Afrika dövlətlərinin daxil olmasına da icazə verilirdi. 20 77 üzvü var. Bankın üzvləri eyni zamanda Afrika İnkişaf Fondunun da üzvləri olmalıdırlar. 19 “International Financial Institutions” Age F. Bakker 20 Х. А. Шреплер « Международные економические организации». Стр.: 438 29 Bankın ali orqanı Müdirlər Şurasıdır. Bura dövlətlərin maliyyə və iqtisadi nazirləri üzv ola bilərlər. Hər bir üzv dövlət bir müdir və onun muavini ilə təmsil olunur. Onların kim olmağını və səlahiyyət müddətini hər bir ölkə özü müəyyənləşdirir. Müdirlər Şurasında qərarlar adətən müzakirə və konsensus yolu ilə qəbul olunur. Heç bir dövlətin veto hüququ yoxdur. Şura ildə cəmi bir dəfə toplanır. Yeni üzvlərin qəbulu , kapitalın artırılması, prezidentin və Direktorlar Şurasının üzvlərini seçmək hüququ yalnız Müdirlər Şurasına məxsusdur. Direktorlar Şurası 18 üzvdən ibarətdir. Direktorlar Müdirlər Şurası tərəfindən seçilir. 12 üzv regional üzvlərdən, qalan 6-sı isə qeyri-regional üzvlərdən aksiyaların proporsional miqdarına əsasən seçilir. Direktorlar 3 ilə seçilir, təkrar seçilmə mümkündür. Direktor özünə muavini özünə muavini digər ölkənin vətəndaşı seçir. İclasları işin tələbatından asılı olaraq keçirirlər. Direktorlar Şurasının tərkibində 4 komitə fəaliyyət göstərir: administrativ məsələlərlə bağlı komitə, yoxlama komitəsi, bank əməliyyatları üzrə komitə maliyyə-büdcə komitəsi. Rəhbərliyə Direktorlar Şurasının məsləhəti ilə Müdirlər Şurası tərəfindən seçilən prezident rəhbərlik edir. Onun səlahiyyət müddəti 5 ildir, təkrar seçilmək hüququna malikdir. O, mütləq regional üzv nümayəndəsi olmalıdır. Direktorlar Şurasının rəhbərliyi altında Bankın cari fəaliyyəti ilə məşğul olur. Rəhbərliyin tərkibinə həmçinin şöbələri idarə edən 5 vitse-prezident daxildir: baş əməliyyatlar şöbəsi ; Şimal regionunda ( Şimali və Qərbi Afrika ) əməliyyatlar Şöbəsi; maliyyə şöbəsi ; ümumi xidmət və administrativ şöbə ; xarici əlaqələr şöbəsi. Bankın məqsədi sənaye inkişafının sürətləndirilməsi və dünya bazarında mövcud konyukturadan asılılığının azaldılmasıdır. AİB-nın əsas səhmdarları Misir, Əlcəzair, Nigeriya və Mərakeşdir. 30 1.3 Beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının dövlətlərin iqtisadi siyasətinin formalaşması və həyata keçirilməsində rolu 20-ci əsri qloballaşma əsri adlandırırlar. Müasir texnologiyalar sərhədləri tamamilə aradan qaldırır. Beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının fəaliyyətində bunun sübutunu görmək olar. Lakin hətta yer kürəsinin inkişaf etmiş bölgələrində minlərlə insan bundan narazıdır. Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar tərəfindən həyata keçirilən qloballaşma milyonlarla insanı arxada qoyur. Bugün BVF kimi təşkilatlar öz səhvlərini etiraf etsələr də, Fondun siyasətilə iqtisadiyyatı dağılmış Şərqi Asiya ölkələri üçün çox gecdir. Bu bölgələrdə işsiz qalan əmək qüvvəsi , müflis olmuş kiçik biznes sahibləri dövlətlərinin borcunu qaytarmaq yükünü öz çiyinlərində daşıyırlar. Beynəlxalq maliyyə təşkilatlarını tənqidçiləri deyirlər ki, bu təşkilatların siyasəti effektiv deyil. Çünki onlar qeyri-demokratik quruluşa malikdirlər. Məsələn, BVF-nun demək olar ki, bütün proqramları inkişaf etməkdə olan ölkələrlə bağlıdır. Lakin bu institut inkişaf etmiş ölkələr tərəfindən idarə olunur. BVF-da yalnız bir ölkə - ABŞ effektiv veto hüququna malikdir. Hətta TŞ-da belə 5 müxtəlif ölkə bu hüququ paylaşırlar. Bu təşkilatların fəaliyyətlərində şəffaflıq təmin olunmalıdır, ictimaiyyət geniş və aydın məlumat bazasına çıxış əldə etməlidir. DB-na qarşıçıxan qruplar deyirlər ki, DB varlı və kasıb ölkələr arasında artıq mövcud olan bərabərsizliyi daha da dərinləşdirib. Səsvermə sistemi elə formalaşdırılıb ki, bankın siyasətini varlı ölkələr müəyyənləşdirir, lakin kasıblar həyata keçirir. Baxmayaraq ki, Bank davamlı inkişafa aparan texniki yardım və informasiya yardımı verir, müşahidələr göstərir ki,inkişaf etməkdə olan ölkələr çox vaxt borcları ödəmək üçün təhsil, sağlamlıq və sosial proqramları təxirə salırlar. Narazı qruplar DB-nın istiqrazlarını baykot eləməklə öz etirazlarını bildirirlər. DB bu istiqrazları qlobal maliyyə marketlərində satmaqla öz fəaliyyəti üçün vəsait əldə edir. Bu qruplar , həmçinin ölkələri DB-nın qarşıya qoyduğu şərtləri həyata keçirməməyə ( məs. özəlləşdirmə ), ətraf mühitə ziyan vuran şaxta Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|