I fəSİl beynəlxalq maliyyə qurumlarının təsnifatı və onların beynəlxalq
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
13 BYİB-nın quruluşu aşağıdakı kimidir: 7 1. Müdirlər Şurası 2. İcraçı Direktorlar Şurası və komitələr 3. İnkişaf komitəsi 4. Prezident Müdirlər Şurası BYİB-nın ali orqanı sayılır. Bütün səlahiyyətlər ona məxsusdur. Hər bir dövlət burada bir idarəedici və onun müavini ilə təmsil olunur. Onlar beş ilə təyin edilirlər, təkrar təyinat mümkündür. İdarəedicilər dövlətin nazirlər səviyyəsində məsul şəxsləri olur. Müdirlər Şurası adətən ildə bir dəfə təklikdə, həmçinin BVF-nun İdarəedicilər Şurası ilə birgə müşavirə keçirir. Bankın ümumi siyasətini müəyyənləşdirir. Həmçinin yeni üzləri qəbul edir, bankın nizamnamə kapitalının həcmi barədə qərar verir, təmiz gəliri müəyyənləşdirir. Statut razılaşması ilə ancaq onun səlahiyyətləri çərçivəsinə aid olan bəzi xüsusi səlahiyyətləri çıxmaqla, (yeni üzvlərin qəbulu, nizamnamə kapitalın artırılması və ya azaldılması, üzvlüyün dayandırılması kimi məsələlər), öz səlahiyyətlərini İcraçı Direktorlar Şurasına verir. 8 Əgər xüsusi bir prosedur nəzərdə tutulmayıbsa, İdarəedicilər Şurasında qərarlar adi səs çoxluğu ilə qəbul olunur. Hər bir ölkənin səs payı nə qədər səhmlərə malik olmasından asıldır. Səslərin 17,42%-i təkcə ABŞ-a məxsusdur. Təəssüfedici hal odur ki, eyni miqdarda səs faizinə həmçinin 140 inkişaf etməkdə olan ölkə malikdir. İcraçı Direktorlar Şurası Bankın operativ fəalyyətinə cavabdehdir. Onlar bankın siyasətini müəyyənləşdirir, borc və kreditlər haqqında təklifləri qiymətləndirir, hesabları auditor yoxlamasından keçirir və s.. İdarəçilər Şurasının 24 üzvü var. Ən çox səhmlərə malik olan beş idarəçi direktora malikdir. Qalan 19 yerdə ölkələr qrup şəklində təmsil olunurlar. Dövlətlər istədikləri şəkildə qruplaşa bilərlər. Çox vaxt coğrafi cəhətdən qonşu olan ölkələr qruplar yaradırlar. Lakin siyasi və mədəni faktorlar da nəzərə alınır. Bir qayda olaraq digər 19 ölkənin 7 “ Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar” Müzəffər Məmmədov, Elçin İbadov, Bakı 2008 dərslik 8 Х. А. Шреплер « Международные економические организации» Изд-во «Международные отношения». Москва, 1999. Стр.: 71 14 içində Çin, Rusiya və Səudiyyə Ərəbistanı ayrıca bir nümayəndəyə malik olur. Bu onunla əsaslandırılır ki, hər biri güclü və nüfuzlu iqtisadiyyata malikdir. Ona görə də hər hansı qrup daxilində təmsil olunması kifayət etmir. Qalan üzvlər isə qrup şəklində təmsil olunur. İcraçı Direktorlar Şurası öz fəaliyyətində bir çox komitələrə əsaslanır: kadr siyasəti üzrə komitə; reqlamentin hazırlanması üzrə komitə; effektiv xərcləmə və büdcə praktikasıyla bağlı komitə; birgə auditor komitəsi; inzibati məsələlər üzrə komitə; müvvəqqəti komitələr. İnkişaf üzrə Komitə BYİB ilə BVF-nun İdarəedicilər Şuralarının nazirlər komitəsidir. Nazirlər və ya uyğun səlahiyyətli məsul şəxslərdən ibarət 24 üzvü var. Komitə kasıblığın azaldılması, özəl sektorun inkişafı, inkişaf etmiş ölkələrin siyasətinin inkişaf etməkdə olan ölkələrə təsiri kimi məsələlərə baxır. DB ilk yarananda məhz bu qurum Avropanın rekonstruksiyasına cavabdeh idi. 1948-1952-ci illərdə Marşall Planı BYİB-nın vasitəsilə həyata keçirilmişdi. Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasına, İnvestisiya Təminatı üzrə Beynəlxalq Agentlik və İnvestisiya Mübahisələrinin nizamlanması üzrə Beynəlxalq Mərkəzə üzv olmaq üçün birinci BYİB-na üzv olmaq lazımdır. Prezident bir qayda olaraq ən çox səhmə sahib olan dövlət - ABŞ-dan olur. ABŞ prezidenti bankın prezidentliyinə namizəd təklif edir və İdarəedicilər Şurası onu seçir. Səlahiyyət müddəti beş ildir. O, nə idarəedici, nə direktor, nə də müavin ola bilməz. Prezident İcraçı Direktorlar Şurasının nümayəndəsi hesab olunur. Onlar onu vəzifəyə təsdiq edir və ya vəzifədən azad edir. Bankın kapitalı 1994-cü ildə 165 milyard dollar olmuşdur ( tərkibinə uyğun olaraq kapitalı 184 milyard dollar olmalı idi.). 9 60-cı illərə qədər daha çox varlı inkişaf etməkdə olan ölkələrə kredit verib. Sonralar inkişaf etməkdə olan ölkələrə də kredit verməyə başlayıb. Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası və Beynəlxalq İnkişaf Assosasiyası inkişaf etməkdə olan ölkələrə kredit vermək məqsədilə, BYİB-nın filialları kimi yaradılmışdı. Bank əsasən 2 tipli kreditlər verir: 9 «Основы международных валютно-финансовых и кредитных отношений» Учебник под редакции В. В. Кругулова. Изд-во ИНФРА-М. Москва, 2000. Стр.: 408 15 1. Bazar qiymətlərinə uyğun gələn faizlər vermək imkanında olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələrə borc verir. 2. BİA vasitəsilə beynəlxalq maliyyə bazarlarından kredit almaq qabiliyyəti olmayan ölkələrə kredit verir. BYİB orta və aşağı gəlirli ölkələrə kredit verir. Bu zaman ölkənin kredit qabiliyyətli olub-olmadığı nəzərə alınır. Həmçinin texniki dəstək və məsləhət verir, informasiya ilə təmin edir, treyninqlər keçirir. BYİB öz maliyyə vəsaitlərini öz üzvlərindən, beynəlxalq kapital bazarlarından, bank gəlirlərindən əldə edir. 1995-ci ildə Bank öz fəaliyyətinin 4 əsas istiqamətini elan etdi: 1. İnkişaf etməkdə olan ölkələrin tələbatını ödəmək üçün kifayət qədər resursların cəlb olunmasına nail olmaq; 2. İnkişafa vahid yanaşma müəyyən etmək; 3. Həm qlobal, həm də lokal səviyyədə DB-nın tərəfdaşlarının möhkəmləndirilməsi və genişləndirilməsi; 4. Bankın fəaliyyətinin möhkəmləndirilməsi. DB 1994-cü ildə Vaşinqton, London, Paris, Tokioda üzv dövlətlərdə həyata keçirilən layihələr haqqında məlumat təqdim edən informasiya mərkəzləri açdı. Orada rəsmi sənədlərlə, ekspertizaların nəticələri, ətraf mühitin mühafizəsi ilə bağlı proqramlar və s. ilə tanış olmaq olar. BİA 1960-cı ildə yaradılıb. Öz nizamnaməsi və maliyyə bazası olduğuna görə rəsmi olaraq müstəqil sayılır. Lakin faktiki olaraq, BYİB tərəfindən idarə olunur, onun filialı hesab olunur. BYİB-nın prezidenti eyni zamanda, BİA-nın prezidentidir. BİA BMT-nin nəzdində ixtisaslaşmış qurumdur. BİA-nın aşağıdakı məqsədləri var: 1.İqtisadi inkişaf uğrunda əməkdaşlıq; 2.Əmək məhsuldarlığının artırılması; 3.Üzv inkişaf etməkdə olan ölkələrdə həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması. Assosiasiyanın və BYİB-in rəhbər orqanları müştərəkdir. BYİB-in prezidenti, müdirləri və direktorları BİA-da analoji vəzifələri tuturlar. BİA-da «çəkili» səslər Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|