I fəSİl beynəlxalq maliyyə qurumlarının təsnifatı və onların beynəlxalq
Yüklə 1,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
85 rifahının artırılmasıdır. Baxmayaraq ki, Azərbaycanın ÜMM-nun əsas hissəsi neft sektorunun payına düşür, burada yalnız əhalinin 1%-i çalışır. Hər il Bankın personalı, Azərbaycan iqtisadiyyatının analizini aparır və hesabatlar dərc edir. Dünya Bankının hesabat və digər sənədlərinə çıxış Bakıda yerləşən İctimai İnformasiya Mərkəzi vasitəsilə əldə edilir. Bundan başqa, bu sənədlər həmçinin, Axundov adına Milli Kitabxanaya da yerləşdirilir. Birinci Struktur İslahatlar Krediti (SAC 1), 1997-ci ildə təsdiq edilmiş və özündə ticarətin liberallaşması, özəlləşdirmə, qanunvericilik və bank işi islahatlarını cəmləşdirir. Həmçinin SAC1-ə Rusiyanın maliyyə böhranında yaranan əlverişsiz effektlərin aradan qaldırılması üçün 7 milyon ABŞ dolları ayrılmışdır. İqtisadi islahat proqramında struktur islahatların tezləşdirilməsinə yardım məqsədilə İkinci Struktur İslahatlar Krediti (SAC2), 12 mart 2002-ci ildə təsdiq edilmiş və bunun üçün 60 milyon ABŞ dolları ayrılmışdır. SAC 2-də dövlətin maliyyə durumunun yaxşılaşdırılması, yoxsulluğun aradan qaldırılması, iqtisadi inkişafın tezləşdirilməsi üçün dövlətin sərf etdiyi xərclərin səmərəli istifadə olunması, müəssisələr və xarici investisiya üçün əlverişli şəraitin yaradılması, əhalinin təmiz su ilə təmin olunması və s. gözlənilirdi. 31 dekabr 2005-ci ilə qədər Beynəlxalq İnkişaf Assosiasiyasının Azərbaycana ayırdığı maliyyə və texniki yardımların siyahasına aşağıdakılar aiddir: Bakının su təchizatı layihəsi; Ümumi reabilitasiya layihəsi; Mütləq ətraf mühitin qorunması layihəsi; Pilot rekonstruksiya layihəsi; Mədəniyyət irsinin qorunması layihəsi; Kənd təsərrüfatı layihəsi; Ümumi nəqliyyat layihəsi; Səhiyyə sektorunun inkişafı layihəsi; Kənd yerlərində sərmayə mühitinin yaradılması layihəsi 86 Məcburi köçkünlərin yaşayış şəraiti və gəlir imkanlarının dəstəklənməsi layihəsi (2011-2015-ci illər) Kapital Bazarlarının Müasirləşdirilməsi layihəsi (2011-2015-ci illər) Sudan İstifadəedənlər Birliklərinin İnkişafına Dəstək layihəsi (2011- 2016-cı illər) və s. Yoxsul ailələrin reabilitasiyası proqramı Azərbaycanda bir neçə pilot rayonda keçirilir. Amma elə mexanizmlər işlənilməlidir ki, həmin yardımların verilməsi əlavə korrupsiya elementlərinə yol açmasın. Dünya Bankının Azərbaycana ayırdığı ilk kredit neft sektoruna istiqamətlənmişdir. Neftin Azərbaycan iqtisadiyyatındakı çəkisi və yeri diqqətə alındıqda həmin kreditin iqdisadiyyata nə qədər əhəmiyyətli olduğu aydın olur. Dünya Bankı tərəfındən ayrılan kreditlər də xarici investisiya kimi iqtisadiyyat üçün eyni müsbət töhfələr verir. Bank kreditlərinin ayrı bir xüsusiyyəti isə, həmin kreditlərin uzun müddətli və çox az faizli olmasıdır. Dünya Bankı Azərbaycana kreditləri 35 il müddətinə və faizsiz verir, hökumət Banka ildə 0,75% xidmət haqqı ödəyir. 96 Dünya Bankı Qrupunun Azərbaycan üzrə Ölkə Tərəfdaşlıq Strategiyası (ÖTS) 2011-ci il maliyyə ilindən 2014-cü il maliyyə ilinə qədər 4 illik müddəti əhatə etmişdir. ÖTS Azərbaycanın orta müddətdə üzləşdiyi çağırışlar əsasında qurulur. O, iki istiqamət üzrə nəticələrin əldə edilməsinə yüksək diqqət yetirir: (i) rəqabətli qeyri-neft sektorunun qurulması və (ii) insan və sosial xidmətlərin gücləndirilməsi. Həmin iki istiqamət müstəqil inkişaf məqsədlərini təşkil edir, lakin, eyni zamanda, bir-birini gücləndirir. Bundan əlavə, əvvəlki ÖTS-dan çıxarılmış nəticə göstərir ki, dövlət investisiyalarının artım tempi institusional potensialın mümkün artım tempindən yüksəkdir, və bununla rüşvətxorluq üçün imkanların yaranması və icranın ləngiməsi ilə nəticələnir. 96 Məmmədov M., İbadov E. Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar, Bakı 2008 87 Azərbaycan üzrə Dünya Bankının yardım proqramı əsas 4 başlıca istiqamətdədir: – Ölkədə əsaslı, tərəfsiz özəl sektorun istiqrarlı, fasiləsiz inkişafına yönəlik siyasi və struktur mühitin yaradılması. – Böhranlı iqtisadi sektorlarda, xüsusiylə kənd təsərrüfatı sektorunda rəqabətliliyin artırılması. – Ölkə əhalisinin yaşayış səviyyəsinin yüksəldilməsi. Bu məqsədə çatmaq üçün sosial yardımların məqsədli istiqamətdə aparılması, sosial xidmətlərin səmərəliliyinin artırılması və əhalinin yaşayış səviyyəsinin yüksəldilməsi üzrə dövlət strategiyasının hazırlanıb həyata keçirilməsi mövzuları üzərində dayanılacaqdır. – Ölkədaxili istehsalın artırılması. Təhsil sektoru ilə bağlı, kənd təsərrüfatının inkişafı və tarixi abidələrin bərpa olunması, təmiri layihələri üzərində son işlər görülmüş və ya nəzərdə tutulmuşdur. Azərbaycan Hökumətinin bu sahədə əlverişli mövqe göstərməsi Dünya Bankının Azərbaycan üzrə bir çox layihə proqramını həyata keçirmək fürsətini vermişdir. Dünya Bankı 2008-ci il aprel ayının 30-da Azərbaycanın magistral avtomobil yollarının müasirləşdirilməsi və yenidən qurulması üçün 300 milyon ABŞ dolları həcmində kredit ayırıb. Bu barədə bankın məlumatında bildirilir. Kredit 10 illik güzəşt dövrü ilə 40 il müddətinə ayrılıb. 97 Kredit Şərq-Qərb və Şimal-Cənub marşurtları üzrə avtomobil yollarının qurulmasında istifadə olunacaq. 98 2010-cu il 11 avqustda Dünya Bankı və Azərbaycan Respublikasının Hökuməti arasında Üçüncü Magistral Yol Layihəsinin maliyyələşdirilməsi məqsədilə 70 mln ABŞ dolları ekvivalentində BİA krediti və 171,6 mln ABŞ dolları məbləğində BYİB krediti üzrə sazişləri imzalanıb. Bakı–Şamaxı yolunun genişləndirilməsindən başqa bu layihə magistral yol şəbəkəsinin inkişafı və idarə 97 Dünya Bankı və Azərbaycan. (hesabatlar) 2000-2009 98 Dünya Bankı və Azərbaycan. (hesabatlar) 2000-2009. Yüklə 1,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|