37
Film Fiction | Yanvar, №5
5. ‘’Qaranlıqda rəqs edən’’ filmi Kannda ‘’Qızıl Palma’’nı qazanır, amma kinotənqidçilər və
tamaşaçılar iki yerə bölünür: Bir tərəf deyir əla filmdir, digər tərəf isə inadla filmi zəif sayır. Filmin
çəkilişləri zamanı Byorkla olan mübahisələrindən isə danışmağa dəyməz.
6. “Amerika fürsətlər ölkəsi” trilogiyasını çəkəcəkdi, amma iki filmini-diologiyasını çəkdi.
’’Doqvill’’ və ‘’Manderley’’i çəkdikdən sonra ‘’Vaşinqton’’u çəkmədi. Kiçik bir qeyd: Trier bu trilogiyanı
çəkərkən Amerikaya heç getməmişdi. Kafkaya bənzərliyi də burda üzə çıxır. Kafkanın ‘’Amerika’’ adlı
kitabı olsa da heç vaxt Amerikanı görməmişdir.
7. ‘’Manderley’’ filmini çəkərkən filmin bir səhnəsi üçün eşşəyi film setində öldürdü,
aktyorlardan Con Relli buna etiraz edib, seti tərk etdi, amma montajda bu səhnə filmdən çıxarıldı.
8. Daha bir maraqlı hadisə isə ‘’Manderley’’ filmindən sonra oldu. Trier müsahibəsində ağılsız
bir cümlə işlətdi. ‘’Elə bir film çəkmişəm ki, həm zəncilər, həmdə Ku-Klus-Klançılar mənə nifrət edəcək’’
…əlavə şərhə ehtiyac yoxdur.
9. 2009-cu ildə ‘’Antixrist’’lə qadınların və kinotənqidçilərin hədəfinə tuş gələrkən, bu tənqid və
təzyiqlərə cavab olaraq özünü dünyanın ən yaxşı rejissoru adlandırdı.
10. Və ən nəhayət sonuncusu. Keçən ilki Kann film festivalında söylədiyi sözlər. Hitlerə olan
simpatiyasını dilə gətirən rejissor Kannda persona non-qrata elan olundu.
Trierin bundan başqa digər maraqlı və ziddiyyətli yönləri də var. Aktyorlarla işləyərkən yaşanan
mübahisələr (əsasən ‘’Qaranlıqda rəqs Edən’’ və ‘’Axmaqlar’’ filmlərində) də yadda qalan olub. Bundan
savayı Trier müsahibələrinin birində qeyd eləmişdi ki, rejissorluğu masturbasiya kimi görür və
kinozallarda filmini seyr edərkən orqazm həddinə gəlir. Həqiqətən də bu rejissorun eqosu yüksəkdi,
amma gözəl rejissordur.
38
Film Fiction | Yanvar, №5
Qızıl Qlobus
“Qızıl Qlobus” mükafatı 93 üzvü olan
Hollivud Xarici Mətbuat Assosiasiyası (HFPA)
tərəfindən hər il kino və televiziya sahəsində
uğur qazanmış filmlərə və televiziya
proqramlarına təqdim edilir. Mükafat mərasimi
hər il yanvar ayında keçirilir. Dünya miqyasında
“Oskar” və “Qremmi”dən sonra ən nüfuzlu
mükafatdır. Kateqoriyalar aşağıdakılardır.
Filmlər üzrə:
Ən Yaxşı Dram filmi
Ən Yaxşı Komediya/Myuzikl
Ən Yaxşı Rejissor
Ən yaxşı aktyor – dram
Ən yaxşı aktyor – komediya/myuzikl
Ən yaxşı aktrisa – dram
Ən yaxşı aktrisa – komediya/myuzikl
İkinci planda ən yaxşı aktyor
İkinci planda ən yaxşı aktrisa
Ən yaxşı ssenari
Ən yaxşı musiqi
Ən yaxşı mahnı
Ən yaxşı animasiya filmi
“Sesil Demil adına Fəxri Mükafat”
Televiziya:
Dram janrında ən yaxşı serial
Komediya janrında ən yaxşı serial
Serialda ən yaxşı aktyor – dram
Serialda ən yaxşı aktyor – komediya
Serilda ən yaxşı aktrisa – dram
Serialda ən yaxşı aktrisa – komediya
Ən yaxşı mini-serial və ya televiziya filmi
Ən yaxşı aktyor – mini-serial və ya
televiziya filmi
Ən yaxşı aktrisa – mini-serial və ya
televiziya filmi
İkinci planda ən yaxşı aktyor – serial,
mini-serial və ya televiziya filmi
İkinci planda ən yaxşı aktrisa – serial,
mini-serial və ya televiziya filmi
Tarix: Mükafat mərasimi başlanğıcını
1944-cü ildən götürür. Həmin il “20th Century
Fox” studiyasına yığışan bir qrup xarici jurnalist
1943-cü ilin ən yaxşılarını mükafatlandırdılar.
Bütün keçən illər ərzində bu mükafat “Oskar”ın
əsas proqnozçusuna çevrildi. İlk qaliblər 6
nominasiyada mükafatlandırıldı:
“Ən yaxşı film” – “Song of Bernadette”
(Bernadetin mahnısı)
“Ən yaxşı rejissor” – Henri Kinq (“Song of
Bernadette”)
“Ən yaxşı aktyor” – Pol Lukas “Watch on the
Rhine” (Raynda Saat)
“Ən yaxşı aktrisa” – Cennifer Couns (“Song of
Bernadette”)
“İkinci planda ən yaxşı aktyor” – Akim
Tamiroff
“For Whom the Bell Tolls” (Əcəl zəngi)
“İkinci planda ən yaxşı aktrisa” – Katina
Paksinou “For Whom the Bell Tolls”
1950-ci ildə “Ən Yaxşı Xarici Dildə Olan
Film” nominasiyası yaradıldı. İlk mükafatın
sahibi Vitterio De Sikanın “Velosiped oğruları”
(1948) filmi oldu.
1950-ci ildə kino sənətinə verdiyi
töhfələrə görə “Fəxri Mükafat” təsis edildi. İlk
mükafat rejissor və prodüsser Sesil B. Demilə
verildi. Hal-hazırda fəxri mükafat onun adını
daşıyır.
1952-ci ildən etibarən ən yaxşı film 2
istiqamətdə seçilməyə başladı: “Ən Yaxşı Dram
Filmi” və “Ən Yaxşı Komediya/Myuzikl”.
39
Film Fiction | Yanvar, №5
Mükafatın ilk rəsmi təqdimat mərasimi 1954-cü
ildə keçirildi. Kino sahəsindəki uğurlarına görə
Uolt Disney mükafatlandırıldı.
1955-ci ildən etibarən mükafatlar
televiziya sahəsindəki fəaliyyətə görə də verilir.
Mərasim ilk dəfə 1958-ci ildə televiziya ilə
yayımlanmağa başladı. 1963-cü ilə kimi
mərasimi yalnız Los-Anceles sakinləri izləyə
bilirdi.
1963-cü ildə “Miss Qızıl Qlobus”
mükafatı yaradıldı və ilk qalibləri
film sahəsinə
görə Yeva Siks və televiziya sahəsinə görə
Donna Duqlas oldu.
Animasiya filmlərinin şöhrətinin artması
xarici jurnalistlərin nəzərindən yayınmadı və
2006-cı ildə “Ən Yaxşı Animasiya Filmi”
kateqoriyası yaradıldı. Mükafatın ilk sahibi
“Cars” (Maşınlar) filminin rejissoru Con
Lasseter oldu.
Qızıl Qlobusun Rekordçuları:
Ən çox mükafat qazanan 5 film var. Bunlar
"Doctor Zhivago"( Həkim Zivaqo) - 1965, "Love
Story" (Sevgi Hekayəsi) 1970, "The Godfather"
(Xaç Atası) - 1972, "One Flew Over the Cuckoo's
Nest" (Qu Quşu Yuvası Üzərindən Uçarkən) –
1975 və "A Star is Born" (Ulduz Doğuldu) –
1976 filmləridir. Hər biri 5 mükafat qazanıb.
"Doctor Zhivago", "One Flew Over the Cuckoo's
Nest" və “A Star is Born" filmləri 5
nominasiyadan maksimum nəticə göstəriblər.
“One Flew Over the Cuckoo's Nest" filmi
5 əsas kateqoriyanın hamısını qazanan yeganə
filmdir: Ən yaxşı film, rejissor, aktyor, aktrisa və
ssenari.
Ən çox nominasiyası olan film
“Nashville” (1975) filmidir. Film 9
nominasiyada irəli sürülsə də, yalnız “Ən yaxşı
mahnı”ya görə mükafatı aldı. "Cabaret" (1972),
"Bugsy" (1991) və "Titanic" (1997) filmlərinin
hər biri 8 nominasiya qazanıblar.
"Who's Afraid of Virginia Woolf?"
(Virciniya Vulfdan kim qorxur?) – 1966 və
"The Godfather, Part III" (Xaç Atası: III hissə )
filmlərini anti-rekordçu hesab etmək olar.
Filmlər 7 nominasiyada irəli sürülsə də, heç
birini ala bilmədilər.
Ən çox nominasiyası olan aktrisa Meril
Strip (26 nominasiya), aktyor isə Cek
Lemmondur (22 nominasiya). Ən çox mükafat
qazanan Meril Stripdir. O, 26 nominasiyadan 7-
ni qazanıb. Cek Nikolson isə 6 mükafatla
ikincidir. Frensis Ford Koppola, Şirli Makleyn,
Rozalind Rassel və Oliver Stoun isə 5 mükafat
qazanıblar.
Fəxri mükafatları nəzərə aldıqda ən çox
mükafat qazanan isə Barbara Streyzanddir (11
mükafat).
“Ən Yaxşı Rejissor” kimi ən çox
nominasiyası olan rejissor Stiven Spilberqdir.
Spilberq 10 nominasiyadan 2 mükafat qazanıb.
Ən çox mükafat qazanan rejissor Elia Kazandır
(4 mükafat). Bu kateqoriyada mükafat alan
yeganə qadın rejissor Barbara Streyzanddır. O,
“Yentl” (1983) filminə görə mükafatı qazanıb.
Rozalind Rassel 5 nominasiyadan 5 mükafat
qazanıb. 4 Oskara namizəd olub, lakin heç nə
almayıb.
1988-ci ildə 3 aktrisa “Ən yaxşı aktrisa”
kimi mükafat aldı: Cudi Foster “The Accused”
(Təqsirkar), Şirli Makleyn “Madame Sousatzka”
(Madam Susatka) və Siqurnu Uiver “Gorillas in
the Mist” (Qorillalar dumanda) filmlərinə görə.
Siqurni Uiver (1988), Coan Plourayt (1992),
Helen Mirren (2006) və Keyt Uinslet (2008)
eyni ildə ayrı-ayrı kateqoriyalarda 2 mükafata
namizəd olan yeganə aktrisalardır.
Eyni ildə ən çox nominasiyası olan aktyor
Ceymi Foksdur. Həmin il o, 3
müxtəlif
kateqoriyada namizəd olmuşdu.
Əlcəzair filmi olan “Z” (1969) “Ən yaxşı
xarici film” mükafatını qazansa da, prodüsserlər
mükafatdan imtina etdilər. Çünki onlar tələb
etmişdilər ki, film “Ən yaxşı film” nominasiyası
da alsın. 1972-ci ildə Marlon Brando “Xaç Atası”
filminə görə mükafatı qazandı, lakin imtina etdi.
O, eynilə Oskardan da imtina etdi.