4
Baqrat gözlənilmədən verilən suallara nə cavab verəcəyini bilmədi. Cinayət
işlər görməkdə təcrübəsiz olan Baqrat bir az qızardı. Bir-iki addım geri çəkilib,
dedi:
- Nə deyim, vallah. Dünyada anasının əmcəyini kəsən çoxdur… - Karo onun
üzündə, gözlərində cinayət izləri görməsin deyə, Baqrat başını aşağı saldı. – Hər
halda bu iş yenə o bolşeviklərin işi olar.
- Bolşeviklərin törətdiyi işlər başqadır. Hər şeyi onların üstünə yıxmaq bizi
yolumuzdan azdırar. Onların tək-tək adamları öldürməklə işləri yoxdur…
Hər ikisi susdu. Baqrat otaqdan tez çıxmaq istədi. Karo dilləndi:
- Baqrat ağa, Şələyə Qrikorla bir yerdə gedib, bir yerdə də qayıtmısınız,
elədirmi?
Baqrat pozuldu.
- Bunu kim deyir?
- Eşitmişəm ki, Şələkdən bir yerdə çıxmısınız. Necə oldu ki, sən kəndə tək
gəldin?
Karo sualına cavab almamış, Karpov içəri girdi.
Karo:
- Get, Baqrat ağa! – dedi, - sonra danışarıq.
Ürəyinə min şübhə dolmuş Baqrat getdi. Karoyla Karpov oturdu.
- Kəşfiyyat rəisi təzə xəbər gətiribmi? – deyə Karo soruşdu.
- Kənddə danışdırmadığım bir adam qalmadı. Heç kəs Qrikorun qatili kim
olduğunu deyə bilmədi. Cinayətkarı aşkara çıxartmaqda, düzü, çətinlik çəkirəm.
- Hər necə olursa-olsun, cinayətkar tapılmalıdır. Yoxsa, camaat arasında
nüfuzumuzu itirərik. Bizə inanmazlar. Ölkədə hərc-mərclik yaranar, ölüb-
öldürmək həddini aşar. Bildinmi?
- Cənab general-qubernator düz buyurur. Mən bütün qüvvəmi ölkədə
asayişin bərpa olmasına sərf edirəm. Xəfiyyələrə möhkəm tapşırıq vermişəm ki,
qulaqları camaatın ağzında olsun. Hökumət əleyhinə danışanları dərhal mənə, ya
sənə xəbər versinlər. Samveli qəsdən Şələkdə qoymuşam. Bəlkə, ondan-bundan
Qrikorun qatilini öyrənə bildi.
- Bəs sənin gümanın kimə gedir?
- Hələlik heç kimə.
- Baqratı necə adam tanıyırsan?
Karpov təəccüblə Karonun üzünə baxdı.
- Baqratı? O ki, sənin qaynatan, mənim də köhnə dostumdur… Mən Baqrat
ağanı pristav vaxtımdan hörmətli bir adam kimi tanıyıram. Mənə elə gəlir ki, o,
erməni hökumətinə sədaqətli bir adamdır. Heç ağlım kəsmir ki, Baqrat cinayət
eləyə…
- Zənnində yanılmamısan, cənab Karpov. – Karo gülə-gülə əlini Timofey
Timofeyeviçin çiyninə vurdu. – Baqrat ağa bizim arxamız, köməyimizdir. Mən
səni yoxlayırdım. Nə isə, xahiş edirəm öz işini hər yerdə möhkəm tutasan.
Mənimlə başqa işin yoxdursa gedə bilərsən.
- Bir məsləhətim var. Daha doğrusu, səni bir məsələdən xəbərdar etmək
istəyirəm. Agent məlumatlarından və xəfiyyələrin şifahi söylədiklərindən məlum
olur ki, bəzi kəndlilər narazıdırlar…
5
- Nədən? Kimdən? – deyə Karo birdən qışqırdı.
Karpov Karonun əksinə olaraq, alçaqdan cavab verdi:
- Hökumətin gördüyü işlərdən bəziləri narazıdır. Deyirlər, müsəlman
kəndlərini dağıtmaq ermənilərin xeyrinə deyil: ehtiyacımız olanda müsəlmanlardan
taxıl alırdıq, ot, saman gətirirdik. Allah baislərin evini yıxsın ki…
Karo onun sözünü kəsdi:
- Bu mənim üçün yeni xəbər deyil. İt hürər, karvan keçər. Biz Gorus və
Kafan ətrafındakı müsəlman kəndlərinə də əl qatacayıq…
- Demək, belə sözlərə, danışıqlara əhəmiyyət vermək lazım deyil, eləmi?
Qarnının yoğunluğundan güclə nəfəs alan Timofey Timofeyeviçə Karo əyri-
əyri baxdı.
- Mən sənə yenidən vəzifə öyrətməyəcəyəm. Avam camaat hər şey danışa
bilər. Hamını qırmaq, həbs etmək olmaz. Kəndlilərin ağzına dil atanları, yoldan
çıxardanları tapmaq lazımdır. Anladınmı. Bolşeviklərin kökünü kəsmək lazımdır.
Bütün qüvvəni, bacarığını buna ver. Get, mənim işim var.
Karpov bir qədər pərt getdi.
Karo Saak barədə yazılmış kağızı sonra qədər oxudu. Gülümsünə-
gülümsünə qovluğa qoydu. Başını qapıdan bayıra çıxardıb Aşotu səslədi. Ona,
gedib Saakı çağırmağı tapşırdı.
- Giyəvimiz niyə gəlmir, a kişi? – deyə, əlində təzə yorğan sırıyan Nvard
ərinə müraciət elədi. – Xörək ocağın üstə qaldı… Bəlkə, bir də dalınca gedəsən…
Baqrat dillənmədi.
- Sənə nə olub, a kişi? Karonun yanından gələndən kefin pozulub.
- Onun bugünkü hərəkəti heç xoşuma gəlmədi, arvad. Üzünü bozartdı.
Mənimlə çox sərt danışdı.
- Eh, hər sözü söz eləmə, sən atanın goru, hökumət adamıdır. Gündə yanına
şikayətə gəlirlər, zəhləsini tökürlər, Qanı qaralır, yorulur.
- Yox, arvad, mən onun danışığından başqa şey anladım. Sən ağzından bir
söz qaçırıb eləməmisən ki?
- Nə barədə?
- Qrikorun ölümü barədə.
- Necə bəyəm?
- Heç…
- Yayını atıb oxunu gizlətmə. O, sənə nə dedi?
- Şələyə Qrikorla bir yerdə gedib qayıtmağımı Karo hardan bilir? Bəlkə,
sənin axmaq qızın deyib?
- Siranuş onunla təklikdə danışmır. Deyir, iti görüm, qurdu görüm, Karonu
görməyim… Yaxşı, a kişi, Qrikoru öldürdüyünü Karo biləndə nə olar? O yekəlikdə
hökumət adamı öz qaynatasını da saxlaya bilməyəcək? Səni dama basacaq? Biz
onunla təzə qohum olmuşuq. Qızı köçürəndən sonra, olacaq canımız, ciyərimiz.
Amma, qızın xəstəliyi mənim ovqatımı təlx eləyib…
- Bu barədə Siranuşa bir söz demə.
- Nə deyəcəyəm ki. Ancaq, elə elə ki, qızı tez köçürək.
Baqrat hirsləndi:
6
- Nə eləyəcəyəm? Görmürsən qızın ölmüş ipə-sapa yatmır! Zorla
nişanladığımız bəs deyil, deyirsən qolundan tutub Karonun qoynuna da salım?
Nvard ərinin hirsləndiyini görüb bir an dillənmədi. Lakin özünü saxlaya
bilməyib dedi:
- Evi dağılmamışın oğlu, heç bilirsən qızı niyə tez köçürmək istəyirəm? Nə
təhər şeydirsə, Siranuş Armenakın oğlunu ürəyindən çıxarda bilmir. Mən fikir
vermişəm, qız gecələr yuxusunda da ondan danışır. Bilmirəm, bəlkə, qız, elə o
gedə öləndən sonra dərddən, fikirdən yorğan-döşəyə düşüb?
- Suren ölməyib, arvad.
- Necə? Suren ölməyib?!
- Hə. Karo onu bərk axtarır. Yəqin Siranuş bunu bilir. Onun üçün də…
Karo gəldi. Baqratın sözü yarımçıq qaldı.
- O evdən bu evə gəlməyin nə uzun çəkdi, başına dönüm. – Nvard yorğanı
yığışdırıb bir tərəfə qoydu.
- Keç otur. – Baqrat Karoya yanında yer verdi. Hər ikisi yanaşı oturdu.
Karo yorğana işarə edərək soruşdu:
- O nədir, ay xala?
- Yorğandır, qadan alım.
- Yorğan? – Karo güldü. – Baqrat ağa çox kasıbdır, hə? Nə altına salmağa
döşəyi var, nə üstünə örtməyə yorğanı.
- Hə dayna, ağrın ürəyimə, Baqrat yeddi yetimlə bir dərədə qalıb… - deyə
Nvard da Karonun zarafatına zarafatla cavab verdi. – Vallah, mən bu kişiyə yorğan
nədir, heç bir cib dəsmalı da tikmərəm. Ha… ha… ha…
Nvardın gülüşü otağı götürdü
- Sənin bu qaynanan daha mənə məhəl qoymur. Deyir, bir oğlum var, ikinci
oğlum da giyəvimdir. Bundan sonra, hər şeyi onlar üçün eləyəcəyəm. Onların
qabaqda xeyir işləri var.
- Hə, başa düşdüm… - Karo üzünə tökülmüş saçlarını geri verdi, - Nvard
xala Samvelin toyuna yorğan-döşək hazırlayır. Lap yaxşı olar. Ananın borcudur.
- Belə açıq danışmasaydın, mən də açıq deməyəcəkdim. Təzə yorğanı
Samvelə yox, Siranuşla sənə qayırıram, ağrın ürəyimə. Vallah, sizə bir ev
düzəldəcəyəm ki, padşahda da olmasın.
Karo qəhqəhə çəkdi:
- Mən ev istəmirəm, xala… Zəhmət çəkmə. Biz bu gün burdayıq, sabah kim
bilir harda.
- Elə danışıb ürəyimi sıxma, oğul. Əvvəldən demişəm ki, mən səni də,
qızımı da gözümdən kənar qoymayacağam.
- Yaxşı, arvad, yaxşı, dur çörək gətir.
Nvard gedib çörək-xörək gətirdi.
- O balaca tuluğu, buynuzları da bura ver, arvad.
Nvard hər şeyi hazır elədi.
O biri evdən Siranuşun «Ana! Ana!» deyən səsi eşidildi. Nvard getdi.
Ağzının dövrəsinə gümüş halqa salınmış uzun, əyri buynuzları Baqrat
şərabla doldurdu…
Dostları ilə paylaş: |