Əyyub Abasov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birinci fəsil
| 2 Birinci fəsil Karo, Armenakın və onun ailəsinin başına açdığı fəlakətdən sonra Gorusa qayıtmamışdı. Bir tərəfdən, Qrikorun qatilini tapmamışdı, digər tərəfdən də Nvard giyəvini gözündən kənar qoymağa razı olmurdu. Qorxurdu ki, Karo uzun müddət evdən aralanar, Siranuşdan soyuyar, axırda qızdan tamam əl çəkər. Anadan olsa idi, qızını nişan gününün səhəri köçürərdi. Onun bu istəyinin qarşısını hər zaman Siranuş alırdı. Toy haqqında söhbət düşəndə, etiraz edir, «mən könülsüz tikəni zorla yemək istəmirəm, ana!» deyə ağlayırdı. Karo özü də, Siranuşla evlənmək istəmirdi. Çünki, İravanda nişanlısı vardı. Ancaq bu barədə heç kəsə bir söz söyləməmişdi. Nişanlısından uzaqda, qürbət yerdə yaşadığından, Siranuş kimi lətif bir qızdan istifadə eləmək, nəfsini öldürmək fikrində idi. Tiflisdə oxuduğu və xidmət etdiyi zaman o çox qızla gəzmiş, almaq adıyla istifadə edib buraxmışdı. Təzə xalçalarla döşənmiş təmiz, isti otaqda oturmuş, bayırın qarını, şaxtasını hiss etməyən Karo cibindən nişanlısı Arpikin şəklini çıxardıb baxdı. Onu Siranuşla müqayisə etdi. Siranuş Karoya Arpikdən daha gözəl göründü. Bir an xəyalı dolandı… Öz-özünə danışmağa başladı: «Yox, yox, Arpikdən əl çəkə bilmərəm. Dayısı parlament üzvüdür. Axı, məni Zəngəzurun general-qubernatoru təyin etdirən odur. Bacısı qızına dönüklük eləsəm, tükümü diddirər. Vəzifəmi əlimdən aldırar…». Karo şəkli cibinə qoydu. Stolun siyirtməsindən bir qovluq çıxartdı. Yazı makinasında yazılmış bir vərəq kağızı onun içindən götürüb oxumağa başladı. Daxili İşlər Nazirliyindən Zəngəzur general-qubernatoruna göndərilmiş məxfi kağızda yazılmışdı: «…Saak Mravyan Sisyanın Əngələvid kəndindəndir. Savadsızdır. Anadan olduğu tarixi özü də bilmir. Həkim təqribi olaraq ona 55-56 yaş vermişdir. Bu yoxsul kəndli bolşeviklərin təsiri altına düşərək, mülkədarların üzünə ağ olmuşdur… Məcburiyyət və sıxışdırma nəticəsində günahını boynuna almışdır… Saak qorxaqdır. Həbsxana şəraitinə, fiziki cəzaya dözümsüzdür. Saakı, böyük cinayəti olmadığı üçün buraxdıq. Ancaq bu qorxaq adamdan istifadə etmək lazımdır…». Karo vərəqi o biri üzünə çevirdi… Bu vaxt keşiş içəri girdi. Salam verib oturdu. Karo kağızı qovluğa qoydu. Mesropun üzünə dik baxıb soruşdu: - Nə vaxt gəldin? İşlər nə haldadır? - Bu gün gəlmişəm. Bir neçə kənd məktəblərini yoxladım. Vəziyyət heç yaxşı deyil. Kəndlilər uşaqlarını məktəbə qoymaq istəmirlər. - Nə üçün? – Karo başının hərəkətilə saçlarını alnından geri atdı. – Sən ki, erməni məktəbləri açdırmaq üçün dəridən çıxırdın. Bəs indi millət niyə uşağını məktəbə qoymur? - Çünki biz məktəbləri lazımi şeylərlə təchiz edə bilməmişik. Nikolaydan qalmış skamyalar, yazı taxtaları tələf edilmişdir. Dərs kitabları, dəftər, qələm tapılmır. Odun, kərmə yoxdur. Ayaqyalın, çılın-çılpaq uşaqlar siniflərdə soyuqdan otura bilmirlər. Vəziyyət belədir… 3 - Kəndliləri məcbur etmək lazımdır ki, məktəbləri odunla təmin etsinlər. Əgər boyun qaçırsalar, bu qış məktəbləri bağlamalı olacayıq. - Hamını hər şeyə məcbur eləmək olmur… - İndi nə eləyək? – Karo səsini bir qədər qaldırdı. – Sən də şikayətə başladın, işlər düzəldi… Onsuz da kəndlilər mənim zəhləmi tökürlər. Gündə neçəsi şikayətə gəlir. Biri deyir, külfətim acından batır, hökumət mənə taxıl versin, biri deyir, camaat duzsuzluqdan korluq çəkir, mal-heyvan qırılır. Daha başa düşmürlər ki, Naxçıvanla əlaqəmiz kəsilib, duz gətirə bilmirik. Nə isə, yeri gəldikcə camaatı başa salmaq lazımdır ki, hökumət onların qeydinə qalır. Vaxt olacaq ki, hamıya torpaq, çörək, paltar verəcək. Demək lazımdır ki, Karo gecə-gündüz millətin dərdini çəkir. Başa düşdün, keşiş ağa? Əhalini əldə saxlamaq üçün hər şeydən istifadə etmək lazımdır. Yoxsa, şikayətdən, inilti-sızıltıdan bir şey çıxmaz. Məktəblərin vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün heç bir kömək almayan Mesrop, dinməz-söyləməz durub getdi. Karo Saak haqqında aldığı kağızın dalını oxumaq istədi. Lakin Baqratın içəri girməsi ona mane oldu. Baqrat: - Karocan, qaynanan səni gözləyir axı! – dedi. – Yaxşı süfrə hazırlayıb. Toyuq qızartması, yanında da Qəmərlinin qırmızı gözü. Dur gedək. - Hələ yeməyə iştaham yoxdur. Otur. Sənə sözüm var. - Necə yoxdur? – Baqrat oturdu. – Gün-günorta olub, səhərdən yediyindir. Yemək lazımdır, Karocan, yemək. Hələ ki, Allaha şükür, varımızdır. - Düzü, sizə əziyyət verdiyimə xəcalət çəkirəm. Məni əlimi cibimə atmağa qoymursunuz. - Elə sözləri danışma. Samvel ya sən, bizim üçün birdir. Giyəv də adama oğuldur. Dur, dur gedək. Karo dillənmədi. - Karocan, kefsiz deyilsən ki? - Kefsiz deyiləm, fikirliyəm. - Başa düşürəm, bu boyda mahalın general-nahankapeti 1 fikirsiz olmaz. Cavan olsan da, hökumət adamısan, millətin dərdini sən çəkirsən… Amma deyirlər ki, el üçün ağlayan göz kor qalar. Qərəz, dur gedək. - Mənim yanıma indi adam gələcək, sən get, mən bir azdan gələrəm. - Çox yubanma, xörək soyuyar. – Baqrat getmək üçün ayağa durdu. - Baqrat ağa, bir dəqiqə dayan! – deyə Karo yerindən qalxıb, onunla üzbəüz dayandı. - Axı, Qrikorun arvadı məni çox narahat edir. Dünən də yanıma gəlmişdi. - Niyə? Onun səninlə nə işi var? Həyasızın biridir, üz vermə. - Neyləyim, mən qulluq adamıyam. O arvad ərini öldürəni tapmağı məndən tələb edir. Deyir, tapmasan İravana şikayət yazacağam. Bəlkə, bu işdə mənə, yəni hökumətə sən də bir kömək eləyə biləsən? Ağlın nə kəsir, Qrikoru öldürən kim olar? 1 General-nahankapeti - General-qubernator (ermənicə). Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|