Əlyazması hüququnda
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
71
Bu keyfiyyətlər həm menecerlər, həm də biznesmenlər üçün eyni dərəcədə əhəmiyyətlidir. Biznesmenin sosial mənəvi keyfiyyətini aşağıdakı sxemdə göstərilən kimi qruplaşdırmaq olar: Sxem 4. Biznemenin sosial-mədəni keyfiyyətləri Özünə qarşı münasibəti Daxili mədəniyyəti Xarici mədəniyyəti Cəmiyyətə münasibəti Yüksək iş qabiliyyəti Humanist Emosional tarazlıq Yüksək
vətəndaşlıq Konkretlilik Xeyirxah Adamlara diqqət Sosial məsuliyyət Sərt tələbkarlıq Vəzifəsinə sadiq açıqlıq
Sosial-mənəvi inam
Məqsədyönlülük Yüksək peşəkarlıq Səmimilik Vətənə sadiqlilik Özünü tənqid Kompetentli olma Xeyirxahlıq Qanunpərəstlik Inadkarlıq Insanların ləyaqətinə hörmət Qayğıkeşlik Sosial fəallıq Təvazökarlıq Prinsipiallıq Adamlara əl uzatma Kollektiv dəyərlərə hörmət Həqiqətpərəst Böyük tələbkarlıq
Sosial davranış normalarına əməl etmə
Sadəlik Neqativ hallara dözümsüzlük
Müstəqil qərar qəbul edə bilmə Qarşılıqlı anlaşmaya cəhd etmə
Yenilik hissi
Intizamlı Inkişafa cəhd etmə
Rəhbərlik üslubu idarəetmə prosesində davranışın, hərəkətlərin ən səciyyəvi cəhətlərini ifadə edir, göstərir. Rəhbərliyin sosial-psixoloji, inzibati, təşkilati aspektləri vardır. Kollektivdə dostluq əhvalının yaradılması xeyli dərəcədə rəhbər işçinin üş üsulundan asılıdır. Rəhbər işçi istehsala, firmaya, idarə aparatına olan münasibəti qədər öz işçilərinə qayğı göstərməlidir. Həmin qayğının müxtəlifliyi onların avtoritar, demokratik və liberal iş üslubunda özünü bir daha göstərir. Iş üslubunun müxtəlifliyi əslində rəhbər işçinin şəxsiyyətini müəyyən edir. Ona görə idarəçilik fəaliyyətində sərt davranış qaydaları sərt davranış qaydaları ilə yanaşı kollegial fəaliyyətin böyük rolu vardır. Menecmentdə kollegiallıq işçilərin ayrı-ayrı
72
problemlərin həllində onların iştirakı formalarında tapır. Bunu aşağıdakı sxemdən görmək olar: Sxem 5.
Qarşılıqlı idarəetmə təsiri mexanizmində rəhbər işçinin fərdi üslub xüsusiyyətləri mühüm əhəmiyyət kəsb edir. “Rəhbər-tabeçi”, “lider-qrup fəaliyyət” sistemində “birgə fəaliyyətdə fərdi iş”, davranış stili bazar münasibətləri şəraritində yeni-yeni problemlər doğurur. Rəhbərlik stili, onun səciyyəvi cəhətləri idarəetmə nəzəriyyələri ilə bağlı olan bir sıra konsepsiyalarda öz geniş əksini tapmışdır. Rəhbər işçinin qarşılıqlı təsiri, insan münasibətlərinin keyfiyyəti, davranışı, stili həm onun fərdi psixoloji parametrlərindən, həm də konkret sosial mühitdən asılıdır. Bu, inteqrativ funksional idarəçilik fəaliyyətinin mühüm tərkib hissəsidir və ona görə də fərdi stil fəaliyyətinin məzmunca sistemli təhlili mühüm əhəmiyyət kəsb edir, çünki sosial-psixoloji amillərin etibarlılığı xidməti davranışda optimallığı təmin edən əsas şərtlərdən biridir. Burada həddindən artıq variasiyalar Idarəetmədə kollegiallıq
Şaquli
Üfüqi Səhndarların iclası Işçilərin işgüzar təklifləri, ideyalar Əmək kollektivlərinin səlahiyyətli orqanları: iclas, konfrans kollektivin şura, həmkarlar ittifaqları Təsərrüfat problemlərin həlli üzrə qruplar Direktorlar şurası Müşavirə Rəhbər işçinin yanında şura
Keyfiyyət dərnəyi 73
mövcud olduğuna görə xarizmatik, situasiyalı rəhbərlik, sosial qruplar nəzəriyyələri də idarəetmə strukturunda rəhbər işçinin qarşılıqlı fəaliyyətinə tam dilğunluğu ilə cavab verə bilməz. Rəhbər işçinin iş üslubu idarəetmə fəaliyyətində istifadə etdityi metodlar, hərəkətlər və davranış tərzi ilə müəyyən olunur. Iş üslubunun formalaşması çətin bir prosesdir. Iş stili xeyli dərəcədə işçinin fərdi xüsusiyyətlərindən də asılı olur. Lakin bu fərdi xüsusiyyətlər heç də ümumi rəhbərlik iş üslubu ilə ziddiyyət təşkil etməməlidir.. ona görə də ümumi, fərdi, atoritar və demokratik iş üslubu arasında tam uyğunluq təmin olunmalıdır. Rəhbər işçinin iş üslubuna aşağıdakılar daxildir: məsuliyyətlilik, yenilik və təşəbbüskarlıq hissi, elmi nəzəriyyəni dərindən bilmək və ona əməl etmək, kollektivlə sıx əlaqə, onların idarə etməyə geniş cəlb olunması, işdə işgüzarlıq, şəxsi mütəşəkkillilik, yüksək mədəniyyət və özünə, başqalarına tələbkarlıq, təvazökarlıq, müstəqillik qətiyyətlilik və s Iş üslubuna rəhbər işçinin müsbət keyfiyyətləri ilə yanaşı mənfi keyfiyyətləri də təsir göstərə bilir. Mənfi keyfiyyətlər, bir qayda olaraq, aşağıdakı formalarda təzahür edir: adamlarla ünsiyyətdə kobudluq, özünə güvənmək, kollektivin fikri ilə hesablaşmamaq, tabedə olanlarla formal münasibət və onları başa düşməmək, işgüzar və təşkilatçılıq qabiliyyətinin zəifliyi, tələbkar olmamaq, kollektivdə münaqişə törətməyə meyl etmək hissi və s. Demokratik iş üslubu rəhbər işçinin kütlələrlə əlaqəsinin genişləndirilməsi və canlı yaradıcılıq fəaliyyəti ilə bağlıdır. Burada formal iş metodları, özünə güvənməklik halları mənfi bir hal kimi tənqid olunmalıdır. Iş üslubu mürəkkəb sosial-siyasi, sosial-iqtisadi və sosial-psixoloji münasibətlərin idarəetmə sahəsində həyata keçirilməsi formasıdır. Ona görə də iş üslubu idarəetmə münasibətləri, idarəetmə funksiyalarının həyata keçiriməsi ilə üzvü şəkildə bağlıdır. Iş üslubu rəhbər işçinin, onun idarə aparatının fəaliyyətininnəticəsi ilə əlaqədardır. Iş üslubu müəssisə və təşkilatların işinin nəticələrinə mühüm təsir göstərir. Yaradıcı, səmərəli iş üslubu adamların fəaliyyətinə müsbət təsir göstərir, həyatında mühüm rol oynayır. Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|