Eimi redaktor: Rəyçilər: Ağasəlim Ələsgərov

min ABŞ dollan həcmində müəyyən olunmuşdur. Bundan yuxan hesablaşmalar isə 

yalnız nağdsız qaydada aparıla bilər. Hüquqi şəxsin bir müqavilə üzrə nağd qaydada 

apardığı ödənişin məbləği bu həddən artıq olduqda, ona ödənişin 5  faizi həcmində 

cərimə tətbiq olunur. Rusiya Federasiyası qanunvericiliyinə əsasən, hüquqi və fiziki 

şəxslərin  bir  müqavilə  üzrə  nağd  qaydada  apardıqlan  hesablaşmalann  maksimal 

məbləği  3,4  min  ABŞ  dollan  təşkil  etməlidir.  Bundan  artıq  məbləğdə  nağd 

hesablaşma apanidıqda, vəsaiti ödəyənə qarşı 1,3-1,7 min ABŞ dollan məbləğində 

cərimə tətbiq olunur. Belarus Respublikasında təsərrüfat subyektləri arasında nağd 

qaydada apanlan hesablaşmalann maksimal məbləği 1,7 min ABŞ dollan təşkil edir. 

Avropa  ölkələrindən  Bolqanstanda  nağd  qaydada  apanlan  ödənişlərin  maksimal 

məbləği 3,3 min ABŞ dollanna bərabərdir. 

Hökumətin qəran ilo ölkə ərazisində posterminallann quraşdıniması 2015-ci 

ildə başa çatdırılacaqdır. 2013-cü il vəziyyətinə Vergilər Nazirliyində qeydiyyatda 

olan  posterminallann  sayı  35  minə  yaxın  olmuşdur.  Ölkədə  nağdsız  ödənişlərin 

həcminin əhəmiyyətli dərəcədə artıniması üçün maarifləndirmə tədbirləri ilə yanaşı, 

qanunvericilikdə  nağd  ödənişlər  üçün  müəyyən  limitin  müəyyənləşdirilməsi  də 

zəruri sayılır. 

Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 22 aprel 2014-cü il tarixli 

sərəncamına  əsasən  ABŞ-m  müvafiq  dövlət  qurumu  Azərbaycamn  vergi 

ödəyicilərinin ABŞ-ın maliyyə institutularmda olan hesabatlan barədə məlumatları 

(onların adlan, vergi identifıkasiya nömrələri, hesab qalıqlan, hesaba daxil olan və 

hesabdan  çıxan  ödənişlər  barədə  məlumatlar).  Azərbaycamn  səlahiyyətli  dövlət 

orqanına  (Vergilər  Nazirliyinə)  təqdim  ediləcəkdir.  Eyni  əməliyyatı  Azərbaycan 

dövləti  ABŞ-ın  Azərbaycanda  olan  vergi  ödə-  yicilərinə  münasibətdə  həyata 

keçiriləcəkdir. 

Razılaşmaya  görə  belə  məlumatlar  ABŞ-m  müvafiq  maliyyə  institut-  lan 

tərəfindən Azərbaycana bir başa, Azərbaycan tərəfindən isə vahid mərkəzdən, ancaq 

Vergilər  Nazirliyi  tərəfindən  ötürüləcəkdir.  Başqa  sözlə  həmin  informasiyalan 

Vergilər Nazirliyi müvafiq banklardan və digər malij^ə qurumlanndan toplayacaq və 

ABŞ-ın dövlət orqanma ötürüləcəkdir. 

Bu  tədbirin  əsas  məqsədi  vergi  ödəyiciləri  tərəfindən  vergidən  yayınmaya 

qarşı  mübarizəni  gücləndirmək  və  dövlət  büdcəsinin  vergi  gəlirlərini  artırmaqdan 

ibarətdir. 

Azərbaycan Respublikasmın Vergilər Nazirliyi 2020-ci ilə qədər dövrü əhatə 

edən  müddətdə  vergi  siyasətinin  təkmilləşdirilmə  istiqamətlərini  aşağıdakı  kimi 

müəyyən etmişdir (31,29.00.2012): 

-fiziki şəxslərin gəlir vergisinin təkmilləşdirilməsi; 

-transfert qiymətlərinin tətbiqi mexanizminin yaradılması; 

-nağdsız ödənişlərin stimullaşdıniması; 

435 

---

-vergi  yükünü  tədricən  istehsaldan  istehlaka  keçirilməsi  üçün  təkliflərin 

hazırlanması; 

-əlavə dəyər vergisinin tətbiqi mexanizminin təkmilləşdirilməsi; -daxildə 

istehsal və idxal edilən mallara aksizlərin tətbiqi mexanizminin təkmilləşdirilməsi; 

-vergi dərəcələrinin optimallaşdıniması; 

-vergidən  azadolmalann  və  vergi  güzəştlərinin  minimuma  endirilməsi  yolu 

ilə vergitutma bazasımn genişləndirilməsi; 

-əmlak  və  torpaq  vergilərinin  bazasmda  vahid  daşınmaz  əmlak  vergisinin 

tətbiqi üçün qanunvericilik bazasının yaradılması; 

-elektron xidmətlərinin genişləndirilməsi və s. 

Bu  istiqamətlən  məqbul  hesab  etməklə,  bizim  fikrimizcə,  bütün  hallarda 

vergi  güzəştlərini  investisiya  qoyuluşu  ilə  şərtləndirmək,  sahə  və  regional 

prioritetlərlə əlaqələndirmək və müddətli etmək çox vacib məsələlərdəndir. 

Vergi güzəştləri barədə fikrimizi əvvəllər ifadə etdiyimizə görə indi demək 

istəyirəm  ki,  məsələ  vergi  güzəştlərinin  minimuma  endirilməsində  deyil,  onlann 

müəyyən  zaman  daxilində  prioritet  sahələrə  tətbiqindən  söhbət  getməlidir.  Vergi 

növü  kimi  vərəsəlik  vergisinin  tətbiqinin  mexanizmləri  və  normativ  hüquqi 

bazasımn hazırlanması məqsədəuyğundur. 

5.7.

 

Bank sektorunun iqtisadiyyatın xidmətçisinə çevrilməsi 

Dövlətin  əlində  iqtisadi  inkişafı  tənzimləmə  vasitələrindən  biri  də 

iqtisadiyyatın  pul  kütləsi  ilə  təminatımn  tarazlaşdınimasıdır.  Dünya  təcrübəsi 

göstərir ki, iqtisadi artım pul kütləsi  təklifindən çox asılıdır. İqtisadi nəzəriyyənin 

monetarizm  məktəbinin nümayəndələri hesab edirlər ki, iqtisadi inkişafı müəyyən 

edən birinci vasitə puldur. Onlann fikrincə, dövlət tənzimlənməsi təkcə pul kütləsi 

üzərində nəzarətlə məhdudlaşdınimamalıdır. Mo- netaristlərin fibincə, əsas məsələ 

nəyin bahasına olursa-olsun pul qıtlığı yaratmaq deyil. Onlar «pul-kredit siyasətinin 

iqtisadi yüksəlişə nail olmağı təmin etməlidir» konsepsiyasım təqlid edirlər. Bunun 

üçün də investisiya fəallığım artırmaq məqsədi ilə dövriyyədəki pul kütləsi ümumi 

daxili  məhsula  proporsional  səviyyədə  çoxaldılmalıdır.  Pul  təklifi  qiymətlərin  və 

ümumi daxili məhsulun (milli gəlirin) dinamikasma birbaşa uyğun olmalıdır, başqa 

sözlə, onlar arasında düz mütənasiblik proporsiyası təmin olunmalıdır. Pul kütləsi və 

ümumi  daxili  məhsulun  dəyişməsi  göstəricilərinin  müqayisəli  təhlili  göstərir  ki, 

1995-2005-ci illərdə Azərbaycanda cari qiymətlərlə ümumi daxili məhsulun artımı 

məcmu  pul  kütləsinin  artımım  34  faizə  qədər  üstələmişdir.  Eyni  zamanda  pul 

kütləsinin artımı həm vaxt ctiban ilə, həm də 

436 

---