Doktora tez

 

35

cihazın ak ve sarı yüksekliği ölçüm ünitesi ile otomatik olarak yapılmıştır. 

3.2.2.2.4 Kabuk kalınlığı 

Masaya düzgün bir şekilde kırılan yumurtaların yumurta kabuklarının uç, orta ve küt 

kısımlarından  alınan  kabukların  zarları  ayrılarak  Mitutoyo  marka  dijital  mikrometre 

yardımıyla kabuk kalınlıkları tespit edilmiştir. Bu üç değerin ortalamaları alınarak alt 

grup kabuk kalınlığı ortalaması belirlenmiştir. 

3.2.2.2.5 Şekil indeksi 

Her bir gruptan alınan yumurtalardan yumurtanın uzunluğu ile genişliği arasındaki oranı 

ölçen alet yardımı ile yapılmıştır. 

3.2.2.3 Bağırsak içeriği  viskozite analizi  

Viskozite analizi için deneme sonunda her gruptan 4 adet tavuğun ince bağırsak içeriği 

tüplere  alınmıştır.  Örnekler  analiz  edilene  kadar  buz  kabı  içerisinde,  buz  blokları 

üzerinde  korunmuştur.  Laboratuara  getirilen  örnekler  oda  sıcaklığına  gelince  3500 

devir/dakika santrifüj edilmiştir. Üste biriken sıvı pipetle alınıp 40°C’de 42 nolu spindle 

ile Brookfield Viskozimetre (Model LVDVII+CP)’de centipoids (cPs) olarak viskozite 

değerleri saptanmıştır (Bedford vd. 1992). 

3.2.2.4 Bağırsak içeriği mikroorganizma florası 

Deneme sonunda kesilen hayvanlardan her bir gruptan 4 tavuğun ince bağırsak ileum ve 

sekum  bölümü  ayrılarak  içerikteki  toplam  bakteri  ve  Lactobacillus  spp.  sayımı  (Arda 

1997)  Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji A.B.D.’da yaptırılmıştır. 

Verilere  logaritmik  (log 

10

)  transformasyon  uygulanmış,  varyans  analizi  bu  değerler 

kullanılarak yapılmıştır. 

 

---

 

36

3.2.2.5 Arpada suda çözünebilir ve toplam β

β

β

β-glukan tayini Buğdayda suda  

             çözünebilir toplam pentozan tayini 

 

 

Arpa ve arpa ağırlıklı olarak oluşturulan rasyonda suda çözünebilir ve toplam β-glukan 

tayini  Mc  Cleary  Enzimatik  Metoda  (McCleary  ve  Codd  1991)  Buğdayda  çözünebilir 

ve  toplam  pentozan  tayini  ise  Englyst  ve  Cummings  (1984)’e  ve  Hashimoto  (1987) 

bildirişlerine göre yapılmıştır. 

3.2.2.6 Yemlerde olası radyasyon kontaminasyonu tespiti 

Arpa,  buğday  ve  karma  yemlerde  olası  radyasyon  kontaminasyonu  tespiti  için  TAEK 

SANAEM  Ölçme  ve  Enstrümantasyon  Bölümü’nde  radyoaktivite  analizi  yapılmıştır. 

Bu  amaçla  Co-60  kaynağında  ışınlama  öncesi  ve  sonrasında  iki  süreç  izlenmiştir. 

Ölçümler  Gama  Spektrometrik  yöntemi  ile  değerlendirilmiştir.  Bunun  için  ilgili 

birimdeki  Germanium  yarı  iletken  dedektörlerden  faydalanılmıştır.(  %  110,  %  150 

relatif verimli  ve kuyu tiplilerde % 20, % 40 verimli)  

3.2.2.7 Yumurtada radyoaktivite analizleri 

Deneme  sonunda  elde  edilen  yumurtalarda  gıda  güvenliği  bakımından  risk  olup 

olmadığını  test  etmek  amacıyla  Gama  Sayım  Sistemleri  ile  radyoaktivite  analizleri 

yapılmıştır. 

3.2.2.8 Kimyasal analizler 

                3.2.2.8.1 Hammadde ve karma yem ham besin maddeleri analizi 

Araştırmada  kullanılan  yem  hammaddelerinin  kuru  madde,  ham  kül,  ham  yağ,  ham 

protein ve ham selüloz analizleri Weende analiz yöntemine, şeker analizi Zoll kuralına 

ve nişasta analizi Polarimetrik yönteme göre Tavukçuluk Araştırma Estitüsü Müdürlüğü 

Laboratuarında  Akyıldız  (1984)’ün  bildirişi  dikkate  alınarak  yapılmıştır.  Yem 

hammaddelerinin  ME  değerleri  ise  Anonim  (1989)  bildirişinden  yararlanılarak 

hesaplanmıştır. 

---

 

37

3.2.3  statistik analizler 

Araştırma  sonucunda  elde  edilen  parametrelere  ait  değerler  Tesadüf  Blokları  Deneme 

Tertibine göre alt grup ortalamaları esas alınarak toplam 8 grupta çoklu karşılaştırmalı 

olarak yürütülmüştür. Ayrıca uygulamaların etkinliğini, yumurta tavuklarında sorunsuz 

kullanılan bir rasyona karşı test etmek amacı ile mısır-soya ağırlıklı bir kontrol rasyonu 

kullanılması ile deneme toplam 9 gruplu olarak yürütülmüştür (9×6=54 alt grup) çoklu 

karşılaştırmalı  olarak  varyans  analizine  (Düzgüneş  vd.  1987)  tutulmuş,  Minitab  13.20 

paket  programından  yararlanılarak  değerlendirilmiş  ve  gruplar  arasındaki  farklılıkların 

tesbitinde Duncan testinden yararlanılmıştır. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

38

4. BULGULAR 

Yürütülen  çalışmada  yumurta  tavuğu  yemlerinde  gama  ışınlanmış  buğday  ve  arpa 

kullanılmasının  performans  ve  yumurta    kalitesi  üzerine  etkileri  ayrıntılı  bir  şekilde 

incelenmiş  ve  değerlendirilmiştir.  Elde  edilen  araştırma  bulguları  bu  bölümde 

verilmiştir. 

4.1 Verim Kriterleri 

4.1.1 Canlı ağırlık değişimi 

Arpa  ve  buğday  ağırlıklı  yumurta  tavuğu  yemlerine  farklı  dozlarda  gama  ışınlama  ve 

enzim  uygulamasının  canlı  ağırlık  değişimi  üzerine  olan  etkileri  çizelge  4.1’de

 

gösterilmiştir. Araştırma başında yumurta tavuklarının canlı ağırlık bakımından gruplara 

homojen olarak dağıldığı görülmektedir. Araştırma sonu itibariyla yumurta tavuklarının 

canlı  ağırlıkları  ve  canlı  ağırlık  değişimleri  karşılaştırıldığında  muamelelerin  etkisinin 

istatistiki olarak önem arz etmediği görülmektedir (P>0.05).  

Deneme  sonunda  yumurta  tavuklarının  canlı  ağırlık  değişimine  bakıldığında  gama 

ışınlama ve enzim uygulamasının  yumurta tavuklarının canlı ağırlık değişimini önemli 

şekilde etkilemediği tespit edilmiştir (P>0.05). 

Canlı  ağırlık  değişimi  incelendiğinde  tüm  gruplarda  124  -  165  g  aralığında  bir  artışın 

gerçekleştiği  görülmektedir.  Buğday  ağırlıklı  yumurta  tavuğu  yemlerine  enzim  ilave 

edilmesi en fazla ağırlık değişimine yol açarken, 10 kGy gama ışınlanmış arpa ağırlıklı 

yemleri  tüketen  tavukların  ağırlık  değişimi  en  az  düzeyde  kalmış  ancak  bu  farklılıklar 

önemli bulunmamıştır (P>0.05). 

 

 

 

---