Doktora tez

 

26

vitaminler  yağ  ve  proteince  zengin  bir  hammadde  olan  ancak  yüksek  miktarda 

arabinoksilan  içeren  pirinç  kepeğinin    broiler  ve  yumurtacı  civciv  rasyonlarına  

eklenmiştir.  Eklenen  pirinç  kepeğine  enzim  ve  ışınlama  işlemleri  uygulanarak 

performans değerleri incelenmiştir. Araştırmada ksilanaz enzimi ve 0, 10, 50 kGy gama 

ışınlama  dozları  uygulanmıştır.  Gruplar  %  25  ve  %  50  pirinç  kepeği  ile  mısır–soya 

ağırlıklı  kontrol  muamelelerini  içermiştir.  Bu  çalışmadan  elde  edilen  sonuçlar  %  25-50 

oranında pirinç kepeği içeren rasyonlara enzim uygulamasının legorn  civciv gruplarıyla 

kontrol  grupları  canlı  ağırlık  kazancı  ve  yemden  yararlanma  oranı  bakımından  benzer 

sonuçlar  vermişlerdir  (P>0.05).  Ancak  broiler  civcivlerde  kontrol  grubuna  göre  canlı 

ağırlık artışında ve yemden yararlanma oranında azalmalar görülmüştür (P<0.05). Broiler 

ve  legorn  rasyonlarının  her  ikisine  uygulanan  10,  50  kGy  doz  ışınlamanın  performans, 

yemden yararlanma oranı ve canlı ağırlık kazancına etkisi olmamıştır (P>0.05).  

Yapılan  bir  çalışmada  ise  ışınlama  dozuna  bağlı  olarak  viskozitede  istatistiki  olarak 

azalmalar  olduğu  belirtilmiştir  (Hesselman  vd.  1982,  Al-Kaisey  2002)  Buna  göre  iki 

farklı arpa kültürüne (yerli ve Shaoa) uygulanan 0, 10, 50, 100, 150, 200 kGy ışınlama 

dozunun  arpada  bulunan  β-glukanlara  etki  ederek  viskoziteyi  azalttığı  tespit  edilmiştir 

(Al-Kaisey  2002).  Yerli  arpada  sırasıyla  %  25,  %  50,  %  65,  %  72,  %  74  oranında 

viskozite azalmıştır. Diğer arpa çeşidi olan Shaoa ise sırasıyla % 15, % 30, % 52, % 69 

ve % 67 oranında azalmıştır. Çizelge 2.4’de görüleceği üzere uygulanan ışın dozlarının 

her iki arpa kültüründeki besin madde kompozisyonuna önemli bir etkisi olmamıştır  

Çizelge 2.5 Farklı dozlarda gama ışınlamanın iki değişik çeşitte arpanın  besin maddesi  

                   içeriğine etkisi (Al-Kaisey 2002) 

 

Besin 

maddeleri  % 

Gama Işınlama Düzeyi (kGy) 

0 

10 

50 

100 

150 

200 

Yöresel Koyu Arpa 

Protein 

11,75 

11,80 

11,70 

11,71 

11,70 

11,65 

Yağ 

3,50 

3,50 

3,20 

3,21 

3,20 

3,18 

Kül 

2,13 

2,12 

2,11 

2,11 

2,10 

2,09 

Karbonhitrat  82,62 

82,58 

82,99 

82,97 

83,00 

83,08 

Shoaa Arpa 

Protein 

12,68 

12,68 

12,67 

12,66 

12,65 

12,65 

Yağ 

3,80 

3,78 

3,77 

3,76 

3,70 

  

Kül 

2,15 

2,15 

2,14 

2,13 

2,15 

2,14 

Karbonhitrat  81,37 

81,37 

81,42 

81,52 

81,44 

81,51 

---

 

27

Siddhuraju  vd.  (2002)’e  göre,  gama  ışınlama  çavdar  ve  arpanın  etlik  piliçler  için  besin 

değerini artırmıştır. Aynı çalışmada gama ışınlamanın bu etkisini pentozan ve β-glukanın 

suda  çözünen  formlarını  depolimerizasyon  ile  yıkımladığı  için  gösterdiği  de 

açıklanmıştır.  

Al-Kaisey vd. (2003), baklada bulunan antinutrisyonel faktörlere gama ışınının etkisini 

araştırmak  üzere  yaptıkları  bir  araştırmada  baklada  bulunan  antinutrisyonel  faktörlere 

(Tripsin  inhibitörü  (TI),  fitik  asit  ve  oligosakkaritler)  gama  ışınlamanın  etkilerini 

değerlendirmişlerdir.  Tohumlara  0,  2.5,  5,  7.5  ve  10  kGy  oranında  Co  60  gama 

ışınlaması yapılmıştır. TI aktivitesinde uygulanan dozlara karşılık % 4.5 % 6.7 % 8.5 ve 

% 9.2 oranında azalma meydana gelmiştir. Aynı doz uygulamaları sonucunda fitik asitte 

sırasıyla % 10.2 % 12.3 % 15.4 ve % 18.2 azalma olmuştur. Ayrıca uygulanan dozlara 

paralel  olarak  oligosakkaritlerde  de  bir  azalmaya  neden  olmuştur.  Sonuç  olarak  gama 

ışın  uygulamasıyla  bakla  içeriğinde  antinutriyonel  faktörlerde  bir  azalma  ve  içerikte 

iyileşme olduğu saptanmıştır.  

Chotinky vd. 2006  yılında  yaptıkları bir araştırmada gama ışınlanmış tam  yağlı soyayı 

broiler  yemlerinde  kullanılmıştır.  Broiler  rasyonlarında  kullanılan  tam  yağlı  soyaya  0, 

3.5,  7  ve  10  kGy  düzeyinde  ışınlama  yapılarak  büyüme  özellikleri  ve  yemden 

yararlanma incelenmiştir. Araştırma sonunda ışınlanmış tam yağlı soya ile ışınlanmamış 

tam  yağlı  soyayla  ikame  edilen  yemlerle  beslenen  broilerlerin  hepsinde  vücut 

ağırlığında  azalma  yem  değerlendirme  oranlarında  yükselme  görülmüştür.  Tam  yağlı 

soya  ile  ikame  edilen  yemle  beslenen  hayvanlarda  karkas  kuru  madde  oranında  bir 

değişiklik  görülmemiştir.  Ancak  ışınlanmış  tamyağlı  soyada  karkas  kuru  madde 

oranında  bir  artış  tespit  edilmiştir.  Karkas  protein  oranında  ise  değişiklik  olmazken 

karkas  yağ  oranında  artış  gözlenmiştir.  Işınlanmamış  tam  yağlı  soya  ile  beslenen 

broilerlerin karkaslarında protein ve enerji bakımından bir azalma tespit edilmiştir. Soya 

için  antinutrisyonel  faktör  olan  tripsin  inhibitöründe  ışınlanmanın  etkisiyle  bir  azalma 

görülmemiştir. 7 ve 10 kGy ışınlanma ile karkasta enerji ve protein birikim düzeyinde 

bir artış olduğu tespit edilmiştir. 

Yapılan diğer bir araştırmada uygulanan 10, 30 ve 50 kGy gama ışınlama dozlarının β-

glukanların  fiziksel  ve  yapısal  özelliklerine  etkileri  araştırılmıştır.  Yapılan 

---