DersliK 9-az new indd

ƏN YENİ DÖVR – XX ƏSRİN TƏSVİRİ SƏNƏTİ 
XUAN MİRO: REALİZMDƏN RƏMZLƏRƏ
48
Miro sürrealizmin ən parlaq nümayəndələrindən biri olmuşdur. Yal-
nız Mironun yaradıcılığında özünəməxsus, xarakterik olan sirr və rəmz-
lərlə dolu fərdi üslub tərzini görmək mümkündür və bu fərdi üslubun 
formalaşmasında məhz sürrealizm həlledici rol oynamışdır.
Sürrealizm  tarixdə  və  incəsənətdə  parlaq  səhifəyə  çevrildi.  Bu  is-
tiqamətin  əsərləri  öz  qeyri-gerçək  aləmi  ilə  tilsimləyir  və  özünə  çəkir. 
Onları  anlamaq  çətindir,  elə  bu  səbəbdən  də  insanları  cəlb  edir.  Xuan 
Miro özünün poetik sürrealizm variantını yaratmağa qadir oldu.
1976-cı ildə Barselonada rəssamın muzeyi – Xuan Miro Fondu – Müa-
sir İncəsənətin Təbliği və Tədrisi Mərkəzi açıldı. Xuan Miro hələ 1968-ci 
ildə, nəhəng fərdi sərgisindən sonra muzey təsis etmək fikrinə düşmüş-
dü. O özünün və müasir incəsənətin digər təmsilçilərinin əsərlərinin sər-
gilənəcəyi yeni bina yaratmaq istəyirdi. Fondun eksponatları çox müxtə-
lifdir və bura həm rəssamın erkən işləri, həm də onun daxili aləminin 
müxtəlif tərəflərini əks etdirən çox məşhur əsərləri daxildir. 
Əsərlərin çoxunu fonda Miro özü bağışlayıb. Kolleksiya 300 rəngkar-
lıq əsəri, 10 min rəsm və 150 heykəldən ibarətdir, burada çox sayda toxu-
culuq və keramika nümunələri sərgilənir. 
Bu gün Mironun adı bəşəriyyətin düşüncəsində kətan üzərində və gil-
də öz təcəssümünü tapmış qeyri-adi rəngli təxəyyül və fikirlər aləmidir.
Müəyyən edin
1. 
X.Miro əsərlərində müəmmalı rəmzləri əks etdirir. Sizcə, bu işa rə lər 
nə deməkdir?
Yaradıcı fəaliyyət
2. 
“İlin fəsilləri” mövzusunda sürrealist və simvolik rəsm çəkin. Real 
obyektləri sirli, həndəsi işarələr və xətlərin köməyi ilə göstərməyə 
çalışın. Öz rəsminizin arxa tərəfində hər rəmzin hansı məna daşıdığı-
nı qeyd edin.
3. 
X.Mironun yaradıcılığı haqqında əlavə məlumat toplayın və təqdim 
edin.
Plastilin və ya gil, rəngli karandaşlar, flomasterlər, pastel təbaşirlər, 
rəngli qələmlər, quaş, akvarel, rəngli kağız, karton
 
Sərbəst iş üçün tapşırıqlar
3 
Sürrealizmin inkişafında J.Miro yaradıcılığının hansı rolu olmuşdur?
Özünüzü yoxlayın
LAYİHƏ

---

ƏN YENİ DÖVR – XX ƏSRİN TƏSVİRİ SƏNƏTİ 
49
ALBERTO CAKOMETTİ:  HEYKƏLİN
 
ZƏRİF SİLUETİ
Tanış olun
İsveçrəli heykəltəraş, rəng ustası və qrafi k rəssam Alberto Cakomet-
ti XX əsr təsviri sənətinin ən nəhəng nümayəndələrindən sayılır. O öz 
yaradıcılığında kubizm və sürrealizmin təsirini hiss edirdi. Müəllif öz 
heykəllərinin əksəriyyətini böyük fransız heykəltəraşı Rodenin yaradı-
cılığının təsiri altında yaratmışdır.
Cakomettinin erkən işləri realist tərzdə işlənilib, lakin sonralar o, ku-
bizmin təsiri altına düşür, Afrika incəsənəti, Okeaniyanın arxaik plasti-
kası, qədim Amerika incəsənəti ilə maraqlanır. Çox fərqli istiqamətlərdə 
fəaliyyət göstərən rəssamlar – Pikasso və Matis rəngkarlıq və heykəltə-
raşlıq əsərlərində bu sayaq motivlərdən istifadə ediblər.
Heykəltəraşlığın növ və inkişaf sahələri hansılardır?
Xatırlayın
12
İncəsənət hansı vasitələrlə insana təsir göstərir?
İncəsənətə dair dialoq
“Qaşıq-qadın”. 1926 
“Vücudun fi quru”. 1926
“Cütlük”. 1927
Bir qədər sonra heykəltəraşlar kubizm elementlərini röyalarla dolu 
fantastika və qəzəblə birləşdirirlər. Sürrealizm dövrünün heykəllərində 
formalar mücərrədliyə yaxınlaşaraq sadələşir, həcmlər maddi obyektlə-
rin əlahiddəliyini qazanır. Ətraf aləm, onun qaydaları və məcburən qəbul 
etdirilən şərtiliklərlə barışmayan Cakometti, bu hissləri doğuran emo-
siyaları özündən keçirməklə tam çəkisiz heykəltəraşlıq kompozisiyaları 
yaradırdı, – bunlar üçölçülü reallıqdan daha çox kölgə idi.
LAYİHƏ

---

ƏN YENİ DÖVR – XX ƏSRİN TƏSVİRİ SƏNƏTİ 
ALBERTO CAKOMETTİ: HEYKƏLİN ZƏRİF SİLUETİ
50
Onların məxsusiliyini daha çox vurğulamaqdan ötrü sənətkar bir sıra 
əsərlərini qəfəsə – vizual olaraq onun şedevrlərinin məhkum olduğu və 
əbədi dincəldiyi kiçik məkanda təcrid edən zərif karkas konstruksiyala-
rın içinə salırdı.
“Qəfəs”. 1930
“Sürrealist masa”. 
1933
“Boğazı kəsilmiş qadın”. 1932
“Əl”. 1947
Ölümün dəhşətli tənhalığını əks etdirən 
Cakomettinin “Əl” əsəri heykəltəraşın mü-
haribə zamanı öz gözləri ilə gördüyü qopa-
rılmış insan əlinin əsasında düzəldilib. Bu 
“Əl”  istənilən  adamı  sarsılmağa  məcbur 
edə bilər.
İkinci Dünya müharibəsi illərində Cenevrədə ya-
şamış Cako met ti müharibədən son ra heykəltəraşlıq-
da, port ret rəngkarlığında və qrafi kada yeni, da ha 
hu manist tərzdə işlə mə yə başlayır.
“Yeriyən adam”. 1947
Alberto Cakometti öz heykəltəraşlıq təsvirləri-
nin  xüsusi,  unikal  və  tanınan  tipini  –  uzadılmış, 
kövrək, səthi döyünən, öz ətrafındakı məkanı ov-
sunlayan fi qur tiplərini formalaşdırmışdı. 
Cakometti  təsviri  sənətin  ənənəvi  növlərinin  qavranılmasını  tama-
milə dəyişdi, metal və təmiz səthin emal üsullarını qarışdırdı.
Cakomettinin  təsviri  sənətdə  etdiyi  inqilab  –  heykəllərin  təməlinin 
dəyişdirilməsi  hesab  olunur.  O,  həcmi  sadələşdirdi,  fi qurları  tamamilə 
incəltdi, seyrək konstruksiyalar tətbiq etdi.
LAYİHƏ

---

ƏN YENİ DÖVR – XX ƏSRİN TƏSVİRİ SƏNƏTİ 
51
ALBERTO CAKOMETTİ: HEYKƏLİN ZƏRİF SİLUETİ
Müdrik f
ikirləri
Mənim nail ola biləcəyim nə varsa, mənim gördüklərim 
ilə müqayisədə o qədər azdır ki, çox güman, elə bu, süquta 
bərabərdir.
Yaşadığı illər
Doğulduğu yer
Təhsili
Ad və mükafatları
Üslub və texnika
Əsərlərin mövzusu
Məşhur əsərləri
10.10.1901–11.01.1966 
Borqonovo, Stampa, İsveçrə
Parisdə  Qrand  Şomyer  studiyası,  Cenevrə  Zərif  Sə-
nət lər Məktəbi
100 İsveçrə frankı dəyərində əskinasın üstündə təsvir 
edilib.
sürrealizm, ekspressionizm, kubizm, formalizm; 
heykəltəraşlıq, rəngkarlıq, qrafika
mənzərə, natürmort, portret 
“Baş” (1925),) “Qıvrılmış adamcığaz” (1926), “Qadın” 
(1928),  “Baxan  baş”  (1927-1929),  “Əyləşmiş  qadın” 
(1946),  “İşarə  edən  adam”  (1947),  “Gedən  üç  nəfər” 
(1948), “Yağışa düşmüş adam” (1949), “Tala. Doqquz 
fiqur  ilə  kompozisiya”  (1950),  “Addımlayan  adam” 
(1960) və s.
Alberto Cakometti
(Alberto Giacometti)
Həyat xronologiyası
GÖRKƏMLİ RƏSSAMLAR
İsveçrənin  pul  əskinasları  üzərində 
rəssam, şair və bəstəkarların portretlərini 
görmək olar. Öz istedadı ilə bütün dünya-
da məşhur olan, İsveçrənin dahi sənətkar-
larından  biri  Alberto  Cakomettinin  por-
terti 100 İsveçrə frankının üzərində təsvir 
olunmuşdur.
Bilirsinizmi?
Cakomettinin yaradıcılığına təsir edən nə olmuşdur?
Düşünün və izah edin
LAYİHƏ

---