Cəlal Abdullayev
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
267 Daha əvvəldə isə oxumuşduq: «Bu dünyanın ən xoş səsi, körpə səsi, canlılara nəfəs verir xoş nə- fəsi». Şeirin sonrakı bəndləri artıq siyasi-ictimai mə- na kəsb edir, vətənpərvərlik hissinin obrazlı ifadəsinə çevrilir. Çünki körpələr sabahın, gələcəyin əsl sahibi, vətənin əsl vətəndaşları, qoruyucusu olacaqlar: Ana Vətən döşlərindən süd əmərək, Bu körpələr qoy böyüsün səadətlə. Torpağından bəhrələnib bərkiyərək, Hazır olsun hər döyüşə, hər zəfərə. «Vətən gecəsi» adlı miniatür, səkkizlik şeirdə şair uzaq Praqada yatarkən gördüyü bir yuxunun poetik təsvirini məharətlə verə bilmişdir: Qatı bir zülmətdə addımlayırdım, Deyə bilmərəm ki, çöldü, çəməndi? Udduğum hava da, keçdiyim yol da Elə bil deyirdi, - bura Vətəndir. Oyandım, səhərdi, Günəş çıxmışdı, Nur səpələnirdi yerə göylərdən. Fəqət yuxudakı Vətən gecəsi Daha gözəl idi nurlu səhərdən. Bu kiçik şeirin, zənnimizcə, elə də geniş izaha- ta, təhlilə ehtiyacı yoxdur, hər şey aydın və gözəl ifadəsini tapmışdır; röya, romantik hissiyyatlar, ada- ma cənnət bəxş edən fantaziya öz-özlüyündə nə qədər 268 gözəl, nə qədər şairanə olsa da, yenə də yuxudakı Vətən gecəsi nurlu səhərlərdən də gözəldir. Bizcə, Vətən məhəbbətinin bu şəkildə bədii inikası daha gözəldir, daha emosional və ibrətlidir, düşündürücü- dür. Lakin nikbinlik, ritorikadan uzaq olmaq isə öz yerində. Şairin Vətən mövzusuna həsr etdiyi şeirlərin də bəziləri adlı, bəziləri isə adsızdır, fərqi yoxdur, onların hər birində Vətən sevgisinin müəyyən bir rəngi, çaları, ştrixi öz əksini tapa bilmişdir. Onlardan bəzilərinin adlarını çəksək, müəyyən təsəvvür yarana bilər: «Vətən mənə övlad desə», «Getdi», «Körpələr», «Vətən gecəsi», «Düyünlərim», «Vətənimə oğul gərək», «Azərbaycan bayrağı», «Tarixsiz şeir», «Bilən olmadı», «Xəzər», «Görmürəm», «Vətən», «Dindi ürəyində şəhidlik simi», «Bahar gəlib», «Ulu Türkəm» və s. Bunlardan birində– «Düyünlərim» şeirində şair ölkəmizin dərd-sərini öz fərdi dünyası ilə həmahəng tutaraq yazır: Dağlara yürüşüm hələ qabaqda, Taleylə döyüşüm hələ qabaqda, Ən acı gülüşüm hələ qabaqda, Hələ düyünlərim açılmayacaq. Qarşımda Sona Xəyalın növbəti şeirlər kitabı durur. «Kimsəsiz bəndəyəm» adlanan bu kitaba «Aç qapını gəlim, dünya» kitabındakı şeirlərlə bərabər yeni şeirlər və lirik poemalar daxil edilmişdir. 1978- 2008-ci illəri əhatə edən bu topluda şairin 30 illik kədəri, sevinci, arzusu, istəyi, nakam sevgisi əks 269 olunub. 30 ilin hər ilindən bir ağrı-acı, bir təəssüf, bir arzu boylanır. Əvvəlki kitabdan fərqli olaraq burada bütün şeirlər adsız verilmişdir. Lakin yazılma tarixləri qeyd edilmişdir. Kitabda dünya və Vətən mövzusundan sonra diqqəti çəkən məhəbbət mövzusudur. Şeirlərin böyük əksəriyyəti sevgi-məhəbbət mövzusunda yazılmışdır. Bunların çoxu isə adsız şeirlərdir. Onlar da saf, səmimi bir eşq, hamıya sirayət edən incə hisslərlə qələmə alınmışdır. Mən ünvansız bir sevgiyəm, nə ümidim bəlli, nə gümanım. Mən yelkənsiz gəmi kimiyəm, nə dalğaların gücü çatar məni saxlamağa,nə insanların. Mən bir xəyalam Gerçəkliyə meydan oxuyan bir xəyal! Mən bir vüsal nəğməsiyəm, – sənə qoşulmuş, Sənə ünvanlanmış – Bir sevgi təranəsiyəm. Burada bir qədər bədbin notlar olsa da, hər halda insanı düşündürə bilir; sanki itirilən xoşbəxtlik, bəxtəvərlik üçün dərindən kədərlənirsən. Başqa bir şeirində də itirilmiş, nisgilli bir məhəbbətdən söhbət açılır: Mən səninçün ucsuz-bucaqsız dənizdim, sevgi dənizi! 270 Axına düşüb getdin, geri gəlməyə üzün olmadı. Mən səninçün nəhayətsiz asimandım, Məhəbbət asimanı! Havaya qoşub getdin, geri dönməyə izin olmadı. Sona Xəyalın şeirlərində biz həyatın özünü görürük; nə yaxşı ki, heç bir müstəsnalıq, heç bir yalançı pafos, dəbdəbə, lap yaradıcılığının ilk şeirlərindən belə onun diqqətini cəlb etməmişdir. O, mümkün qədər adi, sıravi, özünün bilavasitə gördüyü, duyduğu, təsirləndiyi hadisə və insanlardan yazmağı xoşlayır. Şair sevgi-məhəbbət şeirlərində də bu yolla gedir; heç bir ideal eşqdən söz-söhbət açmır, həyati, real, təbii hisslərini qələmə alır. O çalışır ki, insanlar arasındakı adi ünsiyyətdə, bir-birilə təmasda, yaxınlıqda belə, səmimi bir istək, insani bir məhrəmlik olsun və onlardakı şeiriyyəti, poeziyanı göstərə bilsin: onun qələmindən çıxan bütün şeirlərdə biz Belinskinin «hər şey poeziyanın predmeti ola bilər, hər şeydə poeziya var, onu yalnız tapmaq gərəkdir» kəlamının imkan daxilində tətbiqinə rast gəlirik. Odur ki, aşiq-məşuq arasında, dost-aşna arasında hər cür yalana, hiyləyə, saxtakarlığa qarşı məhəbbət lirikasının hətta hissi- emosional misraları arasından sızıb gələn bir etiraza, tənə və təhrikə də yer verildiyinin əyani şahidləri oluruq; bu qəbildən olan irili-xırdalı bütün yazılarında müəllif buna nail olma- ğa cəhd göstərir. Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|