Азярбайжан республикасы тящсил назирлийи азярбайжан дювлят игтисад университети
Yüklə 459,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Alçaq təztiqdə polietilen istehsalı
- Oıta təzyiqli polietilen istehsah
- Poletilenin xassələri və təzyiqi.
- Polietilenin fiziki-mexaniki xassələri Cədvəl 1 Göstəricilər Yüksək təzyiqlə
18
kütləsi 65000-ə çatır. Yüksək təzyiqin tətbiqi polimerləşmənin qalın divarlı borularda və istilik mübadiləsi sahəsi məhdud olan aparatlarda aparılmasını tələb edir.
Alçaq təztiqdə polietilen istehsalı. Alçaq təzyiqdə polietilen almaq üçün etileni 3-5 at təzyiq və 80°S temperatur şəraitində metal-üzvü kataiizatorların iştirakı ilə suspenziyada polimerləşdirmək lazımdır. Katalizator kompleksi havanın oksigeni və nəmliyin təsirindən asanhqla dağılır. Odtır ki, qarışıqdan təmizlənmiş etilenin polimeıiəşməsi susuzlaşdırılmış həlledici mühitində və azoatmosferində aparılır. Polimeıiəşmə sürəti və alınan polietilenin xassələri katalizatorun aktivliyindən və qatıhğından, prosesin temperatur və təzyiqindən asıhdır. Katalizatorun aktivliyi alüminium alkilləri və titan dördxloridin mol nisbətləri ilə müəyyən edilir. Bu nisbətləri dəyişməklə polimeıiəşmə prosesini tənzimləmək və istənilən xassəyə malik polietilen almaq mümkündür. Titan dördxloridin miqcları artdıqca polimerləşmə sürəti və polietilenin çıxımı da artır, lakin onıın molekul kütləsi azalır. Məsələn, molekul kütləsi 70000-350000 olan polietilen almaq iiçün iıçetüalüminium ilə titan dördxloridin nisbəti 1:1 və 1:2 olmalıdır. Polimeıiəşmə prosesinin optimal temperaturu 70 (, -80°S-dir. Bundan yüksək temperatuıiarda katalizator parçalanır. nəticədə prosesin sürəti aşağı düşür. Təzyiqin yüksəldilməsi prosesi sürətləndirilməsinə səbəb oltır, lakin istiliyin dəfedilməsini çətinləşdirir. Polimerin molekul kütləsini və ərimə indeksi göstəricisini tənzimlənmək üçiin reaksiya mühitinə hidrogen verilir. Oıta təzyiqli polietilen istehsah. Orta təzyiqli polietilen həlledici mühitində 130-170°S temperaturda və 35-40 at təzyiqdə katalizatorların iştirakı ilə etilenin polimerləşdirilməsi nəticəsində alınır. Katalizator kimi alümosilikat üzərinə çəkilmiş dəyişkən valentli metallann (Cr,Mo,V) oksidlərindən istifadə edilir. Sənayedə əsasən altı valentli xlor oksidləri katalizatoıiarı işlədilir. Belə katalizatorlar alümosilikata xrom oksidin sulu məhlulunu hopdurmaqla hazırlanır. Alınan suspenziya bir neçə dəqiqə saxlamldıqdan sonra süzülür və xrom oksidləri hopdurulmıış daşıyıcı (alümosilikat) 100-200°S-də qurudulur. 19
Katalizatorun aktivləşdirmə temperaturu katalizatorun aktivliyinə, alınan polimerin molekul kütləsinə və onun çıxmıma böyiik təsir göstərir. Polimerləşmə temperaturu artdıqca prosesin sürəti artır, orta molekul kütləsi isə azalır.
termoplastik polimerdir, kristal quruluşu vardır. Lakin kristallaşma dərəcəsi heç vaxt 100%-ə çatmır, onun tərkibində həmişə amorf faza da olur. Bu fazaların nisbəti polietilenin ahnma üsullarmdan asılıdır. Az sıxlıqh (0,918-0,930 q/snv) polietilenin tərkibində 55-65"'o, orta sıxlıqh (0.931-0.945 q/snv) polietilenin tərkibində 66-73" və yüksək sıxhqlı (0.946-0.970 q/snv) polietilenin tərkibində 74-95 kristal faza olur. Polietilen oksigensiz mühitdə 290°S temperatura kimi davamhdır. 290-350°S- də o ;
alçaqmolekullu maye madüələrə və qaz halında olan biıiəşmələrə (butilen, hidrogen, eıilen, etan və s.) parçalanır. Polietilen adi şəraitdə heç bir həlledicidə həll olmur. lakin ıızun müddət alifaük, aromatik və xloıiaşdırılmış karbohidrogenlər mühitində olduqda şişir. Suya davamhğ yüksək olan polietileni uzun müddət distilb edilmiş suda saxladıqda onun dielektrik xassələri dəyişilməz qalır. 70°S-yə qədər qızdırıldıqda toltıol və ksilolda, petroleum efırində və mineral yağlarda zəif həll olur. Lakin yüksək temperattırda qızdırıldıqda belə stıda. alifatik spirtlərdə, qliserin və asetonda həll olmtır. Ümumiyyətlə, polietilenin molektıl kütləsi və kristallaşma dərəcəsi artdıqca həllolma qabiliyyəti azalır. Polietilen adi şəraitdə zəif sulfat.nitrat turşuları. qatı xlorid. fosfor, qarışqa və sirkə ttırşularmın təsirinə. 60 0 C-yə qədər temperatur şəraitində duzların, qələvilərin zəif və qatı məhlullarının, 50%-li sulfat turşusunun, 40%-li nitrat turşusuntın qatı xlorid turşusunun təsirinə davamlıdır. Adi şəraitdə saxlandıqca «qocaldığı» üçiın tərkibinə müxtəlif maddələr əlavə etməklə polietileni sabitləşdiriıiər. Sabitləşdirici kimi cüzi miqdarda fenil-a-naftilamin, krezilolpropan və s. götürülür. Polietilenin xassələri günəş şüalarının
20
(ultrabənövşəyi şüalanma) təsirindən pisləşir. Onun kövrəkliyi artır, səthində çatlar əmələ gəlir və dielektrik itkilərinin tangensi yüksəlir. Bunun qarşısını almaq üçün polietilenin tərkibinə dudy və sink oksidi (2 0 -ə kimi) əlavə edilir. Polietilendən hazıırlanmış nazik lövhələr su buxaıiarmı olduqca az. O: və SO: isə çox yaxşı keçirir. Buna görə də polietilendən qiymətli qablaşdırma materiah kimi istifadə olunur. Polietilenin mexaniki xassələri onun molekul kütləsindən və kristallaşma dərəcəsindən asılıdır. Belə ki. polietilcnin molekul kütləsi və kristallaşma dərəcəsi artdıqca onun mexaniki xassələri də yüksəlir (dartılınaya davamlıhğı 35- 35(3 kQ/sm 2
yüksək temperaturda isə yumşalır. Onun yumşalma temperaturu 105-135"S-dir. Polietilenə şnek maşınlarında vərdənələrdə 0.0005-0.2%-ə qədər rəngliyici maddələr əlavə etməklə müəyyən rəng vermək olar. Polietilenin fıziki-mexaniki xassələri müxtəlifdir (cədvəl ). Polietilen yüksək dielektrik xassəli materialdır, onıın elektrik xassələri dielektrik itkisinin tangensi, xüsusi həcmi elektrik müqaviməti və dielektrik keçiriciliyi (E) geniş temperatur diapazonunda (-80-100°S) olduqca az dəyişir. Polietilen radiotexnikada. kabel, kimya, tibbi və s. sənaye sahələrində geniş tətbiq olunur. Polietilen borulardan və nazik lövhələrdən kənd təsərrüfatında istifadə edilir.
Ərimə indeksi,q/10 dəq 0,3-20
- 0,1-10
Sıxlıq, q/sm 3
0,916-0,935 0,96-0,97 0,945-0,955 Dartılmaya möhkəmlik həddi, kQ/sm
3
120-100 270-300 220-320
Əyilməyə möhkəmlik həddi, 120-170 250-400
200-350 Yüklə 459,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|