Aztermoizol asc-əMƏk resurslarindan səMƏRƏLİ İSTİfadəNİn təKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ Mövzusunda d I ssertas I y a I Ş İ Kafedra: «Menecment və marketinq»

2.2 "Az.Termoizol" ASC-də əmək resursları ilə təminat səviyyəsinin təhlili

Əmək resurslarından istifadənin səmərəliliyini təhlil etmək və qiymətləndirmək üçün "Az.Termoizol" ASC müəssisəsini nəzərdən keçirək. Təhlili üç dövr ərzində yerinə yetirək: 2016-cı ildən 2018-ci ilə qədər.

Təhlil üçün informasiya mənbəyi əməyə dair statistik hesabatdır.
"Az.Termoizol" ASC-nin işçi heyətinin dinamikasını və strukturunu təhlil edək. İşçilərin sayı müəssisənin əmək resurslarının vəziyyətini və hərəkətini xarakterizə edən ən mühüm kəmiyyət göstəricisidir. İşçilərin say tərkibinin təhlilinin əsas məqsədi işçilərin sayının planlı əsaslılığının aşkar edilməsi, sonra isə onun müəssisədə istifadəsinin səmərəliliyinin müəyyən edilməsidir.
Hər şeydən əvvəl, analitik cədvəl (2.1) tərtib edək. Onun əsasında işçilərin sayının bütövlükdə və kateqoriyalar üzrə dəyişməsi və 2016-cı ildən 2018-ci ilə qədər olan dövrdə işçilərin kateqoriyalarının tərkibinin dəyişməsi barədə nəticə çıxaracağıq.

Cədvəl 2.1 – "Az.Termoizol" ASC-nin işçi heyəti ilə təminatı

İşçi heyətinin kateqoriyası	2016 il				2017 il				2018 il
	plan, insan	fakt, insan	Təminat, %	plan, insan		fakt, insan	Təminat, %	plan, insan		fakt, insan	Təminat, %
Orta say, Cəmi, O cümlədən:	189	177	93,65	190		187	98,42	190		185	97,37
Fəhlələr	150	141	94,00	150		148	98,67	150		145	96,67
MTİ	39	36	92,31	40		39	97,50	40		40	100,00
onlardan:	12	11	91,67	12		12	100,00	12		12	100,00
Rəhbərlər
Mütəxəssislər	22	20	90,91	22		21	95,45	22		22	100,00
İşçilər	5	5	100,00	6		6	100,00	6		6	100,00

Cədvəldə əks olunan məlumata görə, biz belə nəticəyə gələ bilərik ki, “Az.Termoizol" ASC-nin işçilərlə təminatı bütün bu üç il ərzində planlı təminatdan aşağı olub: 2016-cı ildə 12 nəfər və ya 6,35%, 2017-ci ildə 3 nəfər və ya 1,58%, 2018-ci ildə isə 5 nəfər və ya 2,63%. Bununla yanaşı, baxılan dövr ərzində işçi heyətinin planlı sayı demək olar ki, eyni səviyyədə olub – 2016-cı ildə 189 nəfər, 2017-ci və 2018-ci illərdə - 190 nəfər təşkil edib.

Cədvəl əsasında işçi heyətinin əmək resursları ilə təminatının diaqramı qurulmuşdur (şəkil 2.1).

say, insan

2016 2017 2018

- plan - fakt

Şəkil 2.1 - "Az/Termoizol" ASC-nin işçi heyətinin əmək resursları ilə təminatı
Şəkil 2.1-də görünür ki, 2017-ci ildə bütün kateqoriyalar üzrə say 2016-cı llə müqayisədə 10 nəfər artaraq 105,65%, 2018-ci ildə isə 2017-ci illə müqayisədə say 2 nəfər azalaraq 98,93% təşkil edib.
"Az.Termoizol" ASC-nin fəhlələrinin say strukturu cədvəl 2.2-də verilmişdir. 2017-ci ildə işçilərin sayı 7 nəfər artıb, lakin onların xüsusi çəkisi demək olar ki, dəyişməyib - azalma cəmi 0,52% təşkil edib. Həmçinin MTİ-nin sayı 3 nəfər artmışdır -hər bir kateqoriyada (rəhbərlər, mütəxəssislər və işçilər) 1 nəfər artmışdır.
Cədvəl 2.2 - "Az.Termoizol" ASC-nin işçilərinin say strukturu

Göstəricilər	2016 il		2017 il		2016 ilə olan dəyişiklik		2018 il		2017 ilə olan dəyişiklik
	Say, insan	Xüs. çəki, %	Say, insan	Xüs. çəki, %	Say, insan	Xüs. çəki, %	Say, insan	Xüs. çəki, %	Say, insan	Xüs. çəki, %
Orta say, Cəmi, O cümlədən:	177	100,0	187	100,0	10	0,00	185	100,0	-2	0,0
Fəhlələr	141	79,66	148	79,14	7	-0,52	145	78,38	-3	-0,77
MTİ	36	20,34	39	20,86	3	0,52	40	21,62	1	0,77
Rəhbərlər	11	6,21	12	6,42	1	0,20	12	6,49	0	0,07
Mütəxəssislər	20	11,30	21	11,23	1	-0,07	22	11,89	1	0,66
İşçilər	5	2,82	6	3,21	1	0,38	6	3,24	0	0,03

2018-ci ildə fəhlələrin sayı 3 nəfər artıb və 145 nəfər olub, bu kateqoriyanın xüsusi çəkisi 78,38% təşkil edib. Eyni zamanda, mütəxəssislərin sayı 1 nəfər artıb və nəticədə, MTİ-nin xüsusi çəkisi 0,77% artıb.

Cədvəldə əks olunan məlumatlara əsasən əmək resurslarının dinamikasının diaqramı qurulmuşdur (şəkil 2.2).

insan

2016 2017 2018

• 
  c əmi - işçilər - MTİ
  

Şəkil 2.2 – əmək resurslarının dinamikası

Şəkil 2.2-də görünür ki, müəssisənin işçi heyətinin sayı 2017-ci ildə 2016-cı illə müqayisədə artıb - 177 nəfərdən 187 nəfərə qalxıb, 2018-ci ildə isə say 185 nəfərə qədər azalıb. Bu, ona görə baş verir ki, 2017-cü ildə həm fəhlələrin sayı, həm də MTİ-nin sayı müvafiq olaraq 7 və 3 nəfər artıb. 2018-ci ildə isə fəhlələrin sayı 3 nəfər azalıb və 145 nəfər təşkil edib, MTİ-nin sayı isə 1 nəfər artıb və 40 nəfər təşkil edib.

İşçi heyətinin strukturu şəkil 2.3-də göstərilmişdir.

2016 2017 2018


- Fəhlələr - Rəhbərlər - Mütəxəssislər - İşçilər
Şəkil 2.3 – İşçi heyətinin strukturunun dinamikası
2.3-cü şəkildə görünür ki, işçi heyətinin ayrı–ayrı kateqoriyalarının xüsusi çəkisi baxılan dövr ərzində çox az dəyişib – fəhlələrdə daha əhəmiyyətli dəyişikliklər müşahidə olunur - onların xüsusi çəkisi 2016-cı ildən 2018-ci ilə qədər azalaraq 2018-ci ildə 78,38% təşkil edib, bu da 2016-cı ilin göstəricisindən 1,28% aşağıdır.
2.3 Aztermoizol ASC-də əmək resurslarının elastikliyinin, məhsuldarlığının və keyfiyyətinin təhlili.
İşçilərin ixtisas səviyyəsi onların yaşından, iş stajından, təhsilindən çox asılıdır. Buna görə də təhlil prosesində bu göstəricilər üzrə əmək resurslarının strukturu öyrənilir, həmçinin zaman keçdikcə əmək resurslarının strukturunda baş verən dəyişikliklər izlənilir. İşçilərin düzgün yerləşdirilməsi, onların yaradıcı enerjisindən məharətlə istifadə olunması əmək məhsuldarlığının artırılmasına imkan verir.
İşçilərin keyfiyyət tərkibi üçün ilkin məlumatlar cədvəl 2.3-də verilmişdir.
Cədvəl 2.3 - "Az.Termoizol" ASC-nin işçilərinin keyfiyyət tərkibinin təhlili

Göstəricilər	2016		2017			2018
	insan	Xüs. çəki,%	insan	Xüs. çəki,%	insan		Xüs. çəki,%
1. Yaş üzrə
25 yaşa qədər	19	10,73	23	12,30	22		11,89
25-35	44	24,86	46	24,60	44		23,78
35-45	72	40,68	75	40,11	73		39,46
45-60	42	23,73	43	22,99	46		24,86
Çalışan təqaüdçülər	32	18,08	30	16,04	30		16,22
Cəmi:	177	100,00	187	100,00	185		100,00
2. Cins üzrə
Kişi	134	75,71	140	74,87	138		74,59
Qadın	43	24,29	47	25,13	47		25,41
Cəmi:	177	100,00	187	100,00	185		100,00
3. Təhsili üzrə:
Orta	39	22,03	43	22,99	43		23,24
Orta ixtisas	75	42,37	78	41,71	77		41,62
Ali	63	35,59	66	35,29	65		35,14
Cəmi:	177	100,00	187	100,00	185		100,00
4. Staj üzrə:
5 ilə qədər	35	19,77	46	24,60	45		24,32
5 ildən 15 ilə qədər	61	34,46	64	34,22	64		34,59
15 ildən 25 ilə qədər	49	27,68	47	25,13	47		25,41
25 ildən yuxarı	32	18,08	30	16,04	29		15,68
Cəmi:	177	100,00	187	100,00	185		100,00

Cədvəldə əks olunan məlumatlar göstərir ki, "Az.Termoizol" ASC–nin kollektivi əsasən 35 yaşdan 45 yaşadək işçilərdən ibarətdir, bu da 2018-ci ildə ümumi sayın 39,46%-ni təşkil etmişdir, işçilərin 25 yaşdan 35 yaşa, 45 ildən 60 yaşa qədər olan payı demək olar ki, öz aralarında bərabərdir və 2018-ci ildə müvafiq olaraq 23,78% və 24,86%, işçilərin 25 yaşadək olan payı 11,89%, işləyən təqaüdçülərin payı isə 16,22% təşkil edir.

Cins üzrə kişilər üstünlük təşkil edir – 2018-ci ildə onların müəssisədə sayı 138 nəfər təşkil edirdi (qadın işçilərin sayı 47 nəfər). Kollektivin təhsil səviyyəsi yüksəkdir: işçilərin 76,76%–i ali və orta ixtisas təhsilinə, o cümlədən üçdə birindən çoxu - 35,14%-i - ali təhsilə malikdir.
2018-ci ildə təcrübəsi 5 ildən çox olmayan işçilərin payı 24,32% təşkil edib. Təcrübəsi 5 ildən 25 ilə qədər olan işçilər 60,0% təşkil edir.
Bu müəssisənin əmək potensialı stabil kimi qiymətləndirilə bilər, işçilərin əsas hissəsini 15-25 il iş perspektivi olan gənclər təşkil edir.
Cədvəl əsasında müəssisənin işçi heyətinin yaşı, cinsi, təhsili və iş stajı üzrə diaqramları qurulmuşdur (Şəkil 2.4, 2.5, 2.6, 2.7).

2016 2017 2018
-25 yaşa qədər -25-35 -35-45 - 45-60 -60-n yuxarı
Şəkil 2.4 – işçi heyətinin yaşa görə paylanması


2016 2017 2018

- kişi - qadın
Şəkil 2.5 – işçi heyətinin cinsə görə paylanması

2016 2017 2018
- orta - orta ixtisas - ali
Şəkil 2.6 – işçi heyətinin təhsilə görə paylanması



5 ilə qədər 5 ildən 15 ilədək 15 ildən 25 ilədək 25-n yuxarı
-2016 -2017 - - 2018
Şəkil 2.7 - işçi heyətinin iş stajına görə paylanması
Bir müəssisədə iş stajı istehsalat kollektivində işçilərin müxtəlif əlaqələrinin formalaşması prosesinin nəticəsini özündə cəmləşdirən sabitləşmənin əsas göstəricisidir. Kollektivin sabitliyi işləyənlərin fəallığının inkişafına, əmək məhsuldarlığının artmasına və işin keyfiyyətinin yüksəlməsinə səbəb olur.
Kadrların sabitliyi kadr sabitliyi əmsalı ilə xarakterizə olunur və aşağıdakı düsturla müəyyən edilir (2.1):
*100
Təhlil olunan müəssisədə kadrların sabitlik əmsalını hesablayaq. Nəticələr cədvəl 2.4-də verilmişdir.
Cədvəl 2.4 – kadrların sabitliyinin təhlili

Göstəricilər	2016 il	2017 il	2018 il
Orta say cəmi, insan	177	187	185
5 ildən artıq iş stajı olan işçilərin sayı, insan	142	141	140
kadrların sabitlik əmsalı	80,23	75,40	75,68
Sayın artma tempi, %	100	105,65	98,93
5 ildən artıq iş stajı olan işçilərin sayının artma tempi, %	100	99,30	99,29

Cədvəldən göründüyü kimi, baxılan dövr ərzində kadrların sabitlik əmsalı 75%-dən çoxdur, lakin onun dəyəri 80,23%-dən 75,68%-ə düşüb.

Cədvəldə əks olunmuş məlumatlara əsasən, kadrların sabitlik əmsalının dinamikasının qrafiki qurulmuşdur (şəkil 2.8).

2016 2017 2018
- kadrların sabitlik əmsalı
Şəkil 2.8 - kadrların sabitlik əmsalının dinamikası
İşçi qüvvəsinin hərəkətini təhlil edək (cədvəl 2.5). Müəssisənin işçilərinin sayının və keyfiyyət tərkibinin nisbi sabitliyi müəssisənin əmək resursları ilə təmin edilməsinin, onlardan səmərəli istifadənin, təşkilatın səviyyəsinin və onun səmərəliliyinin yüksəldilməsinin mühüm amili kimi çıxış edir. Bunun üçün qəbul və xaric etmə, kadr axını və kadr sabitliyinin dövriyyə əmsallarından istifadə edək.

Cədvəl 2.5 - müəssisə işçilərinin hərəkətinin təhlili üçün məlumatlar

Göstəricilər	2016	2017	2018
1. İlin əvvəlində say	178	176	198
2. Xaric olunmuş işçilər, insan, cəmi, o cümlədən:	7	5	30
2.1. Öz arzusu ilə o cümlədən:	5	5	22
а) maaşın qane etməməsi	2	2	6
b) yaşına görə təqaüdə çıxma	2	2	10
c) ailə vəziyyəti	1	1	6
2.2. təcili əmək müqaviləsinin müddətinin başa çatması	-	-	3
2.3. digər müəssisələrə köçürülmə	-	-	-
2.4. Sağlamlıq vəziyyətinə görə, əlillik	-	-	2
2.5. Əmək intizamının pozulması	2	-	3
3. Yenidən qəbul olunmuş işçilərin sayı, insan	5	27	4
4. İlin sonunda say, insan	176	198	172
5. İşçilərin orta sayı, insan	177	187	185

2.5 cədvəlində əks olunmuş məlumatları təhlil edərək qeyd etmək olar ki, əvvəlki illərlə müqayisədə 2018-ci ildə daha çox adam işdən çıxıb - 22 əməkdaş, halbuki 2016-cı və 2017-ci illərdə öz istəyi ilə çıxanların sayı yalnız 5 nəfər olub.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, 2016 və 2018-ci illərdə qəbul edilənlərin sayı demək olar ki, eynidir - 5 və 4, müvafiq olaraq, 2017-cü ildə isə işə qəbul edilənlərin sayı 27 nəfər olub.
Cədvəldəki məlumata əsasən, kadr axını, qəbul və xaric etmə dövriyyəsi, kadrların sabitliyinin əmsallarını hesablayaq.
Qəbul üzrə dövriyyə əmsalı Kq təhlil edilən dövr ərzində qəbul olunmuş işçilərin sayının işləyənlərin orta sayına bölünməsi ilə müəyyən edilir (2.2):

2016 il Kq=5/177=0,028
2017 il Kq=27/187=0,144
2018 il Kq=4/185=0,022.
Təhlil olunan dövr ərzində qəbul üzrə dövriyyə əmsalı orta hesabla 6,5% təşkil edib. Əmsalın ən yüksək dəyəri 2017-cü ilə təsadüf edir.
Xaric etmə üzrə dövriyyə əmsalı Kx öyrənilən dövr ərzində xaric olunmuş işçilərin sayının işləyənlərin orta sayına bölünməsi ilə müəyyən edilir (2.3):

2016 il Кx=7/177=0,040
2017 il Кx=5/187=0,027
2018 il Кx=30/185=0,162.
Təhlil olunan dövr ərzində xaric olunma üzrə dövriyyə əmsalı orta hesabla 7,6% təşkil edib. Əmsalın ən yüksək dəyəri 2018-ci ilə təsadüf edir, 2017-cü ildə bu əmsalın 2,7%-ə qədər enməsi müşahidə edilir.
Kadrların axını əmsalı Ka öz arzusu ilə getmiş, rəhbərliyin icazəsi ilə işdən çıxmış və əmək intizamını pozmağa görə işdən çıxarılmış işçilərin sayının işləyənlərin orta sayına bölünməsi ilə müəyyən edilir (2.4):

2016 il Кa=(5+2)/177=0,040
2017 il Кa=(5+0)/187=0,027
2018 il Кa=(22+3)/185=0,135.
Təhlil olunan dövr ərzində "Az.Termoizol" ASC-də kadrların axını orta hesabla 6,7% təşkil edib. Əmsalın ən yüksək dəyəri 2018-ci ilə təsadüf edir - 13,5%.
Kadrların sabitlik əmsalı Ks bütün hesabat dövrü ərzində siyahıda olan işçilərin sayının işləyənlərin orta sayına bölünməsi ilə müəyyən edilir (2.5):

2016 il Кs=(178-7)/177=0,966
2017 il Кs=(176-5)/187=0,914
2018 il Кs=(198-30)/185=0,908.
Təhlil olunan dövr ərzində müəssisə üzrə kadrların sabitlik əmsalı orta hesabla 93,0% təşkil edib. 2016-cı ildə əmsalın dəyəri orta əmsaldan yüksək idi, 2017-ci ildə əmsal 91,4%, 2018-ci ildə isə 90,8% təşkil edirdi, 2018-ci ildə 2016-cı illə müqayisədə göstəricinin azalması müəssisənin kadr siyasətinin səmərəliliyinin azalmasından xəbər verir.
Hesablamanın nəticələri cədvəl 2.6-da verilmişdir.
Cədvəl 2.6 – İşçilərin hərəkətinin təhlili

Göstəricilər	2016 il	2017 il	2018 il
Qəbul üzrə dövriyyə əmsalı	0,028	0,144	0,022
Xaric etmə üzrə dövriyyə əmsalı	0,040	0,027	0,162
Kadrların axını əmsalı	0,040	0,027	0,135
Kadrların sabitlik əmsalı	0,966	0,914	0,908

Cədvəl 2.6-da əks olunmuş məlumatlardan görünür ki, 2016-cü və 2018-ci illərdə qəbul üzrə dövriyyə əmsalları xaricolma əmsalları ilə müqayisədə aşağıdır və bu da əmək resurslarından istifadəni mənfi xarakterizə edir.

Əmək resurslarının hərəkət qrafiki şəkil 2.9-da təqdim olunur.

2016 2017 2018
-Qəbul üzrə dövriyyə əmsalı
- Xaric etmə üzrə dövriyyə əmsalı
- Kadrların axını əmsalı
Şəkil 2.9 – Əmək resurslarının hərəkəti
Şəkil 2.9-dan göründüyü kimi, baxılan dövr üçün qəbul üzrə dövriyyənin əmsalı orta hesabla 6,5% təşkil edir, xüsusilə 2017-cı ildə qəbul üzrə dövriyyə orta göstəricidən yüksəkdir. Xaric etmə üzrə orta əmsal 7,6% təşkil edir, özü də 2018-ci ildə xaricolma üzrə dövriyyə orta göstəricidən yüksəkdir.
Kadrların axını bilavasitə yerinə yetirilmiş xidmətlərin istehsalı və həcmi kimi istehsal göstəricilərinə təsir göstərir.

Əmək məhsuldarlığının dinamikasının təhlili.

İstehsal qüvvələri inkişaf etdikcə əmək daha da məhsuldar olur, bu da daha çox məsuliyyətli zəhmət kütləsini hərəkətə gətirdiyi üçün baş verir. Əmək məhsuldarlığının artması istehsalın səmərəliliyini xarakterizə edən mənfəət, gəlirlilik, maya dəyəri, material tutumu və s. kimi bütün keyfiyyət göstəricilərinin dəyişməsini əvvəlcədən müəyyən edir. Əmək məhsuldarlığı istehsal prosesində əməyin səmərəliliyi və nəticələrin alınması deməkdir. Bu zaman əmək məhsuldarlığına potensial əmək qabiliyyəti kimi deyil, əməyin nəticəsi kimi baxılır.
Əmək məhsuldarlığını hesablayaraq işçi qüvvəsindən istifadənin səmərəliliyini qiymətləndirək və bu göstəricini dinamikada təhlil edək. Təhlil üçün məlumatlar cədvəl 2.7-də qeyd olunur.
Cədvəl 2.7 - Əmək məhsuldarlığının dinamikasının təhlili

Göstəricilər, ölçü vahidi	2016 il	2017 il	2018 il
Yerinə yetirilmiş xidmətlərin həcmi, min manat	3462179	3921871	4232859
İşçi sayı, insan	177	187	185
Əmək məhsuldarlığı, min manat	195,6	209,73	228,8
Mütləq artım, min manat	-	14,12	19,08
Ümumi artım, min manat	-	-	33,2
Orta illik mütləq artım, min manat	11,07
Artma tempi, %	100	107,22	109,10
Artım tempi		0,07	0,09
İlkin artma tempi, %		107,22	116,97
Orta illik artma tempi, %	100=108,2
Orta illik artım tempi	1,082-1= 0,082
1% artımın mütləq dəyəri, min rubl		2,12	2,1

Cədvəldən görünür ki, bir işçinin orta illik məhsul istehsalı 2017-cü ildə 14,12 min manat artıb, bu da aşağıdakı amillərin təsiri ilə bağlıdır:

- əmək intensivliyinin artması;
- məhsulun əmək tutumunun azalması;
- iş vaxtı itkisi;
- faktiki yerinə yetirilmiş xidmətlərin strukturunun dəyişdirilməsi.

Həmçinin, əmək məhsuldarlığının artması işçilərin sayının 10 nəfər çoxalması zamanı yerinə yetirilən xidmətlərin həcminin 459692 min manat artması ilə bağlıdır. 2018-ci ildə isə bir işçiyə düşən məhsulun orta illik istehsalı 19,08 min manat artıb, bu da yerinə yetirilən xidmətlərin həcminin və əmək məhsuldarlığının artması ilə bağlıdır.

B
ir işçinin əmək məhsuldarlığının dinamikası şəkil 2.10-da təqdim olunur.

Min rubl

2016 2017 2018
Şəkil 2.10 - bir işçinin əmək məhsuldarlığının dinamikası
Yerinə yetirilən xidmətlərin həcminə sayın və məhsuldarlığın təsirinin təhlili.
Yerinə yetirilmiş xidmətlərin həcminə sayın və əmək məhsuldarlığının dəyişməsinin təsirini müəyyən etmək üçün cədvəl 2.8-də əks olunmuş məlumatlar əsasında əmək məhsuldarlığının, sayın və yerinə yetirilmiş xidmətlərin həcminin artma templərinin nisbətini təhlil edək.
Cədvəl 2.8 – təhlil üçün ilkin məlumatlar

Göstəricilər	2016 il	2017 il	yayınma, +-	2018 il	yayınma, +-
1. Yerinə yetirilmiş xidmətlərin həcmi, Min manat	3462179	3921871	459592	4232859	310987
2. İşçilərin sayı, insan	177	187	10	185	-2
3. Əmək məhsuldarlığı, Min manat	195,6	209,73	14,12	228,8	19,08
4. Əmək məhsuldarlığının artma tempi, %		107,2	107,2	109,1	1,9
5. Sayın artma tempi, %		105,6	105,6	98,9	-6,7
6. İstehsal həcminin artma tempi, %		113,3	113,3	107,9	-5,3

Şəkil 2.11-də əks olunan qrafikin əyrilərini təhlil edərkən qeyd etmək lazımdır ki, 2016-cı ildə "Az.Termoizol" ASC-də yerinə yetirilən xidmətlərin həcminin artması həm əmək məhsuldarlığının, həm də sayın artması ilə baş verir. 2018-ci ildə əmək məhsuldarlığının artma tempində azalma müşahidə olunur, bu zaman işçilərin sayının artma tempi 100%-dən az olur - artma azalma ilə əvəz olunur.

Sayın, əmək məhsuldarlığının və yerinə yetirilmiş xidmətlərin həcminin artma templərinin dinamikasının qrafiki şəkil 2.11-də təqdim olunur.


- Əmək məhsuldarlığının artma tempi, %


- Sayın artma tempi, %


- İstehsal həcminin artma tempi, %
2016 2017 2018
Şəkil 2.11 – sayın, əmək məhsuldarlığının və yerinə yetirilən xidmətlərin həcminin artım templərinin dinamikası
Aparılan işlər nəticəsində "Az.Termoizol" ASC-də kadr siyasətinin aparılmasının səmərəliliyinə dair aşağıdakı nəticələri çıxarmaq olar:
1. Faktiki olaraq, müəssisədə baxılan dövr ərzində planlaşdırıldığından daha az əməkdaş çalışır, özü də 2018-ci ildə yayınma 2,6% təşkil edir.
2. "Az.Termoizol" ASC-də 2016-2018-ci illər ərzində fəhlələrin payı 80% təşkil edir, bu da işçi heyətinin strukturunun sabitliyindən xəbər verir.
3. Müəssisənin əməkdaşlarının əsas hissəsini 15-25 illik iş perspektivi olan gənclər təşkil edir. Lakin bu zamn baxılan dövr ərzində kadrların sabitlik əmsalı azalır: 2016-cı ildə o, 80,23% təşkil edib, 2018-ci ildə isə 75,68%-ə qədər enib, bu da müəssisənin kadr siyasətini mənfi xarakterizə edir.
4. 2018-ci ildə işçilərin xaric olması üzrə dövriyyə əmsalı 16,2% təşkil edir -müəssisədən 30 nəfər işdən çıxıb, özü də onlardan 22-si öz istəyi ilə. 2016 və 2017-cü illərdə bu göstərici aşağıdır – 7 və 5 nəfər, müvafiq olaraq. Bəlkə də bu 2017-ci ildə "Az.Termoizol" ASC-də 2016-cı illə müqayisədə 5,4 dəfə daha çox işçi qəbul olunması ilə bağlıdır (27 nəfər 5 nəfərə qarşı).
5. Əmək məhsuldarlığının təhlili göstərdi ki, baxılan dövr ərzində bir işçinin istehsal dinamikası müsbətdir – 2018-ci ildə bu göstərici maksimum dəyərə yüksələrək 1 işçi üçün 228,8 min manat olmuşdur. Bununla yanaşı, istehsal həcminin və əmək məhsuldarlığının artma templəri azalmış, sayın artma tempi isə tənəzzül ilə əvəzlənmişdir.