Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti – 100
Yüklə 489,7 Kb. Pdf görüntüsü
|
8
AXC dövründ ə təşkil edilmiş ilk Parlamentimizdə müsəlman Şərqində ilk dəfə ölkə ərazisində yaşayan bütün xalqlar və fəaliy- y ət göstərən siyasi təşkilatlar təmsil olunurdu. AXC-nin tolerant mühitinin olması elə bundan görünürdü ki, parlamentdə tarixi düşmənimiz olan ermənilərin 21 nümayəndəsi vardı. Burada ruslara, y əhudilərə, gürcülərə də yer ayrılmış, bütün millətlər qanun qarşısında cavabdehlik daşıyırdı. AXC o zaman Şərqdə, müs
əlman dünyasında ilk dövlət idi ki, qadınlara seçki hüququ vermişdi. Müqayisə üçün qeyd edək ki, qadınlar ABŞ-da 1920-ci ild ə, Fransada 1944-cü ildə, İsveçrədə isə 1971-ci ildə səsvermə hüququ qazanıblar. Beləliklə, Azərbaycan Şərqdə qadınlara seçm
ək və seçilmək hüququ verən ilk ölkədir. Qadınlara verilmiş bu hüquq sonrakı illərdə də reallaşdırılmış və qadınlar Azərbay- canda h əyatın bütün sahələrində özlərinə məxsus yer tutub, bəra- b ərhüquqlu vətəndaşlar kimi bütün imkanlardan istifadə etməyə başlamışdılar. Azərbaycan qadını XX əsrin 20-30-cu illərinin ictimai-siyasi h əyatında, iqtisadi və mədəni quruculuğunda fəal iştirak etmişdir. Cümhuriyy ətin apardığı bütün bu islahatlar çox çətin yaşam şərtləri daxilində, ermənilərlə müharibə şəraitində, şimaldan rus, q ərbdən ingilis, cənubdan İran təhlükəsi ilə qarşı-qarşıya qalaraq h əyata keçirilirdi. Yəni, o müdrik insanlar, Vətən mücahidləri olan ziyalılar heç nədən çəkinməyərək gələcəyimiz üçün vacib olan q
ətiyyətli addımları atmağı bacardılar. 1920-ci ilin 28 aprelind ə bolşevik işğalı nəticəsində min bir əziyyətlə qurulan bu dövlət devrildi .
1920-ci ild ə Tiflisdə bir erməni tərəfindən güllələnərək şəhid oldu, onun x ələfi sayılan hökumət başçımız Nəsib bəy Yusifbəyli d ə elə həmin il qətlə yetirildi və bu günə qədər harada və kim t ərəfindən öldürüldüyü sirr olaraq qalır. Daxili işlər nazirimiz Behbud xan Cavanşir, parlamentin sədr müavini Həsən bəy Ağayev də həmçinin Tiflisdə erməni terrorçular tərəfindən güllə- l ənərək şəhidliyə qovuşdular. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Şəfi b əy Rüstəmbəyli, Əlimərdan bəy Topşubaşov və digərləri ömür- 9
l ərinin sonunadək vətən həsrəti ilə qürbətdə mühacirət həyatı yaşamağa məcbur edildilər. 71 il sovet t əbliğat maşını Azərbaycan xalqının milli məfku- r əsini, mənəvi ideallarını yox etmək üçün var-gücü ilə çalışdı. Minl ərlə insanımız fiziki işgəncələr və amansız qətllərlə müşayiət olunan repressiyalara m əruz qaldı. Lakin milli və mənəvi məfku- r ə məhv olmadı. XX əsrin 70-80-ci illərində ziyalılar ulu öndər Heydər Əliyevin qayğısı ilə əhatə olundular. Müstəqil dövlət üçün lazım olan t
əməllər məhz bu illərdə düşünülmüş şəkildə hazırlandı. Az ərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutundan sonra üçrəngli bayrağımız rəsmi şəkildə ilk dəfə 1990-cı il noyabrın 17-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisində Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə keçirilən sessiyada muxtar respublikanın dövlət bayrağı kimi təsdiq edilmişdir. 1991- ci ilin 18 oktyabrında 71 il öncə 28 may günü qurulan cümhuriyy ət yenidən bərpa olundu. Azərbaycan Respublikası Az ərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi oldu. Azərbaycan “bir k ərə yüksələn bayraq bir daha enməz!” şüarının ölməzliyini sübut etdi. İndi artıq 27 ildir ki, müstəqilliyimizin bəhrələrini görürük.
ə deməkdir? Əgər nəzərə alsaq ki, bugünkü müst əqil Azərbaycan, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti- nin varisidir , onda daha da aydın olar ki, bu gün fəxr etdiyimiz azad Az ərbaycan öz tarixi başlanğıcını, 1918-ci ilin milli azadliq h ərəkatının nəticəsi olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən alıb və bugünkü mövcudiyyətində mənəvi olaraq ona borcludur.
əcə keçmişimizin bir mərhələsini ifadə edən sadə bayram deyil, dövl ətçilik ənənələrinin varislik prinsipi baxımın- dan söyk əndiyi tarixi bir gündür. Bu ənənələrin qorunması və g ələcək nəsillərə ötürülməsi də tarixi mirasımıza sahib çıxmaq- dan, onu yaşatmaqdan keçir. Cümhuriyy ət dövrü tarixinin sistemli araşdırılmasına başla- nılması məhz ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. AXC- 10
nin 80, 85 illik yubileyl əri ilə bağlı ulu öndər Heydər Əliyevin verdiyi s ərəncamlar həmin dövrdə çoxsaylı arxiv sənədlərinin toplanması, elmi işlərin, akademik nəşrlərin çap edilməsi ilə n əticələnib. 2004-cü ild ə iki cilddə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensik lopediyası çap olunmuşdur. AXC haqqında latın qrafikası il ə nəşr edilən ensiklopediya kitabxanalara pulsuz paylanılmış, 2014-cü ild ə isə ensiklopediyanın təkmilləşdirilmiş ikinci nəşri işıq üzü görmüşdür. Heyd
ər Əliyev Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ölkəmi- zin dövl
ətçilik tarixində rolunu həmişə yüksək qiymətləndirmiş, cümhuriyy ətin xalqımızın azadlıq və müstəqillik fikirlərini daha da gücl
əndirdiyini bildirmişdir. Heydər Əliyev dövlətçilik tarixi- mizd
ə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin özünəməxsus yeri oldu
ğunu nəzərə alaraq 2003-cü ilin fevral ayında Bakı şəhərində Xalq Cümhuriyy ətinin xatirəsinə abidə ucaldılması haqqında s ərəncam imzalamışdır. 2007-ci ilin mayında Bakıda İstiqlaliyyət küç əsində Cümhuriyyət xadimlərimizin şərəfinə abidə ucaldıl- mışdır. Xatirələri əbədiləşdirilmiş, küçə, prospekt və qəsəbə onların şərəfinə adlandırılmışdır. Görkəmli xadimlər haqqında s ənədli filmlər çəkilmiş, xarici ölkələrdəki məzarları abadlaşdırılmışdır. Ulu Önd
ərin siyasi kursunu layiqincə davam etdirən Prezi- dent İlham Əliyev xalqımızın tarixi keçmişinin öyrənilməsi kimi m əsələləri daim diqqət mərkəzində saxlayır. Hər il 28 May - Respublika Günü münasib ətilə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin adından rəsmi qəbullar təşkil olunur, bu əlamətdar günlə bağlı dövlətimizin başçısı xalqı təbrik edir. Bu il Şərqdə ilk demokratik respublikanın - Azərbaycan Xalq Cümhuriyy ətinin qurulmasının 100 ili tamam olur. Azərbaycan Xalq Cümhuriyy ətinin 100 illik yubileyinin qeyd edilməsi ilə bağlı Azərbaycan Respublikası Prezidentinin imzaladığı Sərənca- ma əsasən, Cümhuriyyətin yaradılmasının 100 illik yubileyi respublikada dövl ət səviyyəsində geniş qeyd ediləcək. Dövlət başçısı tərəfindən 2018-ci ilin “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti
Yüklə 489,7 Kb. Dostları ilə paylaş:
|