Azərbaycan respublikasinda regional ümumi daxiLİ
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
60
qarşıya qoyur. Prezident İlham Əliyev "Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış" Konsepsiyasının hazırlanması haqqında sərəncamında yaxın 10 il ərzində çoxsahəli, innovasiya yönümlü, səmərəli və davamlı inkişaf edən güclü iqtisadiyyat yaratmağı ölkəmizin irəliyə doğru inkişafının əsas hədəfləri kimi müəyyənləşdirmişdir. Beləliklə, inkişafın ağırlıq mərkəzi, sadəcə olaraq, qeyri-neft sektorunun üzərinə deyil, əsasən onun mütərəqqi texnika, texnologiya, elmi yeniliklər tətbiq edən sahələrinin üzərinə keçəcək. Ötən müddət ərzində qəbul olunmuş 2 proqramın icrası sayəsində bölgələrdə qeyri-neft sektorunun inkişafı, yeni iş yerlərinin və müəssisələrin yaradılması ilə bağlı sistemli tədbirlər görülüb, əhalinin məşğulluğunun artırılması və yoxsulluğun azaldılması sahəsində mühüm irəliləyişlər əldə olunub. Artıq bölgələrdə fəaliyyət göstərən minlərlə müəssisədə çalışan insanların işlə təmin olunmaları regionlarda işsizlik probleminin tam aradan qalxmasına səbəb olmaqdadır. Hazırda regionlarda yeni iş yerlərinin yaradılması ilə bağlı tədbirlər ən yüksək mərhələyə qədəm qoyub. Yeni iş yerlərinin yaradılması, əhalinin məşğulluğunun təmin edilməsi bütövlükdə bütün rayonların sosial həyatında ciddi dəyişikliklərə gətirib çıxardı. Ölkədə 1 milyona yaxın iş yerinin yaradılması, iqtisadi fəal əhalinin sayının 4,5 milyon nəfəri ötməsi, yoxsulluğun səviyyəsinin 7,5 faizə düşməsi, minlərlə yeni müəssisənin yaradılması birbaşa regional inkişaf proqramının icrasının məntiqi nəticəsidir. Hazırda respublikamızın yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub və qarşıdakı illərdə yeni meyarlar, texnolji dəyişikliklər, mühüm iqtisadi-sosial çağırışlar meydana çıxır və buna uyğun olaraq daha pozitiv addımlar atılır.Azərbaycan inkişaf etdikcə ölkə qarşısında yeni sosial-iqtisadi məsələlər meydana çıxacaq. 2014-2018-ci illərə dair yeni regional inkişaf proqramının hazırlanmasını yeni dövrün iqtisadi reallıqları, Azərbaycanın qarşısında duran yeni çağırışlar ortaya çıxarır və hökumət müasir inkişaf meyarlarına uyğun olaraq bu iqtisadi və sosial sifarişləri yerinə yetirməyə tam qadirdir.Məlum olduğu kimi, davamlı olaraq regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı proqrama əlavə xarakteri daşıyan tədbirlər planı hazırlanır və həyata keçirilir.Bu əlavələr yeni dövrün tələblərindən meydana 61
çıxır, innovasiyaların tətbiqi zərurətindən yaranır.Bu gün bölgələrin hər bir guşəsində quruculuq işlərinin ararılması, yeni yolların çəkilməsi, su və kanalizasiya xətlərinin dəyişdirilməsi, qazlaşdırma, məktəb, xəstəxana və digər sosial obyektlərin istifadəyə verilməsi hazırkı müasir inkişaf mərhələsinin reallıqlarıdır. Əsas məqsədlər birbaşa rayonların iqtisadi potensialının səfərbər edilərək tam hərəkətə gətirilməsindən ibarət olacaq, regionların iqtisadi sərvətlərinin qeyri-neft sektorunun əsas bazaları kimi dövriyyəyə cəlb olunması başlıca istiqamətlər təşkil edəcək. 2003-2013-cü illərdə ölkənin ümumi sosial-iqtisadi inkişaf göstəriciləri iqtisadiyyatın idarə olunmasında yeni mərhələnin yetişdiyini göstərir. Bu da öz növbəsində 2020-ci ilədək daha sürətlə inkişaf etmək, iqtisadiyyatı modernləşdirmək, ÜDM istehsalını qeyri-neft sektorunun hesabına 2 dəfə artırmaq üçün rəqabətin təşkili, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, insan kapitalından səmərəli istifadə etmək və yeni iqtisadi artım mənbələrinin yaradılması kimi tədbirləri ön plana çıxarıb. Aqrar sahə regionların sosial-iqtisadi inkişafı üçün özül sayılır.Çünki torpaq əvəzolunmaz istehsal vasitəsi hesab edildiyindən nə qədər çox sayda iri sənaye müəssisələri yaradılsa da bu əvəzsiz sərvət əhəmiyyətini itirmir.Xüsusən də yüngül və yeyinti sənaye sahələrinin inkişafı kənd təsərrüfatından kənarda mümkün deyil.Çünki neft məhsulları istehsalı prosesindən başqa sənayenin bütün növ emaledici sahələri ona bağlıdır.Bu baxımdan cari ilin “Sənaye ili” elan olunması da aqrar sektorun inkişafında mühüm rol oynayır. Doğrudur, 2004-2013-cü illərdə Azərbaycanda kənd əhalisinin sayının 10,2 faiz artması fonunda ümumi kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı həcmi 3,3 dəfə artıb, əkin sahələrinin 64,2 min hektar genişlənməsi ilə əksər bitki növləri üzrə məhsuldarlığın səviyyəsi yüksəlib, heyvandarlıq məhsulları istehsalı isə 2 milyard 617 milyon manat təşkil edərək ümumi kənd təsərrüfatı məhsulunun strukturunda 49,5 faiz paya sahib olub. Regionların sosial-iqtisadi inkişafının yeni mərhələsində kənd təsərrüfatının inkişafı əsas hədəf seçilməlidir.Rəqabətin təşkili, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinin dərinləşdirilməsi və yeni iqtisadi artım mənbələrinin yaradılması kimi tədbirlər daha 62
çox məhz bu sahənin inkişafına yönəldilməlidir.Bunun üçün sözügedən sahədə istehsala ciddi diqqət yetirilməli və aqrar sektorun rəqabətqabiliyyətliliyi diqqət mərkəzində saxlanmalıdır.Hazırda ixrac olunan əsas kənd təsərrüfatı və qida məhsullarına meyvə və tərəvəz, şəkər, bitki yağı, spirtli və spirtsiz içkilər və s. daxildir.Bu məhsulların sayını artırmaq üçün, ilk növbədə, daxili bazarı rəqabətqabiliyyətli məhsullarla təmin etmək lazımdır ki, aqrar sektorda məhsuldarlığın artması bundan sonra sırf ixraca xidmət etsin. Regionların inkişafı ilə bağlı tədbirlərə sənaye sektorundakı iri mühüm layihələrin həyata keçirilməsini də aid etmək olar. Sənaye sektorunun inkişafına dair dövlət proqramlarının icrasının sürətləndirilməsi isə indistriual iqtisadiyyatın möhkəmlənməsi üçün əsaslı təkan olub. Sənayeləşmənin əsas ssenarilərinə uyğun olaraq bu sahədə yeni və müasir texnologiyaların tətbiqi genişlənib ki, bu da ağır sənaye, elektrotexnika, əlvan metallurgiya, maşınqayırma, kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı, tikinti materialları sənayesinin istehsalı müəssisələrinin yaradılmasına səbəb olub. Son 10 il ərzində regionlarda 500-dən çox sənaye müəssisəsi yaradılıb. Təkcə güzəştli kreditlər hesabına ümumi dəyəri 730 milyon manat olan 104 sənaye layihəsi maliyyələşdirilib və bu layihələr üzrə 80 müəssisə istifadəyə verilib, 24-ü üzrə işlər davam etdirilir. Ötən dövr ərzində bu sahədə 3 dəfədən çox artım qeydə alınıb və ÜDM-də sənayenin ən yüksək pozitiv bölmə olduğunu göstərir . Hazırda Sənayeləşmənin ən innovativ və mütərəqqi modeli olan sənaye texnoparklarının yaradılması isə indistrual cəmiyyətin formalaşmasını güclü zəmin yaratmaqdadır. Xüsusilə də bu proses daha çox regional xarakter almağa yönəlib və Sumqayıt, Gəncə, Mingəçevir, Daşkəsən kimi regionlarda ən müasir texnologiyalar və yüksək məhsuldarlıqlı avadanlıqlar əsasında yenidən qurulan sənaye texnoparklarının yaradılması istiqamətində işlər gedir. 2014-2018-ci illərə dair yeni regional inkişaf proqramının hazırlanmasını yeni dövrün iqtisadi reallıqları, Azərbaycanın qarşısında duran yeni çağırışlar ortaya çıxarır və hökumət müasir inkişaf meyarlarına uyğun olaraq bu iqtisadi və sosial Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|