Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniKİ kolleci

Üstün cəhəti:
serverdə Java proqramının işini təmin etmək məqsədilə əlavə modullarının yüklənmə və 
qurulmasının lazım olmamasıdır. 
Mənfi cəhəti:
Java dilinin kompilyasiyasını dəstəkləməyən köhnə versiyalı veb brauzerlərlə (veb səyyahlarla) 
işləyən istifadəçilər bu dildə yaradılmış obyektləri görə bilmirlər. 
Əsas imkanları 

avtomatik yaddaş idarəetməsi; 
Java dilinin 
yaradılmış versiyaları 
İl 
1.0 
23 yanvar 1996 
1.1 
19 fevral 1997 
1.2 
8 dekabr 1998 
1.3 
8 may 2000 
1.4 
6 fevral 2004 
5.0 
30 sentyabr 2004 
6 
11 dekabr 2006 
7
[1]
 
7 iyul 2011 
7 yenilənmə 1 
18 oktyabr 2011 
7 yenilənmə 2 
12 dekabr 2011 
7 yenilənmə 3 
14 fevral 2012 
8 
18 mart2014
 
9 
21 sentyabr 2017 

---


müstəsna hallarda bacarıqların geniş emalı; 

daxil etmə - xaric etmə filtrasiyası vasitələrinin zəngin komplekti; 

standart kolleksiyanın yığımı: massiv, sıra və s. 

şəbəkə proqramları üçün sadə alətlər mövcudluğu; 

Siniflərin mövcudluğu, HTML sorğularının və çağırışların yerinə yetirməyə imkan verir; 

Dil vasitələri quraşdırılmış axınlar üçün əlavələrin yaradılması; 
6.
 
PHP proqramlaşdırma dili 
PHP
(ing. PHP: Hypertext Preprocessor) dinamik veb səhifələr yaratmaq üçün nəzərdə tutulmuş bir 
skriptləşdirmə dilidir.PHP Əsasən veb həllərin yaradılmasında istifadə edilən populyar server proqramlaşdırma 
dilidir. Məsələn, formadakı məlumatları qəbul edərək emal edən skript yaratmaq, saytda axtarış sistemi 
reallaşdırmaq və ya qeydiyyat sistemi yaratmaq mümkündür. 1994-cü ildə Rasmus Lerdorf CGI alətlərini 
yazmağa başladı və daha sonra 1995-ci ildə onları mükəmməlləşdirərək PHP dilini ortaya çıxartdı. Əksər 
hallarda PHP, Linux əməliyyat sistemi, MySQL məlumatlar bazası və Apache veb serveri qısa olaraq LAMP 
kimi (Linux, Apache, MySQL, 
PHP
) yazılır.
Tarixi - PHP dili 1995-ci ildə yaradılmışdır. İlk əvvəllər onun adı Personal Home Page sözlərinin baş 
hərflərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. Daha sonralar daha ciddi ad fikirləşmək məqsədi ilə Hypertext 
Preprocessor adı verildi. Lakin HPP bir o qədər yaxşı səslənmədiyindən PHP adı qaldı. 2004-cü ildən PHP 
obyekt yönümlü dil kimi istifadə olundu. Məhz bu ildə Zend şirkəti PHP üçün yeni obyekt modeli tətbiq 
etməyə başladı. PHP5 versiyasında artıq obyektlər üzvləri(metodlar, xassələr) private, protected, public, static, 
final kimi ola bilər, interfeyslərdən istifadə oluna bilər. 2009-cu ildə Zend şirkəti PHP üçün 
Zend Server platformasını yaratdı. Zend Serverdə PHP kodlar kompilyasiya olunub bayt-kodlar şəklində qalır 
və bu da öz növbəsində kodun daha sürətli işləməsinə səbəb olur. 
Üstünlükləri 
1.
PHP demək olar ki, hər platformada işləyə bilir. PHP eyni kod əsasını istifadə etdiyi 
üçün, UNIX, Windows (95/98/NT/2000) və Mac OS daxil olmaq üzrə 25 platformada yığılıb qurula 
bilər. Kodlar eyni olduğundan scriptə platformadan müstəqil olaraq çalışacaq. 
2.
PHP, fayl uzantısı ala bilməkdədir. Tətbiqin içərisində iştirak edən nüvə mühərrik (Zend tərəfində 
yazıldı), bir sıra sadə kod modullarından və kod uzantılarından ibarətdir. Bu səbəblə programcılara 
PHP uzadılmaları yaradaraq bəzi xüsusi əməliyyatlarını edə bilmələri üçün iki variant təqdim edilir; ya 
uzantı modullarını yazaraq tətbiq oluna bilən bir yığma etmək, ya da PHP-nin dinamik yükləmə 
mexanizmi yüklənə tətbiq oluna uzatmalar yaratmaq. 
3.
PHP bir çox HTTP server interfeysi saxlayır. PHP apacheyə, AOL server'a, Roxen və THTTPD'ye 
birbaşa yüklənə bilir. Alternativ olaraq CGI modulu olaraq da istifadə edilə bilər. 
4.
PHP bir çox məlumat bazası interfeysi saxlayır. PHP, MySQL, MS SQL, Oracle, Informix, 
PostgreSQL və digərləri birbaşa işləyə bilir. Bunlar ikili ədəd düzenindeki interfeysləri ibarətdir və bu 
həllər üçün verilənlər bazasının dəstəklənmədiyi yerlərdə ODBC dəstəyi təmin edir. 
5.
Bir PHP istifadəçisi hər hansı bir kitabxana üçün interfeys təşkil çətinlik çəkməz. Bir çox istifadəçi bu 
yolu seçmiş, qrafik təkrarlananları, PDF faylları, Flash Movie'leri, Cybercash xətkeş / cədvəlləri, 
XML, IMAP, POP və digərləri əlaqədar modullar tapa bilmişdir. 
6.
Pear, PHP-nin davamı və Add-on anbarıdır. Pear, Perl üçün inkişaf etdirilən CPAN'e bənzəyir. Hələ də 
başlanğıc mərhələsində olmasına baxmayaraq pear, PHP-nin kurulumuyla birlikdə gələcək bir sıra 
PHP script'ini istifadəyə təqdim etməkdədir. 
Xəta nəzarəti Cold Fusion ya da ASP uıygulamasındaki qədər təsirli deyil. İDE və debugger tətbiqi yoxdur. 
IDE'nin bir çox istifadəçi üçün çox bir əhəmiyyəti yoxdur. Ancaq debugger Zend tərəfindən yaxın gələcəkdə 
inkişaf etdiriləcək. PHP və digər script dillərini nə vaxt istifadə edəcəksiniz. Əgər bir UNIX, ya da Linux 
platforması üzərində iş görürsünüzsə, Perl və PHP, hər ikisi də işləriniz üçün idealdır. Hər ikisi də başlanğıc 
mərhələsində script yazmağı asanlaşdırır. Windows platformundaysa ASP və Cold Fusion suverenliyi var. 
Əslində buradakı seçim texniki olmasından çox siyasi sayılır. ASP ilə IIS ehtimalla PHP ilə IIS'den daha yaxşı. 
Ancaq tamamilə texniki bir altyapıda PHP, WindowsNT on, digər platformlardaki üstünlüyə çatmaqdadır. 
1.
Elastik bir dildir. Sürətli olaraq qəliz saytlar hazırlana bilər 

---

2.
Açıq Qaynaqlıdır (OpenSource). Könüllü istifadəçilər tərəfindən inkişaf və istifadə ettirilir. Öyrənmək 
üçün qaynaq tapmaq asandır. 
3.
Müxtəlif istifadəçilər tərəfindən yazılmış çox sayda sinifleri ve kitabxanaları var 
Catışmamazlıqları
1.
İnterpretasiya olunan bir dildir, bu da proqramın gec işləməsi ilə nəticələnir. 
2.
Dil səviyyəsində yazılmış funksiyalar üçün xüsusi bir konvensiya yoxdur. Bəzi funksiyalar bitişik, 
bəziləri "_" işarəsi ilə ayrılır. Məsələn: strlen və str_split.