Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki biznes universiteti
Yüklə 2,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «İxtisaslaşma»
- «Təmərküzləşmə»
- Funksional üstünlük
- İstehlakçı ilə sıx əlaqə.
136 Digər rəqabət mübarizəsinin «xalis» növünə həmçi- nin kommutant, yəni birləşmə strategiyası aiddir ki, on- dan da əsasən nisbətən kiçik bazarlarda standartlaşdırılmış mallar satan orta firmalar istifadə edirlər. Bu cür müəssisələrin rəqabət üstünlüklərini onlar tərəfindən yerli alıcıların tələbatlarının ödənilməsi təşkil edir. Bu cür firmalara olan ehtiyac ondan irəli gəlir ki, öz təbiətinə görə istehlakçı tələbi müəyyən amillərin təsiri altında formalaşdırılır. Odur ki, həmin amillər əsasən yerli bazarlarda işləyən satıcılara bəlli olur. Deməli, müəyyən sayda alıcıların ehtiyacları üst – üstə düşdükdə kütləvi şə- kildə istehsal edilən standartlaşdırılmış əmtəələrin təklifi zərurəti yaranır ki, onu da violentlər reallaşdırır, lakin fər- di şəkildə az miqdarda dar ixtisaslaşdırılmış əmtəəyə ehti- yac olduqda, onu patientlər ödəyir. Lakin gözlənilməz ha- disə və proseslərin təsiri altında tələbatın tərkibi dəyişirsə, onda bazarda kommutantlar meydana çıxır. Çinin təcrübəsi göstərir ki, bu kiçik müəssisələr hər dəfə konkret hala və vəziyyətə uyğunlaşaraq, bazarın boş qalmış ani yaranan seqmentini və yuvalarını tutaraq iqtisa- diyyatın özünəməxsus əlaqələndirici strukturlarına – qu- rumlarına çevrilirlər. Onlar elə məkanda fəaliyyət göstərir- lər ki, orada iri şirkətlər tab gətirə bilmir (kənd yerlərində, kiçik qəsəbələrdə, qapalı müəssisələrin içərisində və s.) Rəqabət mübarizəsinin «xalis» strategiyaları sırasına eksplerent, yəni sınaq və ya pioner strategiyaları aiddir- lər ki, onlarda innovasiyaların istehsala tətbiqi və bazara çıxarılması ilə əlaqədardır. Bu strategiyalar vasitəsilə is- tehlakçıların sərəncamına yeni texnologiyalarla zənginləş- 137 miş yeni əmtəələr təqdim edilir və nəticədə insanların məişəti, həmçinin həyatı zənginləşir, gözəlləşir, asudə vaxtları artır. Sözsüz, innovasiyaların bazara çıxarılması əlavə vəsaitlər və risklərlə - Vençur sahibkarlığı ilə səciy- yələnir. Bu cür pioner strategiyaları riskli olsa da, müvəf- fəqiyyətli nəticədə yüksək mənfəətin əldə edilməsini reallaşdırmağa imkan verir. Hal – hazırda pioner şirkətlər kimi ilk soyuducu, televizor, kompüter texnikası, yeni məişət və xidmət texnologiyaları tətbiq edən firmalar ta- nınmaqdadır. Təcrübədə pioner strategiyasından ayrı – ayrı şirkət- lər müəyyən müddət ərzində istifadə edərək yüksək mən- fəət əldə etməyə nail olsalar da, sonralar onlar başqa stra- tegiyalardan bəhrələnməyə üstünlük verirlər. Bir qayda olaraq «Pioner» kimi tanıdığımız firmalar bazara elmi texniki yeniliyə malik əmtəələri çıxardıqdan sonra, çalışırlar ki, bazarı tam fəth etsinlər, sonra bazar paylarını saxlasınlar və paralel olaraq, istehlakçıların tə- ləblərinə uyğun əmtəə təkliflərini daha da yaxşılaşdırsın- lar, yüksək rentabelli – mənfəətli istehsal qursunlar. Belə- liklə, eksplerent – innovasiya xarakterli strategiyanı həya- ta keçirdikdə firmalar özü üçün yeni biznes sahəsi yaradır və bazar həmin biznesi qəbul etdikdə o, yenə də başqa vəzifələri reallaşdırmağa başlayır. Yuxarıda gətirilən strategiyalarla yanaşı çoxlu sayda başqa strategiyalar da mövcuddur. Şirkətlər öz əsas rəqib- lərini təyin edib qiymətləndirdikdən sonra rəqabətin elə marketinq strategiyalarını işləyib hazırlamalıdır ki, nəti- cədə onun təklifləri rəqiblərin təkliflərinə nisbətən daha 138 yaxşı mövqeləşmiş olsun. Ümumiyyətlə, müəssisənin inkişaf strategiyaları ölkə iqtisadiyyatının ümumi vəziyyəti, eləcə də ətraf mühitin müəyyən şəraitləri ilə əlaqədar təyin edilir. Sualın açıqlamasını davam edərək F. Kotlerin şərh etdiyi əsas rəqabət marketinq strategiyalarını nəzərdən keçirək. «İxtisaslaşma» strategiyası. Həmin strategiyanı hə- yata keçirən firma dar çərçivədə ixtisaslaşmış məhdud çe- şidli əmtəəni istehlak edəcək bazara çıxarır və əlavə olaraq yenə də marketinq fəaliyyəti ilə məşğul olur. Bu halda firma cəmi sahə üzrə yox, yalnız müəyyən növ əmtəələr üzrə liderə çevrilir. Əksər hallarda alıcılar həmin məhsulu, o, müvafiq qiymətə satılırsa, almağa çalışırlar. Misal üçün «Nestle» şirkəti əsasən uşaq qidalarının istehsalı sahəsində ixtisaslaşıb və hamı həmin şirkəti uşaq qidalarının istehsalçısı kimi mövqeləşdirir. Uşaqların vali- deynləri çalışırlar ki, nisbətən baha da olsa yalnız həmin ixtisaslaşmış şirkətin məhsullarını əldə etsinlər. «Təmərküzləşmə» strategiyasında şirkət cəmi bazar iştirakçıları olan alıcılara yox, əsasən bir neçə bazar seq- mentinə keyfiyyətli xidmət göstərməyə çalışır. Təcrübə göstərir ki, şirkət seçdiyi strategiyanın birinə həmişə sadiq qaldıqda bazarda müəyyən nailiyyətlər əldə edə bilər. Bununla belə, onun ən yüksək mənfəət götürmə- si üçün seçdiyi rəqabət strategiyasını başqa şirkətlərdən Чувакова С. Г. «Стратегический маркетинг»: Учебное пособие / С. Г. Чувакова – 2-е изд. – М.: Издательство – торговая корпорация «Данников и К о »,2112,с.96. 139 daha yaxşı həyata keçirməlidir. İstehlakçıların tələbatlarını tam ödəmək və onların maraqlarını nəzərə almaq məqsədi ilə müəssisələr aşağıda göstərilən strategiyalardan birini istifadə etməlidir. Funksional üstünlük strategiyasından əsasən elə şir- kətlər istifadə edir ki, onların müştəriləri üçün önəmli qiy- mət və əmtəələrin sadə yolla əldə edilməsi amilləri həlle- dici rol oynayır. Beləliklə, həmin strategiyanın başlıca məqsədi əmtəənin maya dəyərini aşağı salmaqdan və geniş bölüşdürmə şəbəkəsini yaratmaqdan ibarət olur. Bu strategiya elə alıcılara yönəldilir ki, onlar vaxt itirmədən sadə, keyfiyyətli və baha olmayan əmtəələri almağa meyl edirlər. İstehlakçı ilə sıx əlaqə. Şirkət öz bazarlarını dəqiq seqmentləşdirərək və sonralar öz əmtəələrini və ya xidmətlərini məqsədli istehlakçılarının ehtiyaclarına dəqiq uyğunlaşdıraraq yüksək dəyərliliyi təmin edir. Bu halda şirkət alıcıları ilə yaxın əlaqələr quraraq, onların şəxsi meylləri və üstünlükləri haqqında əsaslı məlumat toplaya- raq nadir istehlak ehtiyaclarını ödəmək üzrə ixtisaslaşır. Belə firma bazarın seqmentləşdirilməsi və məqsəd alıcı- larının cəlb edilməsi üçün istehlakçılar haqqında dəqiq məlumat bazası yaradır və öz marketinq qurumlarına səla- hiyyət verir ki, onlar alıcıların ehtiyaclarına operativ əməl etsinlər, yəni ödəsinlər (bazar şərtlərinə uyğun). Bu strate- giyanı həyata keçirməyə çalışan şirkət istehlakçılara xid- mət göstərir ki, onlar istədikləri əmtəə və xidmətləri əldə etmək üçün əlavə pul xərcləməyə hazır olduqlarını nü- mayiş edirlər. Əlbəttə, şirkət də bu vəziyyəti qiymətləndi- Yüklə 2,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|