Azerbaijan-ngps

104
yönəlmiş diqqəti tələb edir. Qeyri öldürücü siyasi araşdırmaların əsas 
vahidi fərdi insandır. Təşkilatlar, strukturlar və proseslər fərdin 
davranışını birləşdirən məhsuludur. Dünya siyasəti dünya 
vətəndaşlarının siyasətidir. Qeyri öldürücü qlobal cəmiyyət öldürməyən 
adamlardan asılıdır. Əgər heç kəs öldürüb və öldürülmürsə, bütün 
insanların ümumi maraqları diqqətə alınmalıdır. 
Bu, qlobal olaraq bütövlükdə insan cəmiyyətinə qeyri öldürücü 
addımların məntiqini tətbiq etməyi nəzərdə tutur. Öldürmək üçün 
nəzərdə tutlan fikir, öldürən cəmiyyətlərdə, onların aralarında və o 
cəmiyyətlərə və müharibəyə qarşı öldürmənin, bütün formaları daxil 
olmaqla,öldürən cəmiyyətlər üzərində olan tədqiqatlarının siyasət elmi 
ənənəsini artırmaq, və öldürməyin səbəbli izahını qlobal nümunələrdə 
birləşdirməkdir. Qeyri öldürmə fikri, qeyri-öldürmə qüvvələrini qlobal 
miqyasda siyasi obyektlər tərəfindən müəyyənləşdirməyi təklif edir. 
Qeyri öldürücü dəyişilməyə keçid, qlobal ümumi cəmiyyətlərdə, 
sistemlərin mühitində öldürmə və qeyri öldürmə qüvvələrinin aralarında 
qarşılıqlı təsirin proseslərini başa düşməyi istəyir.  
Qeyri-öldürücü qlobal cəmiyyətin arzu olunan gələcəyini, təcrübəvi 
və mümkün tərəflərini hərtərəfli başa düşmək üçün, tam qeyri öldürücü 
çərçivədə sonsuz nəzəri dəyişiklikləri qəbul edərək, keçmiş və hazırkı 
sosial təzahürlərə və cəhdlərə sorğu göndərmək tələb olunur. Fərdi 
səviyyə dedikdə, adamların öldürmə və qeyri öldürücü meyllərini, 
onların qeyri öldürücü dəyişilmələrinin dinamikasını və fərdlərin 
yaradıcı qeyri öldürücü potensialın ömürlük ifadələrini dəstəkləyən 
sosial mühitlərin xüsusiyyətlərini başa düşməyi tələb edir. 
Təcrübədən keçmiş böyük ölüm törədən hadisələrinin qarşısını almaq, 
ən bütöv öldürücü zonalara müdaxilələri axtarmaq üçün qeyri ölümcül 
alternativlərin, ölüm tunelini qeyri öldürücü pərləri tətbiq edilmiş 
səmtləşmədə qlobal perspektivliyi göstərən vasitədir. O qeyri öldürücülük 
üçün problemlərin həllində qlobal ictimaiyələşdirmə və liderlik və 
vətəndaşlıq yolunda qlobal təlimlərə öz töhfəsini vermək istəyir. O qeyri 
öldürücü dəyişikliyə qlobal mədəni töhfələri eyniləşdirməyi tanımağı və 
həvəsləndirməyi nəzzərdə tutur. Və o, siyasi, iqtisadi, sosial və mədəni 
strukturlarda ölüm törətməni ndəstəklənməsini başa düşmək və qeyri 
öldürücü qlobal dəyişikliklərə kömək etmək istəyir. 

---

105
İnsanların qətl törətməyən cəmiyyətlərin yaradılmasında lazımi 
bacarığa sahib olması ehtimalından irəli gələrək, müasir siyasət elminin 
hər sahəsi, alt sahəsi və aspektlərinə dair suallar meydana çıxır. Siyasətin 
dəyəri olmayan elm kimi mövcud olmadığını ehtimal edərkən, qətl 
törətməmək məqbul nizam- intizam dəyəri ola bilərmi? Qeyri öldürücü 
siyasi hakimiyyətin nəzəriyyə və təcrübəsi ona müvəffəqiyyətlə üstün 
gələ və zorakı konsepsiyalar və təzahürləri dəyişə bilərmi? Qeyri 
öldürücü demokratik təşkilatların yerlərdən qloballığa doğru inkişafı 
mümkündürmü? Öldürməyə meylli milli təhlükəsizlikdən qeyri öldürücü 
vmilli və qlobal təhlükəsizliyə keçid mümkündürmü? Bəs öldürməyə 
meylli siyasi iqtisadiyyatdan qeyri-öldürücü qlobal siyasi iqtisadiyyata 
necə? Qeyri öldürücü nəzəriyyə və təcrübəyə, feminizm, irq, sinif, etnik 
mənsubolma, dil və din kimi perspektivlərdən töhfələr oluna bilər? Və 
hansı metodologiyalar ictimai zorakılığı, qeyri öldürücü potensialları, 
transformasiya olunan prosesləri və müxtəlif qeyri öldürücülükdən irəli 
gələn nəticələrin davamlı yaradıcılıqını nəzarət altına alan və 
layihələşdirən yolları hərtərəfli anlamaq üçün ən uyğundur? 
Bu, eyni suallara cavab axtaran cəmiyyətlərdə siyasət elminin 
töhfələrinin yoxluğuna dəlalət etmir. Lakin bu, qeyri öldürücü dünyada 
qeyri-öldürücü cəmiyyətin mümkünkünlüyü barədə ciddi düşünülərsə o 
zaman siyasət elminin necə görünəcəyi məsələsi barədə fikirləşməyə 
dəvət etmək deməkdir. Belə imkanın qəbulu qeyri-öldürücü qlobal 
problemin həllində aktiv siyasət elminin məsuliyyətliliyini nəzərdə tutur.  

---

---

107
Fəsil 4
Qeyri-öldürücü Siyasətin Problem 
Həllində Rolu 
Xolokastı qınayan [on milyonlarla insanların lazımi  
qədər qidalanmamaqdan və iqtisadi məhrumiyyətdən 
ölümü] və onunla mübarizə aparanların hamısı yekdilliklə 
bu faciənin səbəblərinin kökünün siyasətin olmasını təsdiq edir. 
Əlli üç Nobel Laureatı Manifesti, 1981 
 
Qeyri-öldürücü siyasət elminin problemlərin həllində imkanları 
hansılardır? Əsas məqsəd öldürməyi qlobal miqyasda dayandırmaqdır. 
Bu, potensial qurban və ya qatil kimi hər insanın ömürlük rifahı üçün 
xüsusi marağı nəzərdə tutur. O, adamlarda siyasət elminə və yaradıcı 
məqsədyönlülüyə siyasət elmində marağı aşılayır. Digər tərəfdən o, 
problemi həll edən səmti hədəf tutaraq mənəvi, gender, yaş, etnik, sinif, 
professional, milli və ya siyasi eyniliyi qəbul edən və onun hüdudundan 
kənarı nəzərdə tutur. O, problemin həlli proseslərini yüngülləşdirmək 
üçün üstün öhdəlik ilə kombinasiya edilən öldürmə eleyhinə "çoxsaylı 
loyallıqlar"-ı nəzərdə tutur, hamının öldürməyə təhdidisiz və ya tətbiqsiz 
qüvvəyə olan ehtiyaclarına cavab verir (Guetzkov 1955). 
Öldürməyən siyasət elmi öldürücü faktorları azaltmaq və 
öldürməməyi əsas tutan amilləri gücləndirməyi nəzərdə tutur. O, 
problemləri ölüm bacasının (Fiqur1) bir nöqtədə kəsişən bütün beş 
zonası çərçivəsində və öldürməyən alternativlərin pərlərində (Fiqur 2) 
həll etməyə can atır. Bununla problemi həll etmə səylərinin və 

---