Azerbaijan-ngps

11
şəraitini anlamaq üçün buna cəhd etdirən öncəki şərait, prosesin özü və 
nəticələrini tənqidi tərəflərini aydınlaşdıra bilərlər. 
Bu kitab ilk öncə siyəsətlə yaxından çalışan alimlərə ünvanlansa da, o 
da təbii ki, qətlsiz cəmiyyət akademik nizam-intizamlarda olan töhfəsiz 
mövcud deyildir. Əzəmətli nümunə Harvard sosioloqu Pitirim A. 
Sorokinin “Altruist sevginin tətbiqi elminə aparan Yollar və Sevginin 
Gücü” (1954) işidir. Başqa misilsiz nümunə “Zorakılıq və Sağlamlığa 
dair Dünyəvi Məlumat” (2002) -əsəridir ki, insan zorakılığının "qarşısı 
alınan xəstəlik" olduğundan bəhs edir. Bizim qətl əleyhinə təbiət və 
biologiya elmlərinə, qətl əleyhinə ictimai elmlərə, qətl əleyhinə 
humanitar və digər qətl əleyhinə peşələrə və həyatın hər bir sahəsində 
qətl əleyhinə çalışan insanlara ehtiyacımız var. Bundan əlavə, keçmiş və 
indiki insanın imkanlarını diapazonunu tam ardıcıllığı ilə anlamaq üçün 
biz yerli mühitlərin və mədəniyyətlərin sərhədləri xaricində bilik və 
təcrübələrimizi bölüşməliyik. Normalar daxilində həssas olmaq, anlaşıqlı 
dərəcədə səlistlik və müvafiq təcrübəyə malik olmaq üçün konsepsiya və 
iştirak cəhətdən qətl əleyhinə palitologiya elmi qlobal olmalıdır.  
2002-ci ildə, ilk dəfə nəşrindən sonra, bu kitabın qətl əleyhinə 
mövzusu oxuvcuların diqqətini çəkərək onlardan gözəl cavablar almaqla 
nəticələnmişdir. Nümunə Rus politoloq Professor Vilyam Smirnovun 
mühakiməsi ola bilər: "Bu unikal kitabda əsas ideyalar 21-ci əsrdə insan 
və bütün bəşəriyyət üçün ümumi dəyərlərin əsası ola bilər və onların 
reallaşması üçün bir proqramdır". Həmçinin Hindistanın Baş naziri İ.K. 
Qucral belə kitaba dair belə bir məsləh vermişdir: "Bu kitab 
politologiyanın hər bir şöbəsində və ictimaiyyət tərəfindən oxunmalıdır".  
Oxucu marağı və otuzdan çox tərcümə (iyirmisi artıq nəşr edilmişdir) 
gətl əleyhinə mövzusunun qlobal müzakirəsinin axınının olacağını 
qabaqcadan xəbər verir. 

---

---

13
 
Minnətdarliq
Heç bir təşəkkür bu kitabı ərsəyə gətirən məlum və naməlum 
şəxslərin töhvələrinin dərinliyini və genişliyini ifadə edə bilməz. Fikrimi 
burada- biblioqrafiya ilə izah edə bilərəm. Mən zamanlar arası elmi səfər 
etmiş bu kitaba dəstək verən Havai xalqına, 1978-1992 ərzində 
doktorluq kursları və seminarlarında "Qeyri-zorakı Siyasət 
Alternativləri"-ni tədqiq etmək üçün qoşulmuş Havai Universitetinin bir 
çox yerlərdən gəlmiş tələbələrinə və hazırda ali karyeralarını seçmiş, 
zorakılıq əleyhinə doktorluq tədqiqatçıları Francine Blumeyə, Çaivat 
Satha-Anand və Macapado A. Muslimə minnətdaram. 
Bu kitabın təqdimatının mən xüsusilə iki böyük Prinston siyasət 
müəllimləri Riçard C. Snayderə və H. Hyubert Vilsona verdiyi xeyirdən 
xüsusilə xəbərdaram. Snyder elmdə hörmət, fənlərarası nailiyyətlər, 
siyasətin mahiyyətinin bütün səviyyələrdə alternativlərini, bütün 
səviyyələrdə təhsilə maraqq və dəyərlərin diqqət mərkəzləridə 
saxlayaraq onların sayəsində başqa dəyərlərin işıqlandırılması və 
sezilməsinə xidmət etməsinə nail olmuşdur. Wilson və daha sonar Qandi 
bu kitabdan ədalətli və azad cəmiyyətə haqqın tərəfini hətta tək qalsalar 
belə tutan alimlərin tələb olunması barədə fikirlərlə bəhrələndilər. Bütün 
alimləri kimi, mən ali cəmiyyət çərçivəsində və kənarında ilham alaraq 
çox mənbələrdən təlimat almış, faydalanmışam.  
 
Ruhanilik liderləri arasında, mənim xüsusilə borclu olduğum 
şəxsiyyətlər Acharyas Tulsi, Mahapragya, Ravvin Filip J. Bentli, 
Daisaku Ikeda, Lama Doboom Tulku, Frank. Corc Zabelka və 
Abdurrahman Wahiddir. Təbiət, bioloji və sosioloqlar arasında Ahn Çun 

---

14
Siyə, Çun Yoon Jae-yə, Ceymsə a. Dator, Johan Galtung, Piero Giorgi 
Brayen Martin, Ronald mi Cücəni, Li Jae-ni Danq-dunq Oxudular. 
Makarti, Bryus E. Morton, Kinhide Mushakoji, Eremey Parnov, Ilya 
Prigogine. Tomas Ramsey, Rhee Yong Pil, Hiroharu Seki, Vilyam 
Smirnov, Lesli E. Sponsel, Gen İti, Ralf Summy və Con Trentdir. 
Humanitar elmlər alimləri arasında, A.L. Germana, Riçard L. Conson, 
Çəmən Nahal, Corc Sim, oğul, Tatiana Yakushkina və Maykl Trudur. 
Kitabxanaçılar Ruz Binz və Bryus D. Bontadır. Siyasi və ictimai liderlər 
arasında. Aram, A.T. Ariyaratne, Danilo Dolci, Gvinfor Evans, Hvang 
Jang Yop, Petra K. Kelli, Jan Sadako Kral, Mairead Corrigan Maguire, 
Əbdül Salam Əl Majali, Ronald Mallone, Ursula Mallone, Andres 
Pestrana, Yeva Quistorp, Shi Gu, İkram Rabbani Rana, Sulak Sivaraksa 
və T.K.N. Unnithandır. Pedaqoqlar arasında Jose V Abueva, N. 
Radhakrishnan, G. Ramachandran, Joaquin Urrea və Riitta 
Vahlstromdur. Qətl əleyhinə məşqçiləri Dharmananda, Çarlz L. Alphin, 
cənab, Bernard Lafeyettləridir. Fiziki və ruhanilik tərbiyyəçiləri Tiong 
H. Kamın, Jan R. Leducun, Ramon Lopez Reysin, Rhee Dongshick-in, 
Roh Jeung-un, Arasında kiçik arasında Uesli Vonq Əldə edir. İnnovasiya 
çempionları Vijay K-in arasında. Bhardwaj, Karen Kəsişir, Lerri R. 
Kəsişin, Vens Engleman, S.L. Qandi, Lu Anna Ha'aheo Guanson, 
Manfred Henningsen, Teodor L. German, Sze Hian Leong, Antoni J. 
Marsella, Riçard Morse, Romola Morse, Skott McVay, Gedong Bagoes 
Oka, Joanne Tachibana, Voldemar Tomusk və Alvaro Varqasdır. 
Bu kitabın layihə əlyazmasını müxtəlif perspektivlərdən alicənablıqla 
şərh etmiş oxuculara dərindən minnətdarlığımı bildirmək istərdim: Ahn 
Çun, Sitszyan, A.T. Ariyaratne, Ceyms MacGregor Burns, Chaiwat 
Satha Anand, Vens Engleman, Johan Galtung, Luis Javier Botero, 
Amedeo Cottino, Elisabetta Forni, Lu Anna Ha'aheo Guanson, Kai 
Hebert, Teodor L. German, Hong Sung-Çik Edvard A. , Kolodziej, 
Ramon Lopez Reys, Caixia Lütetsi, Mairead Corrigan Maguire, Brayen 
Martin, Melissa Mashburn, Con D. Montqomeri, Bryus E. Morton, Muni 
Mahendra Kumar, Vinsent K. Pollard, Ilya Prigogine, N. Radhakrishnan, 
Fred W. Riqs, Ceyms A. Robinson, Berton M. Sapin, Namrata Şarma, 
Ceorc Simson, J. David Singer, Çansu Song, Ralf Sammi, Konstantin 
Tussov, Valdemar Tomusk, Maykl Tru, S.P.Udayakumar, T.K.Y. 

---