Ayrı-seçkilik әleyhinә Avropa hüququ üzrә mәlumat kitabı
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
şəkildə qiymətləndirilməsini və bu meyarların biri və ya bir neçəsi balansı kişi namizədin xeyrinə dəyişdiyi təqdirdə qadın namizədlərə verilən üstünlüyün aradan qalxmasını hər bir konkret halda təmin edirsə", o halda qeyri-bərabərliyin aradan qaldırılmasından ibarət qa- nuni məqsədə qeyri-mütənasib olmayacaq. Beləliklə, bu işdə sözügedən qaydanın tərkib hissəsini təşkil edən mülahizə sərbəstliyi qadınların üstünlüyünün mütləq xarakter daşımasının qarşısını alırdı və beləliklə, bu qayda iş yerində qeyri-bərabərliyin qarşısının alınması məqsədinə mütənasib idi. Nümunə: Abrahamssonun işi İsveç qanunvericiliyinin qanuniliyi məsələsinə aid idi və bu qanunvericiliyin müəyyən etdiyi qayda Kalankenin işindəki qaydanın qeyd-şərtsiz üstün tutulması ilə Marşallın işində qeyd edilən mülahizə sərbəstliyi arasında aralıq mövqedə qərarlaşan qayda idi. Bu qaydada bəyan edilirdi ki, azsaylı təmsilçiliyə malik cinsə mənsub olan və peşə vəzifələrini yerinə yetirmək üçün kifayət qədər ixtisaslı olan namizədə işəgötürmə zamanı üstünlük verilməlidir, bu şərtlə ki, "bu qayda tətbiq edilməklə işə qəbul həyata keçirilərkən, namizədlərin ixtisaslılığı arasındakı fərq obyektivlik tələbini pozan dərəcədə böyük olmasın". AƏM bu qənaətə gəldi ki, bu qanunvericilik əslində azsaylı təmsilçiliyə malik cinsə mənsub olan namizədlərə avtomatik üstünlük verir. Yalnız ixtisaslılıq səviyyəsi arasında əhəmiyyətli fərqin olmasının bu qaydanın tətbiqini aradan qaldırması faktı, bu qaydanın qeyri-mütənasib nəticələr doğurmasının qarşısını almırdı. Bu işlər onu göstərir ki, AƏM ədalət prinsipini aradan qaldıran spesifik tədbirlərə icazə verilməsinə bir qayda olaraq ehtiyatla yanaşır. Yalnız spe- sifik tədbirlərin qeyd-şərtsiz və ya mütləq xarakter daşımadığı məhdud hal- larda AƏM milli qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydaların 2-ci maddənin 4-cü bəndindəki istisnanın tətbiq dairəsinə düşdüyünü təsdiq edir. Ayrı-seçkiliyin yolverilməzliyinə dair Aİ direktivlərində nəzərdə tutulmuş spesifik tədbirlərlə əlaqədar məsələ ilə qarşılaşdıqda, praktiki fəaliyyət göstərən hüquqşünaslar konkret şəxslər qrupunun xeyrinə həyata keçirilmiş "tədbirə" xüsusi diqqət yetirməlidirlər. AƏM-in presedent 47 Ayrı-seçkiliyin kateqoriyaları və ondan müdafiə vasitələri hüququndan göründüyü kimi, onun aşkar mövqeyi ondan ibarətdir ki, spe- sifik tədbirlər yalnız son vasitə kimi əl atılan tədbirlərdir. Praktiki fəaliyyət göstərən hüquqşünaslar və məhkəmə məmurları spesifik tədbirlərin yer aldığı işlə qarşılaşdıqda, sözügedən işəgötürənin nəzərdən keçirdiyi bütün namizədlərin, o cümlədən xüsusi tədbirlər barədə müddəanın şamil olunmadığı şəxslərin sözügedən vəzifəyə uyğunluğu məsələsinin obyektiv və ədalətli şəkildə qiymətləndirildiyinə əmin olmalıdırlar. Xüsusi tədbirlər yalnız o halda istifadə edilə bilər ki, bu cür obyektiv qiymətləndirmə bir neçə namizədin, o cümlədən xüsusi tədbirlərin şamil olunduğu şəxsin onlara təklif olunan vəzifəni yerinə yetirməyə eyni dərəcədə uyğun olduğunu müəyyən etmiş olsun. Vaxtı ilə iş yerində ayrı-seçkiliyə məruz qalan qrupa mənsub olması səbəbindən xüsusi tədbirlərin şamil olunduğu şəxs yalnız bu halda həmin tədbirlərin şamil olunmadığı şəxsdən üstün tutula bilər. AİHM hələlik xüsusi tədbirlər barədə işləri dərindən araşdırmaq imkanına malik olmayıb, amma az sayda müəyyən işlərdə bu məsələni nəzərdən keçirib. Nümunə: Vintersberger Avstriyaya qarşı işdə 62 AİHM şikayətin qəbul edilməsinin mümkünlüyü məsələsi ilə bağlı qərar çıxardı. Əlilliyi olan ərizəçi dövlət tərəfindən işindən azad edilmişdi. Milli qanunvericiliyə əsasən, əlilliyi olan şəxslər işdən azad edilməyə qarşı xüsusi müdafiə ilə təmin edilirdilər, belə ki, onların işdən azad edilməsi barədə qərar öncə xüsusi komitə tərəfindən təsdiq edilməli idi. İşəgötürən əlillik faktından xəbərsiz olduğu təqdirdə azad edilmə barədə qərara retro- spektiv qaydada baxılırdı. Əlilliyi olmayan şəxslər üçün isə bu qərarın təsdiqinə ehtiyac yox idi. Ərizəçi iddia etdi ki, əlilliyi olmayan şəxslərdən fərqli olaraq əlilliyi olan şəxslərin işdən azad edilməsi barədə qərarın retrospektiv qaydada təsdiqinin mümkünlüyü faktı ayrı-seçkiliyə bərabərdir. AİHM bu qənaətə gəldi ki, bu qaydanın mövcudluğu əslində əlilliyi olan şəxslərin xeyrinədir və buna görə də bu ayrı-seçkiliyə əks yönümlü ayrı-seçkilik nümunəsi kimi haqq qazandırmaq olar. Müvafiq olaraq, şikayət ərizəsi qəbul olunmayan elan edildi. 48 Ayrı-seçkilik əleyhinə Avropa hüququ üzrə Məlumat kitabı ____________________________ 62. AİHM, Vintersberger Avstriyaya qarşı (barışıq sazişi) (ərizə № 57448/00), 5 fevral 2004-cü il. Əsas məsələlər • Ayrı-seçkilik elə bir situasiyanı əks etdirir ki, bu zaman hər hansı şəxs "müdafiənin şamil olunduğu xüsusiyyətlərlə" əlaqədar olaraq hər hansı formada əlverişsiz vəziyyətə düşür. • Ayrı-seçkilik müxtəlif formalarda təzahür edir: birbaşa ayrı-seçkilik, dolayı ayrı-seçkilik, təqib etmə və ayrı-seçkilik qoyma barədə göstəriş vermə. • Birbaşa ayrı-seçkilik fərqli rəftar ilə xarakterizə olunur: bu halda sübut edilməlidir ki, "müdafiənin şamil olunduğu əsasların" tətbiq dairəsinə düşən şəxslə müqayisədə, iddia edilən qurban daha əlverişsiz rəftara məruz qalıb. • Əlverişsiz rəftar iddia edilən qurbanın və analoji vəziyyətdə olan və "müdafiənin şamil olunduğu əsasların" tətbiq dairəsinə düşməyən digər şəxsin vəziyyətlərinin müqayisəsi əsasında müəyyən edilir. • "Müdafiənin şamil olunduğu əsasın" mövcudluğu fərqli rəftarın aşkar səbəbini təşkil etməyə də bilər. Bu halda aşkar səbəbin "müdafiənin şamil olunduğu əsasla" ayrılmaz vəhdət təşkil etməsi yetərlidir. • AƏM və milli məhkəmələr əlaqələndirici ayrı-seçkilik anlayışını qəbul ediblər, bu halda şəxs "müdafiənin şamil olunduğu xüsusiyyətlərə" malik olan digər şəxslə əlaqəli olması səbəbindən əlverişsiz rəftara məruz qalır. • Aİ qanunvericiliyində ayrıca anlayış kimi nəzərdə tutulan təqib etmə birbaşa ayrı-seçkiliyin xüsusi təzahür formasıdır. • Dolayı ayrı-seçkilik fərqli təsiri və ya nəticələri ilə xarakterizə olunur: bu halda sübut edilməlidir ki, müəyyən qrupa qarşı rəftar həmin qrupu onunla müqayisə oluna bilən digər qrupa nisbətən əlverişsiz vəziyyətə salır. • Dolayı ayrı-seçkiliyin sübut edilməsi şəxsin belə bir dəlil təqdim etməsini tələb edir ki, "müdafiənin şamil olunduğu xüsusiyyətlərə" malik olan qrup olaraq onun mənsub olduğu qrup həmin xüsusiyyətlərə malik olmayanlarla müqayisədə fərqli nəticələrə və ya təsirə məruz qalır. • Hər kəsin öz hüquqlarından istifadə etməkdə bərabər imkanlara malik olmasını təmin etmək üçün hökumətlər, işəgötürənlər və xidmət təchizatçıları öz qayda və praktikalarını fərqli xüsusiyyətlərə malik olanların tələbatlarına uyğunlaşdırmaq üçün xüsusi və ya spe- sifik tədbirlər görməlidirlər. 49 Ayrı-seçkiliyin kateqoriyaları və ondan müdafiə vasitələri Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|