“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
69
Likvidlik riski
Likvidlik riski Qrupun maliyyə öhdəliklərindən irəli gələn öhdəliklərin yerinə yetirilməsində
Qrupun çətinliklərlə üzləşəcəyi riskdir. Buraya depozitlərin geri götürülməsi tələblərinə cavab
vermək və faktiki olaraq ödəmə vaxtı çatmış maliyyə alətləri üzrə digər maliyyə öhdəliklərini yerinə
yetirmək üçün kifayət qədər vəsaitlərin mövcud olması aiddir. Likvidlik riski aktivlər üzrə
əməliyyatların yerinə yetirilmə müddətinin öhdəliklər üzrə əməliyyatların ödəmə müddətləri ilə
uzlaşmadığı hallarda ortaya çıxır. Qrupun rəhbərliyinin fikrincə, aktiv və öhdəliklərin ödəmə
müddətlərinin və faiz dərəcələrinin uyğunluğu və ya nəzarət olunan uyğunsuzluğu maliyyə
təşkilatlarının idarə olunması üçün əsas amillərdir.
Likvidlik risklərinin idarə edilməsi məqsədilə, Qrup aktiv və öhdəliklərin idarə edilməsi prosesinin
bir hissəsi kimi müştərilərin və bankların əməliyyatları üzrə gözlənilən gələcək pul vəsaitlərinin
hərəkətinə hər gün nəzarət edir. Depozitlərin geri götürülməsi tələblərinə cavab vermək və həmçinin
normal və gərgin vəziyyətdə depozitlərin ödənilməsini təmin etmək üçün İdarə Heyəti və Müşahidə
Şurası banklararası və digər borc vəsaitlərinin minimum səviyyəsi üzrə və ödəmə müddəti başa
çatan vəsaitlərin minimum səviyyəsi üzrə limitlər müəyyən edir. Onlar həmçinin öhdəlik bazasının
diversifikasiya riski üzrə parametrlər müəyyən edirlər.
Azərbaycan Respublikası Milli Bankı minimum likvidlik səviyyəsini müəyyən etmişdir. Bundan
əlavə, beynəlxalq maliyyə təşkilatları ilə Qrup arasında bağlanmış kredit sazişlərində minimum
likvidlik tələbləri nəzərdə tutulur. 31 dekabr 2007-ci il tarixinə qədər Qrup bu tələblərə riayət
etmişdir.
Qrupun likvidlik siyasəti aşağıdakılardan ibarətdir:
• Pul vəsaitləri hərəkətinin proqnozlaşdırılması və müxtəlif vaxt çərçivələrində likvidliyin təmin
edilməsi üçün lazımi likvid aktivlərin səviyyəsinin saxlanması;
• Qrupun strateji məqsədlərinə uyğun maliyyə planının hazırlanması;
• Müxtəlif maliyyələşdirmə mənbələrinin saxlanması və beləliklə, Qrupun ölkədaxili və xarici
mənbələrdən borc almaq imkanlarının artırılması;
• Yüksək likvidlikli və yüksək keyfiyyətli aktivlərin saxlanması;
• Məhsul bazasının vaxt çərçivələrində mövcud maliyyələşdirmə mənbələrinə uyğunlaşdırılması;
• Yerli qanunvericilik tələblərinə uyğun olaraq likvidlik əmsallarına gündəlik monitorinq; və
• Aktiv və öhdəliklər strukturunun vaxt çərçivələrinədək daimi monitorinqi.
Qrupun Xəzinədarlıq Departamentinin funksiyaları aşağıdakılardır:
• Azərbaycan Milli Bankının likvidlik tələbləri və həmçinin xarici maliyyələşdirmə mənbələri ilə
sazişlərdəki likvidlik ilə bağlı xüsusi şərtlərə uyğunluq;
• Rəhbərliyə gündəlik hesabatlar, o cümlədən əsas valyutalarda (AZN, ABŞ dolları, Avro) pul
vəsaitlərinin hərəkəti ilə bağlı proqnozların səviyyəsi, pul vəsaitlərinin mövqeləri, balansdakı
dəyişikliklər haqqında rəhbərliyə hesabatların hazırlanması;
• Likvid aktivlərin səviyyəsinə daimi nəzarət/monitorinq;
• Depozit və digər öhdəliklərin konsentrasiyaları üzrə monitorinq; və
• Gərgin vəziyyətlərdə likvidliyin təmin edilməsi üçün pul vəsaitlərinin ani artımı üzrə planın tərtib
edilməsi.
APİK Qrupun likvidlik mövqeyinin Xəzinədarlıq Departamenti tərəfindən düzgün şəkildə idarə
edilməsini təmin edir. Bu fəaliyyət üzrə nəzarətə görə Risklərin İdarə Edilməsi Departamenti
məsuliyyət daşıyır. Likvidlik mövqeləri və onların idarə edilməsi ilə bağlı qərarlar İdarə Heyəti
tərəfindən qəbul olunur. Maliyyələşdirmə Planları Müşahidə Şurası tərəfindən təsdiq edilir.
“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
70
31 dekabr 2007-ci il tarixinə, maliyyə öhdəliklərinin diskont edilməmiş ödəmə müddətlərinə görə
təhlili aşağıda göstərilir:
Azərbaycan Manatı ilə
Tələb
edilənədək
və 1 aydan
az
1-3 ay
3-12 ay
12 ay- 5 il 5 ildən
artıq
Cəmi
31 dekabr
2007-ci il
Öhdəliklər
Banklara ödəniləcək
vəsaitlər
11,243
4,667
202,022
-
-
217,932
Müştəri hesabları 31,024,098
6,929,554
42,811,215
7,181,863
-
87,946,730
Maliyyə öhdəlikləri
üzrə gələcək
potensial cəmi
ödənişlər 31,035,341
6,934,221
43,013,237
7,181,863
-
88,164,662
31 dekabr 2006-cı il tarixinə, maliyyə öhdəliklərinin diskont edilməmiş ödəmə müddətlərinə görə
təhlili aşağıda göstərilir:
Azərbaycan Manatı ilə
Tələb
edilənədək
və 1 aydan
az
1-3 ay
3-12 ay
12 ay- 5 il 5 ildən
artıq
Cəmi
31 dekabr
2006-cı il
Öhdəliklər
Banklara ödəniləcək
vəsaitlər 1,355,415
2,111,035
2,680,509
-
-
6,146,959
Müştəri hesabları 14,635,435
3,248,485
21,861,845
2,342,470
-
42,088,235
Maliyyə öhdəlikləri
üzrə gələcək
potensial cəmi
ödənişlər 15,990,850
5,359,520
24,542,354
2,342,470
-
48,235,194
Qrup likvidliyin idarə edilməsi üçün yuxarıda göstərilən diskont edilməmiş ödəmə müddətləri üzrə
təhlildən istifadə etmir. Bunun əvəzində Qrup gözlənilən ödəmə müddətlərinə nəzarət edir.
Aşağıdakı iki cədvəldə Qrupun aktiv və öhdəliklərinin balans dəyəri balans tarixindən müqavilədə
nəzərdə tutulan ödəmə tarixinədək qalan müddət üzrə qruplaşdırılır. İstisna hal olaraq dövlət
qiymətli kağızları rəhbərliyin hesab etdiyi kimi fəaliyyətin adi gedişində bir həftə ərzində satıla
bilməsinə görə “Tələb edilənədək və 1 aydan az” kateqoriyasına daxil edilir.
Rəhbərlik hesab edir ki, müştəri hesablarının böyük hissəsinin “tələb edilənədək” statusuna malik
olmasına baxmayaraq, həmin vəsaitlərin əmanətçilərin sayına və növünə görə diversifikasiyası,
eləcə də Qrupun keçmiş təcrübəsi göstərir ki, bu cür vəsaitlər Qrupun fəaliyyəti üçün uzunmüddətli
və sabit maliyyə mənbəyi yaradır. Yuxarıdakı təhlildə müştəri hesabları müqavilə müddətinə
istinadən təsnifatlaşdırılır. Lakin Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq qaydada,
fiziki şəxslər faizin müəyyən hissəsindən imtina edərək, əmanətlərini vaxtından əvvəl götürmək
hüququna malikdirlər.