“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
63
Gələcək iddialar üzrə ödənişlərin qiymətləndirilməsinə aid olan qeyri-müəyyənliklərin
mənbələri.
Sığorta müqavilələri üzrə iddialar sığorta hadisəsi baş verdikdə ödənilir. Müqavilə müddəti ərzində
baş vermiş bütün sığorta hadisələri üçün məsuliyyəti Qrup daşıyır, bu şərtlə ki, zərər müqavilə
müddəti başa çatana qədər aşkar edilmiş olsun. Nəticədə, məsuliyyət üçün iddialar qısa vaxtda
ödənilir və tarixən həmin vaxt kəsri müqavilə müddətinin sonundan 3 aydan sonraya keçmir. Sığorta
müqavilələri üzrə pul vəsaitlərinin hərəkətinin məbləği və vaxtına təsir edən bir sıra dəyişən amillər
mövcuddur. Bunlar əsasən müqavilə bağlamış hüquqi və fiziki şəxslərin həyata keçirdikləri fəaliyyət
ilə birbaşa əlaqədar olan risklərə və onların risklərin idarə olunması üzrə qəbul etdikləri qaydalarla
bağlıdır. Sığorta müqavilələri üzrə ödənilən kompensasiya Qrupun portfelində əsasən aşağıdakılara
aid pul ödənişlərini təşkil edir:
• Tibbi sığorta;
• Nəqliyyat vasitələrinə vurulan fiziki zərər (nəqliyyat vasitələrinin sığortası üzrə); və
• Üçüncü tərəflərin məruz qaldığı maliyyə itkiləri, xəsarət və fiziki zərər (nəqliyyat vasitələri
sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası).
Belə ödənişlər vahid məbləğdə olmaqla, Qrupun daxili mütəxəssisləri tərəfindən itirilmiş gəlirin cari
dəyəri və hadisənin nəticəsi olaraq zərər və itkilərə məruz qalmış şəxsin
çəkəcəyi xərclərə istinadən
müəyyən olunur.
Təkrar sığorta siyasəti
Qrup tərəfindən nəqliyyat vasitələri, əmlak, mülki məsuliyyət, işəgötürənin məsuliyyəti və yük
sığortası portfelinin müəyyən hissəsinin təkrar sığorta müqavilələri üzrə yerli və xarici sığorta
şirkətlərindən təkrar sığorta ilə təmin olunur ki, bu da Qrupun məruz qala biləcəyi maksimum
məsuliyyət həddini aşağı salmış olur.
Diversifikasiya
Təcrübə göstərir ki, eyni növlü sığorta müqavilələrinin portfeli nə qədər böyük olarsa,
proqnozlaşdırılan gəlir üzrə nisbi dəyişiklik bir o qədər kiçik olacaq. Nəticə etibarilə, portfel daha
çox diversifikasiyalı olarsa, portfelin hər hansı bölməsində baş verən dəyişikliyin təsiri bir o qədər
az olacaq. Qrup tərəfindən işlənib hazırlanmış sığorta siyasəti qəbul edilən sığorta risklərinin
diversifikasiyasını nəzərə alır və hər bir belə kateqoriya daxilində risklərin kifayət qədər böyük
məcmusunu yaradır ki, nəzərdə tutulan gəlirin nisbi dəyişikliyi azalmış olsun.
Bazar riski
Qrup bazardakı ümumi və spesifik dəyişikliklərə məruz qalan faiz, valyuta və pay alətləri üzrə açıq
mövqelər ilə əlaqədar bazar risklərinə məruz qalır. Qrup bazar riskini bu cür risklərə çox az məruz
qalmaq siyasəti vasitəsilə, eləcə də həmin risklərlə bağlı Qrupun mövqelərini mütəmadi olaraq
qiymətləndirməklə tənzimləyir.
Qrup maliyyə alətləri ilə hər hansı dilinq əməliyyatları aparmır. Qrupun qiymətli kağızlar bazarında
məruz qaldığı yeganə risk onun likvidlik mövqeyinin daha səmərəli
idarə edilməsi məqsədilə
vaxtaşırı olaraq Azərbaycan Respublikası Milli Bankının və Azərbaycan Respublikası Maliyyə
Nazirliyinin istiqrazlarına investisiya qoyuluşundan yaranır. Qrup adətən derivativlərlə əməliyyat
aparmır və bu bazara qarşı hər hansı riskə məruz qalmır.
“ATA HOLDİNQ” AÇIQ TİPLİ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
MALİYYƏ HESABATLARI ÜZRƏ QEYDLƏR
31 DEKABR 2007-Cİ İL TARİXİNDƏ BAŞA ÇATMIŞ İL ÜZRƏ (Davamı)
64
Xarici valyuta riski
Qrup yerli/xarici valyuta məzənnələrindəki dəyişikliklərin onun konsolidasiya edilmiş maliyyə
vəziyyətinə təsiri ilə əlaqədar yaranmış xarici valyuta riskinə məruz qalır. Xarici valyuta riski
valyuta məzənnələrindəki dəyişikliklərin Qrupun mənfəətinə və ya maliyyə alətləri üzrə portfelin
dəyərinə təsir göstərdiyi zaman yaranan riskdir.
Xarici valyuta riski ilə əlaqədar Qrupun risk siyasətinin əsas elementi hər hansı valyuta üzrə dilinq
əməliyyatlarının aparılması üçün planlaşdırılmış cəhdin olmamağıdır. Nadir hallarda açıq valyuta
mövqelərinin baş verməsi yalnız fəaliyyətin normal nəticəsində ortaya çıxır. Qrup aktiv və
öhdəliklərini valyutalar üzrə uyğunlaşdırmaq üçün bütün səylərindən istifadə edir.
Qrupun tərkibində olan bankın məruz qaldığı xarici valyuta riski, həmçinin, Azərbaycan
Respublikası Milli Bankının normativ tələblərinə uyğun olaraq tənzimlənir. Bu normativlərə əsasən
Bankın hər hansı bir valyuta üzrə açıq valyuta mövqeyi Bankın ümumi kapitalının 10%-dən, bütün
xarici valyutalar üzrə isə 20%-dən artıq olmamalıdır.
Xarici valyuta riski Maliyyə İdarəçiliyi Departamenti tərəfindən tənzimlənir. Bu departamentin
hazırladığı açıq valyuta mövqeyi üzrə hesabatlar APİK tərəfindən nəzərdən keçirilir.
Balans tarixinə Qrupun məruz qaldığı konsolidasiya edilmiş valyuta riski üzrə ümumi təhlil
aşağıdakı cədvəldə əks olunur:
31 dekabr 2007-ci il
31 dekabr 2006-cı il
Azərbaycan
Manatı ilə
Monetar
maliyyə
aktivləri
Monetar
maliyyə
öhdəlik
ləri
Balans
üzrə xalis
mövqe
Monetar
maliyyə
aktivləri
Monetar
maliyyə
öhdəlik
ləri
Balans
üzrə xalis
mövqe
AZN 72,132,490
66,832,268
5,300,222
38,620,744
32,428,782
6,191,962
ABŞ Dolları 32,953,744
28,168,171
4,785,573
22,961,233
23,109,404 (148,171)
AVRO 3,945,220
4,787,652
(842,432)
2,376,089
2,755,578
(399,389)
Digər 159,136
135,037
24,099
55,828
232,540
(176,712)
109,190,590
99,923,128
9,267,462
64,013,.894
58,546,304
5,467,590
Yuxarıdakı cədvələ yalnız monetar aktivlər və öhdəliklər daxildir.
Qrup hesab edir ki, səhm alətləri
üzrə investisiyalar və qeyri-maddi aktivlər əhəmiyyətli valyuta riskinin yaranmasına gətirib
çıxarmır.
Qrup xarici valyutada kreditlər və avanslar vermişdir. Borcalanın gəlir axınından və xərc
strukturundan asılı olaraq, Azərbaycan Manatına qarşı xarici valyutaların dəyərinin artması
borcalanın ödəniş qabiliyyətinə mənfi təsir göstərə bilər və bu səbəbdən gələcəkdə kreditlər üzrə
mümkün zərərlərin artması ilə nəticələnə bilər.