Ake met indd

  

AZƏRBAYCAN KİTABXANA ENSİKLOPEDİYASI

10

hissələrindən (atəşkəs – atəşin kəsilməsi) 

düzəldilmiş mürəkkəb ix  sarlar.  Dildə 

çox işlənən “və s.”, “və i.a.”, “və h.b.” 

kimi ix  sarlar da abbreviaturaya daxildir.

ABONEMENT (fran. abonnement - imza-

lamaq) – abunə müqaviləsinin qüvvədə 

olduğu müddət ərzində və ya müddətsiz 

qaydada bir tərəfi n (abunəçinin) hər hansı 

əmlakdan is  fadə etmək və ya başqa 

tərəfdən vaxtaşırı müəyyən xidmətlərin 

göstərilməsini tələb etmək hüququna 

malik olduğunu təsdiqləyən: Kitabxana, 

telefon,  şəhər nəqliyya  , teatr, konsert 

salonu və stadiondakı yerdən müəyyən 

müddətə is  fadə hüququ; bu hüququ 

təsdiq edən sənəddir. “Abonement” 

sö zünün  dəqiq mənası müəyyən müd-

dət  ərzində  hər hansı bir vasitənin xid-

mə  ndən is  fadə etmək deməkdir. Ki-

tab xanaların fondlarından (kitabxana və 

kitabxanalararası abonement) is  fadə 

mü qaviləsinə abonement müqaviləsi 

de 

yilir. Abonement – kitаbхаnаnın fon-

dunda olan çap əsərlərindən və digər 

materiallardan  охucuların kitаbхаnаdan 

kənarda bir sıra şərtlərlə (müəyyən müd-

dət, saxlamağa təminat və s.) is  fadəsini 

təşkil edən  şöbədir. Abonement – 

1)  охu cuların kitаbхаnа fondunda olan 

çap  əsərlərindən və digər sənədlərdən 

kitаbхаnаdan kənarda istifadəsinə 

hüquq verən kitabxana xidmə  ,  ki tab-

xana qulluğu forması; kitabxana ma-

te riallarının ayrı-ayrı is  fadəçilərə (fər-

di abоnеmеnt), təşkilatlara (kol 

lek  v 

abоnеmеnt), kitabxanalara (kitab 

xana-

lararası abоnеmеnt – KAA, o cüm lədən 

beynəlxalq kitabxanalararası abо nе-

mеnt – BKAA) verilməsini nəzərdə tutur; 

2) evə kitab verilişini həyata keçirən 

kitabxana  şöbəsi. Oxu zalları olmayan 

kitabxanalar tamamilə abоnеmеnt kimi 

fəaliyyət göstərirlər. Milli kitabxanalarda 

təşkilatlar və kitabxanalar üçün bir qayda 

olaraq KAA-dan, fərdi is  fadəçilər üçün 

isə  fərdi abonementdən (xüsusi razılığa 

əsasən) is  fadə olunur. Abonement is-

  fadəçiləri kitabxananın abonentləri 

sayılır. Abonement həm pulsuz (kitab-

xana abonemen  ), həm də ödənişli ola 

bilər. Abonement müqaviləsin pred 

me-

 nin  alış qiymə    abunə haqqı ad lanır. 

Azərbaycan Respublikasının Kons  tu-

siyasına (12 noyabr 1995-ci il) əsasən 

kitаbхаnаlardan is  fadə pulsuzdur. Ha-

zırda kitаbхаnаlarda is  fadə edilən abo-

nement xidmə  nin dörd növü var: 1) 

ümumi; 2) funksional (vəzifəli); 3) qrup; 4) 

sahəvi. Abonemen  n  təşkili formasının 

seçilməsi  охucuların sayından və  tərki-

bindən, işçilərin sayından, kitаbхаnа 

binasından asılıdır.

ABONENT – müəyyən xidmətlərin göstə-

rilməsi haqqında müqavilə bağ layan  və 

həmin xidmətlərdən abunə ilə is  fadə 

hüququna malik olan fi ziki və ya hüquqi 

şəxs. Bax: Abonement; Oxucu.

ABR AMOV Konstantin İvanoviç – 

1920-ci ildə anadan olmuşdur. 1953-cü 

ildən Moskva Kitabxanaçılıq İns  tutunun 

(indiki Moskva Dövlət Mə də niyyət və 

İncəsənət Universite   )  ki tab xanaşünaslıq 

kafedrasında işləmiş, 1960–1998-ci illər-

də isə kafedranın mü 

diri olmuşdur. 

1976-cı ildə pedaqoji elmlər doktoru 

və professor olmuşdur. 1980-ci ildən 

Rusiya Federasiyasının  Əməkdar elm 

---

  

AZƏRBAYCAN KİTABXANA ENSİKLOPEDİYASI

11

xadimidir. 4 orden və 17 medal almışdır. 

Xalq təhsili sahəsində xidmətlərinə görə 

N.K.Krupskaya medalı və Xalq Təsərrüfa   

Nailiyyətləri Sərgisinin qızıl medalı ilə 

mükafatlandırılmışdır. Böyük Vətən mü-

ha ri bəsinin iş  rakçısıdır. Keçmiş SSRİ-

də kitabxana işinin tarixinə dair ilk elmi 

monoqrafi yanın müəllifi   olmuş, 40 il 

Moskva Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət 

Universite  nin  kitabxanaşünaslıq ka-

fed rasına rəhbərlik etmiş  və elmi ta-

rixi kitabxanaşünaslıq məktəbinin  əsa-

sını qoymuşdur.  Əsərləri: “История 

биб лиотечного  дела  в   СССР  (до 

1917г.)” (1959), “Библиотечное строи-

тельство  в  первые  годы  Советской 

власти 1917-1920” (1974), “В.И.Ленин 

о научных библиотеках” (1960) və s. 

ABŞERON  İq  sadi Regionunun Kitabxana-

İnformasiya Resursları – Abşeron iq  sadi 

regionu Abşeron, Xızı inziba   rayonlarını 

və Sumqayıt  şəhərini  əhatə edir. Bu 

regionda 182 kitabxana var. Onların 147-si 

(80,8%) şəhər, 35-i (19,2%) kənd yerlərində 

fəaliyyət göstərir. Ümumi yekuna görə 

Abşeronun kitabxana resursları ölkə üzrə 

kitabxana eh  yatlarının 2,1 %-ni təşkil 

edir.  Burada kitabxana mütəxəssislərinin 

sayı  cəmi 169 nəfərdir. Bu, ölkə üzrə 

kadr potensialının 1,9 %-na bərabərdir. 

Iq  sadi regionun kitabxana resurslarının 

bölgüsü belədir: Abşeryon rayonunda 66, 

Xızı rayonunda 28, Sumqayıt  şəhərində 

88 kitabxana var. 

ABŞERON RAYON MƏRKƏZLƏŞDİRİLMİŞ 

KİTABXANA SİSTEMİ (Abşeron rayon MKS)

– 1977-ci ildə təşkil olunmuşdur. MKS-də 

1 Mərkəzi Kitabxana (MK) və 18 kitab-

xana  fi lialı  fəaliyyət göstərir. Xırdalan 

şəhərində yerləşən MK-nın  əsası 1952-

ci ildə qoyulmuşdur. MKS-in kitab fondu 

257 min nüsxədən, oxucularının sayı 

16 min nəfərdən çoxdur (2014). MKS-in 

İnternet ünvanı: www.absheron.cls.az.

ABŞ KONQRES KİTABXANASI (Library 

of Congress) – Amerika Birləşmiş  Ştatlarının 

Milli kitabxanası, tarixi və elmi mərkəzi, 

dünyanın  ən böyük və  ən mühüm ki-

tabxa nalarından biri, adı “Ginnеsin 

rеkоrdlаr kitаbı” nа düşmüş ilk kitab xa-

nadır. AKK-nın  əsаsı 1800-cü il aprelin 

24-də  qоyulmuşdur. Həmin gün ABŞ-ın 

2-ci preziden   Con Adams ölkənin pay-

---