A z ə r b a y c a n ata türk m ə r k ə z I M. N.Ç O b a n o V

əsas tutmuşdur. 0 , bu münasibətlə Azərbaycan Gənclərinin 
birinci  formunda demişdir:  "Mən gənclərim izə bu tövsiyəni 
verirəm...  ö z ana  dilim izi, Azərbaycan  dilini m ənim səm ək 
lazımdır,  bu dildə yaxşı damşmaq lazımdır,  bu d ili ana d ili 
kim i duymaq lazımdır,  bu d ili sevm ək lazımdır.  Ö z dilini 
bilm əyən,  ö z dilini sevm əyən  adam  ö z tarixim yaxşı  bilə 
bilməz".
 
Təəssüflər olsun ki, bu müdrik kəlamları dərindən 
duymayan, dərk etməyən vətəndaşlar arasında rəsmi dövlət 
təşkilatlarının  həm  yuxan,  həm  də  aşağı  manqalannm 
əməkdaşlan  və  müxtəlif  təsərrüfat  idarələrinin  rəhbərləri 
hələ də çoxluq təşkil eünəkdədir. Lakin...Lakin?..
Burada yeri gəlmişkən,  dil məsələsi ilə bağlı bir faktı da 
qeyd  etmək  yerinə  düşərdi.  Biz  21  oktyabr  və  6  noyabr 
1997-ci ildə Azərbaycan Respublikasının prezidenti Heydər 
Əliyev  cənablanna  iki  dəfə  teleqramla  müraciət  etmişdik. 
Birinci teleqramda deyilirdi:  "Bah. Prezident aparatı. A zər­
baycan  Respublikasının prezidenti H eydər  Ə liyev  cənab- 
larma. M əni xidm əti vəzifəm  və elmi-pedaqoji problem lərlə 
əlaqədar olaraq,  qəbul etm əyinizi xahiş edirəm.  Filologiya 
elm ləri doktoru, professor M ədəd Namaz oğlu  Çobanov. 
B akı  A li H ərb i D ə n izç ilik  M əktəbinin  "Dillər" kafed­
rasıma müdiri".  (21.10.1997)
İkinci  teleqramda  isə  yalnız  "İkinci  dəfə  müraciət 
edirəm"  cümləsi artırılmışdır.
Bizi  düşündürən,  hər  şeydən  əvvəl,  bizə  ən  çox  təsir 
edən odur ki, bizim doğma ana dilimizdə - Azərbaycan Res­
publikasının  dövlət  dilində  yazılmış  məktublanmıza  indiki 
şəraitdə Rabitə  Nazirliyinin poçt şöbəsindən rus dilində ca­
196
vablar  göndərilir.  Həmin  cavablan  olduğu kimi  oxucu  küt­
ləsinə  çatdmram.  Birinci  teleqramın  prezident  aparatında 
qəbul edilməsi  haqqında cavab teleqramında yazılmışdır: 
”21-10-1,  Баку  66-36  БВВМУ  -  филологии,  фак.  Чоба- 
нову. Тел.  [phone] Алиеву вручена 21-10  15 -00 обший 
отдел президентского аппарата”.
Prezident  aparatından  aldığımız  bu  cavab  məktubundan 
aydın  olur  ki,  aparatın  əməkdaşlan  vətəndaşlann  məktub- 
lanna biganəliklə  yanaşırlar.  Hətta,  özlərini  əziyyətə  salıb, 
vətəndaşlardan  alınmış  məktubları  diqqətlə  oxuyub  onun 
məzmunu  ilə  tanış  olmamış  tələsik  yarı  doğru,  yan  səhv 
cavab  yazmaqla  vəzifələrini  yerinə  yetirmiş  hesab  edirlər. 
Birincisi,  bizim  teleqramda  "filologiya fakültəsi"  ifadəsi  ol­
madığı halda cavab teleqramında ’’филологии,  фак.” ifadəsi 
ilə  cavab  yazırlar.  İkincisi,  onlar düşünmürlər  ki,  Bakı  Ali 
Hərbi  Dənizçilik Məktəbində  "filologiya fakültəsi"  haradan 
ola bilər? Hərbi  sənət hara, filologiya hara?..
İkinci  teleqramın  Prezident  Aparatında  qəbul  edilməsi 
haqqında cavab teleqramında yazırlar:
’’Баку 66-11502.  БВВМУ проф Чобанову 18-4 6-11  Алие­
ву вручена  6-11  17-55  обший  отдел  президентского аппа­
рата телеграфистка-  Расулова”.
Prezident aparatından  aldığımız xəbərdarlıq  teleqramının 
hər ikisinin rus dilində yazılması bir yana, acınacaqlı  cəhəti 
odur  ki,  həm  məntiqsiz,  həm  də  savadsız  yazılmışdır.  Bu 
oxucular  üçün  də  maraqlı  olar.  Görəsən,  bu  teleqramları 
hazırlayan şəxs kimdir? Onun Azərbaycan vətəndaşlığı var­
ını?  Əgər,  o, Azərbaycan vətəndaşıdırsa, nə üçün A zərbay­
can Respublikasım a m üqəddəs qanununa - Konstitusiyasm a
197

---

və  onun  "D övlət  d ili"  adlanan  2 1 -ci  m addəsinə  -  ana 
dilim izin   d ö vlət d ili statusuna  biganəlik göstərir? R espub- 
likam ızm   d ö vlət  dilində  yazılm ış  teleqramlara  n iyə  rus 
dilində  cavab hazırlayır...  N iyə?...  Yoxsa,  b ə zi bürokratlar 
"bəlkə d ə qaytardılar" laylasm dan b ələ oyanm ayıblarm ı?...
Bizim  hamımızın müqəddəs vəzifəsi isə,  Müstəqil  Döv­
lətimizin  rəsmi  dövlət dilini,  ana  dilimizi,  xalqımızın milli 
sərvətini  göz  bəbəyi  kimi  qorumaqdan  ibarət  olmalıdır. 
Çünki  "Ö z  m illə tin i  əb əd i  saxlam aq  istəyən lər  ö z  ana 
d illərin i saxlam ağa çalışm alıdırlar və o d ild ə elm  və fən n i 
ö vla d i - m illə tə   verm əlidirlər".  ("Kəşkül" qəzetindən. XIX 
əsrin 80-ci illəri).
Qeyd: Bu ya zı  “Şərqin sə si” qəzetinin 
6 noyabr2005-ci il tarixli 
2 0  (1 70)-ci sayında dərc olunmuşdur.
198
Gərək bor bir vətəndaş ö z  Vətəninə görə,  ö z m il­
lətinə görə,  öz xalqına görə,  ö z ana dilinə görə m illi 
qürur hissi keçirsin,  azərbaycanlı olması ilə  fəxr etsin.
Heydər ƏLİYEV.
DİLİMİZ  MİLLİ  SƏRVƏTİMİZDİR
ONA  BİGANƏ MÜNASİBƏTLƏ BARIŞMAQ OLMAZ 
(Ü çüncü m əq a lə)
Ümummilli liderimiz, Azərbaycanın əbədiyaşar preziden­
ti  Heydər  Əliyevin  imzaladığı  bir  sıra  fərman  və  sərən­
camlar, o cümlədən "Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan di­
li  gününün  təsis  edilməsi  haqqında"  9  avqust  2001-ci  il, 
"Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında"  18 
iyun  2003-cü  il,  "Azərbaycan  Respublikasında  dövlət  dili 
haqqında  Azərbaycan  Respublikasının  Qanununun  tətbiq 
edilməsi barədə" 2 yanvar 2003-cü il, həmçinin Azərbaycan 
Respublikasının  Prezidenti  cənab  İlahm  Əliyev  tərəfindən 
imzalanmış "Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının nəşri haq­
qında"  12 yanvar 2004-cü il və "Azərbaycan dilində latın qra­
fikası  ilə  kütləvi  nəşrlərin  həyata  keçirilməsi  haqqında"  12 
yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamlar ana dilimizin dövlət dili 
statusunun  təmin  olunması,  onun  qorunması  və  inkişaf et­
dirilməsi baxımından böyük tarixi əhəmiyyət kəsb  etmişdir.
Bu  tarixi  sənədlərin  meydana  çıxması  sayəsində  dili­
mizlə bağlı  bir sıra məsələlər də öz həllini  tapmışdır.  Lakin
199

---