1.4. Müasir şəraitdə biznes mühitinin təhlili və nəticələrin şərhi
San Dieqo Beynəlxalq Universitetinin fəxri professoru, aparıcı korporasi-
yalarda praktik təcrübəyə malik, çox məşhur və biznesin inkişaf strategiyası
məsələləri üzrə mütəxəssis və transmilli korporasiyaların inkişaf strategiyala-
rının hazırlanması və idarə olunması üzrə tanınmış amerikalı ekspert Igor
Ansoffun tərəfindən yazılmış kitablar bu gün öz aktuallığı ilə seçilir. Bunlardan
"Strateji idarə etmək üçün strateji planlaşdırma", "Korporasiyalar strategiyası",
"Strateji İdarəetmə əsasları" kitablarını qeyd etmək olar.
I. Ansoffin biznesin inkişaf strategiyası sahəsində yazdığı bu əsərləri
əvvəlcə Amerikanın aparıcı jurnallarında məqalələr formasında, sonradan isə
kitab halında çap etdirilmişdir. Yuxarda deyilən kitablar sanballı əsərlərdir və
digər əsərlər arasında özünəməxsus xüsusi yer tuturlar. Bu əsərlərdə müasir
dövrdə şirkətlərin fəaliyyətlərinin əsas mahiyyətinə əsaslanan funksiyaları,
tarixi baxımdan biznesin nəzəri əsasları və inkişaf strategiyasının təşkili və
idarə olunması aspektləri hərtərəfli təhlil edilmişdir.
Sovet
hakimiyyətinin
süqutundan sonra, ölkəmizin iqtisadiyyatının
idarəedilməsinin
radikal
şəkildə yenidən qurulması iqtisadi mexanizminin
bütün aspektlərində köklü dəyişikliklər aparılması tələb olunurdu. Sosialist
istehsal münasibətlərində sonra yaranmış bazar iqtisadiyyatı iştirakçılarının real
iqtisadi maraqlara əsaslanan iqtisadi modelin yaranması və bir ictimai-iqtisadi
farmasiyadan
digərinə
keçid yeni biznesin inkişaf strategiyasının yeni
modellərini
yaratmağı
tələb
edirdi.
Əlamətdə
dövlət
biznes inkişaf
strategiyalarını, iqtisadi müstəqillik olmadan qura və həyata keçirə bilməz.
Yaranmış yeni dəyərlərə malik mühasibat uçotu , şübhəsiz ki, təşkilati və yeni
iqtisadi mexanizm çərçivəsində şirkətlərin yeni iqtisadi istehsal və idarəetmənin
bütün funksiyalarının müasir dövrdə, həyata keçirilən yeni üsulların ciddi
dəyişməsinə səbəb oldu ki, bu da bazarın əsas iqtisadi əlaqələrinin bağlantısının
bütün fəaliyyətin qiymətləndirilməsi üçün iqtisadi meyarları vurğulamağı tələb
etdi. Əvvəlki sistemi ilə müqayisədə, xüsusilə, planlaşdırma sahəsində dərin
31
dəyişikliklər baş verməkdədir. İqtisadiyyatın bütün səviyyələrində strukturun
nisbəti , istiqamət və uzunmüddətli perspektivdə bazar iqtisadiyyatı və onun
əsas
bölmələrinin
inkişaf
tempinin
formalaşdırılması,
dövlətin
bazar
iqtisadiyyatı çərçivəsində inkişaf siyasəti və strategiyası, yaranmış biznes
şəbəkəsinin innovativ funksiyasiyalarının gücləndirilməsindən asılıdır.
Dövlət qlobal bazar iqtisadiyyatı şəraitində milli iqtisadi idarəetmə
sisteminin yeni inkişaf strategiyasını milli iqtisadi sistemlə bağlamaqla yanaşı,
regional inkişafın da ən mühüm vəzifələrinə diqqət yetirməlidir və bu baxımdan
biznesin inkişaf strategiyasının gücləndirilməsi vacib məsələlərdəndir və yəqin
ki, gələcəkdə də belə qalacaqdır. Dövlət əsasən dolayı yollarla səmərəli
normalar sistemini tövsiyyə etməklə, indikativ planlaşdırma , rəqəmlərə nəzarət,
eləcə də bir neçə məhdudiyyətlər vasitəsilə şirkətləri idarə etmək üçün yeni
metod
və
metodogiyaları
öyrənməlidir.
Dövlət
sifarişlərinin
vacib
qanunvericilik
sistemi çərçivəsində keçirməklə, yalnız milli və digər
ehtiyaclarını ödəmək üçün nəzərdə tutulduğunu yaddan çıxarmaq lazım deyil.
Bazarın getdikcə rəqabət qabiliyyətini artırmaqla xarici aləmə açılması üçün
dövlətin tənzimləyici rolununun artırması vacib vəzifələrdəndir .
Bazar iqtisadiyyatı mühitində müxtəlif xarakterli şirkətlər birbaşa öz
bizneslərinin
inkişaf
strategiyalarının
funksiyalarını
aydınlaşdırmalıdırlar.
Müasir dövrdə iqtisadiyyatın idarəedilməsinin radikal olaraq yenidən qurulması
şəraitində dövlət, şirkətlərin müstəqilliyini saxlamaqla onları dövlət sifarişləri
ilə təmin etməklə, istehlakçı tələbinə cavab verən məhsul və xidmətləri
―yaradılmasına, sosial ehtiyacları‖ ödənilməsinə şərait yaradaraq biznesin
inkişaf strategiyasına dəstək verilməlidir .Bu şirkətlər arasında iqtisadi
rəqabətin inkişafı xüsusiyyətinə əhəmiyyət verərəkdən inkişaf strategiyası
planlaşdırılmalıdır. Şirkətlərin müstəqillyi üçün bazarın real tərəfləri arasında
sənaye və istehlak mallarına tələb əsasında, maliyyə və istehsal arasında bir
balans əldə edilməlidir, bazar iştirakçılarının müqavilələrə və qanunlara əməl
etmələri bütün iqtisadi fəaliyyətin əsasını təşkil etməlidir.Bu siyasət sahibkara
öz biznesi üçün heç bir real qorxunu görməyə əsas vermir, istehlakçının
ehtiyaclarının vaxtında və kefiyyətlə yerinə yetrilməsinə şərait yaradır. Bu
vəziyyət, biznesin inkişaf strategiyasını planlaşdırmağa indi daha fərqli tələb
olduğunu
qarşıya
qoyur.
Əhəmiyyətli dərəcədə prinsiplərin işlənməsi,
şirkətlərin öz bizneslərinin inkişaf strategiyasının hazırlanması və həyata
keçirilməsi məsələləri günün aktual probleminə çevrildiyi hamıya aydın
olmalıdır.
Hər bir şirkət müəyyən mühitdə yerləşir və fəaliyyət göstərir. İstisnalığı
olmayan bütün şirkətlər də hər hansı bir fəaliyyət, əgər mühit həmin fəaliyyəti
həyata keçirməyə yol veririsə, o zaman mümkün olur. Şirkətlərin daxili mühiti
onun həyat fəaliyyətinin mənbəyidir. Bu şirkətin fəaliyyət göstərməsinə,
32
müəyyən müddət yaşamağa və yaşatmağa imkan verən potensialı əks etdirir.
Amma daxili mühit əgər şirkətin lazımi fəaliyyət göstərməsini təmin etməsə, bu
zaman şirkət məhv ola bilər və hətta bazarda problemlərin mənbəyi də ola bilər.
Xarici mühit şirkətin daxili potensialını lazımi səviyyədə saxlamaq üçün
zəruri olan ehtiyatlar mənbəyidir. Bu zaman şirkət xarici mühitlə daimi
mübadilə vəziyyətindədir və o bununla da özünə uzun bir dövr üçün fəaliyyət
imkanını təmin edir. Lakin yaddan çıxarmaq olmaz ki, xarici mühitin ehtiyatları
qeyri – məhdud deyildir. Bu ehtiyatlara mühitdə yerləşən bir çox digər şirkətlər
iddia edirlər. Ona görə də həmişə ehtimal var ki, xarici mühitdən lazımi
ehtiyatları daima almaq olmaz. Bu, şirkət üçün bir çox mənfi nəticələrə gətirib
çıxarar və onun potensialını zəiflədə bilər. Biznesin inkişaf strategiyasının
idarəedilməsinin vəzifəsi şirkətin potensialını bir səviyyədə saxlamağa imkan
verən, onun məqsədinə nail olmaq üçün lazımi və uzunmüddətli perspektivdə
ona yaşamaq imkanı verən mühitlə onun qarşılıqlı fəaliyyətinin təmin
olunmasından ibarətdir.
Şirkətin inkişaf strategiyasını müəyyənləşdirmək üçün və bu strategiyanı
həyata keçirmək üçün idarə olunanın daxili mühiti, onun potensialı və inkişaf
meyilləri haqqında təsəvvürlərin olmasının vacibliyi kimi, xarici mühitin və
onun inkişaf meyilləri və şirkətin bu mühitdə tutduğu yer haqqında da biliklərə
malik olmalıdır. Bu zaman daxili mühit şirkətin güclü və zəif tərəflərini açmaq
üçün öyrənilir, lakin xarici mühit şirkətin öz biznesinin inkişaf strategiyasının
məqsədlərini müəyyənləşdirəndə və onlara nail olmaq üçün ilk növbədə, strateji
inkişafın idarə olunmasını öyrənir.
Biznesin inkişaf strategiyasının idarə olunmasının üç vasitəsini ümumi
məcmu kimi ətraflı nəzərdən keçirək. Bunlar makromühit, ətraf mühit, şirkətin
daxili mühitidir. Biz ayrı-ayrılıqda hər bir mühitin təhlilinin necə aparıldığına
dair elmi-nəzəri və praktiki bilikləri ətraflı öyrənəcəyik.
Makromühit şirkətin xarici mühitdə yerləşməsinin ümumi şərtlərini
yaradır. Əksər hallarda makro mühitin ayrıca şirkətə istinad edən spesifik
xüsusiyyəti yoxdur. Halbuki, makromühitin vəziyyətinə təsir dərəcəsi müxtəlif
şirkətlərdə müxtəlif cürdür. Bu eyni zamanda fəaliyyət sahələrində, həm də
şirkətin daxili potensialında mövcud olan fərqlərlə bağlıdır.
Makromühitin iqtisadi komponentlərinin öyrənilməsi ehtiyatların necə
formalaşdığını və bölündüyünü başa düşməyə imkan verir. Tamamilə aydındır
ki, şirkətə daxil olmaq vəziyyəti müəyyənləşdirən ehtiyatlardan istifadənin
səviyyəsindən asılıdır və bu digər şirkət üçün həyati əhəmiyyətlidir. Bazar
iqtisadiyyatının öyrənilməsi, ümumi daxili məhsulun həcmi, inflyasiya tempi,
işsizlik səviyyəsi, faiz dərəcəsi, əmək məhsuldarlığı, vergi normaları, ödəniş
balansı, tədiyyə balansı və s. məsələləri ilə yanaşı bir sıra göstəricilərin təhlilini
nəzərdə
tutur, bazar iqtisadiyyatı komponentlərinin öyrənilməsi zamanı
33
iqtisadiyyatın inkişafının ümumi səviyyəsi, təbii ehtiyatların hasilatı, iqlim,
rəqabət mühitündə münasibətinin tipi və inkişaf səviyyəsi, əhalinin strukturu,
işçi qüvvəsinin təhsil səviyyəsi, yüksək əmək haqqı kimi amillərə diqqət
yetirmək lazımdır.
Biznesin inkişaf strategiyasının təşkili və idarə olunması üçün sadalanan
göstəricilərin və amillərin öyrənilməsi elə də böyük maraq kəsb etmir. İlk
növbədə, bizə biznesin aparılması üçün hansı imkanlar verildiyi önəmli maraq
kəsb edir. Həmçinin biznesin inkişaf strategiyasının təşkili və idarə olunmanın
maraq sahəsinə ayrı – ayrı iqtisadi komponentləri təşkil edən şirkət üçün
təhlükə potensialını müəyyən etmək və açmaq lazımdır. Dünya təcrübəsindən
görünür ki, çox tez- tez imkanların və təhlükələrin ciddi şəkildə bir-biri ilə bağlı
olduğu proseslər baş verir. Məsələn, işçi qüvvəsinin əməyinin aşağı
qiymətləndirilməsi bir tərəfdən xərclərin azaldılmasına gətirib çıxarır, lakin
digər tərəfdən o əməyin keyfiyyətinin azalması təhlükəsini özündə saxlayır.
Bazarın iqtisadi komponentlərinin təhlili heç bir halda onun ayrı-ayrı
hissələrinin
təhlilinə
uyğun olmamalıdır. İqtisadi komponentlərin təhlili,
bazarın vəziyyətinin kompleks qiymətləndirilməsinə istiqamətlənməlidir. İlk
növbədə, bu, risk səviyyəsini, rəqabət mühitinin gərginlik dərəcəsini və işgüzar
mühitin cəlbedicilik səviyyəsini təyin edir.
Biznesin inkişaf strategiyasının təşkili və idarə olunması zamanı, qanun
və digər normativ aktların öyrənilməsini nəzərdə tutan, hüquqi normalar və
münasibətlər çərçivəsində yaranan hüquqi tənzimləmənin təhlili şirkətə digər
subyektlərlə qarşılıqlı münasibətdə özünün maraqlarını hüquqi və münasib
üsullarla müdafiə etməyə, həmçinin fəaliyyəti üçün yol verilən sərhədlərini
müəyyənləşdirmək imkanları verir. Hüquqi tənzimləmənin öyrənilməsi yalnız
hüquqi aktların məzmununun aydınlaşdırılmasına uyğun olmamalıdır. Hüquqi
mühitin bazar iqtisadiyyatına təsiri, bu sahədə yaranmış ənənələr və
qanunvericiliyin prosesual cəhətdən təcrübi olaraq həyata keçirilməsi kimi
aspektlərə diqqət yetirmək vacib məsələlərdəndir.
Biznesin inkişaf strategiyasının təşkili və həyata keçrilməsinin idarə
olunmasında makromühitinin hüquqi komponentlərinin öyrənilməsində hüquqi
müdafiə dərəcəsi, hüquq mühitinin dinamikası, cəmiyyətin hüquq sisteminin
fəaliyyətinə
ictimai
nəzarətin
səviyyəsi
maraqlandırır. Fəaliyyətin hüquqi
normalarının məcburilik dərəcəsi, həmçinin, onun bütün şirkətlərın fəaliyyətinə
şamil olduğunu və ya qaydalarda istisnalar mövcud olduğunu aydınlaşdırmaq,
nəhayət
təşkilatda
hüquqi normaların pozulduğu hallarda ona qarşı
sanksiyaların
tətbiqinin
labüdlüyünün
aydınlaşdırması
vacib
vəzifələrdən
biridir.
Biznesin inkişaf strategiyasının təşkili və həyata keçirildiyi dövrdə biz
siyasi komponentləri nəzərə almaya bilmərik və bu baxımdan, makromühitin
34
siyasi komponenti, ilk növbədə, hökümət öz siyasətini həyata keçirmək,
mühitin və cəmiyyətin inkişafı ilə bağlı hökümətin niyyətini dəqiq təsəvvür
etmək üçün öyrənilməlidir. Siyasi komponentin öyrənilməsi müxtəlif partiya
strukturları tərəfindən hansı proqramın həyata keçirməyə çalışdığını, dövlət
hakmiyyəti orqanlarında hansı lobbiçilik qrupunun mövcud olduğunu, hökümət
ölkənin regionları və iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrinə necə yanaşdığını,
iqtisadi prosesləri tənzimləyən yeni qanun və yeni normativ aktların qəbul
edilməsi
nəticəsində
qanunvericilikdə
və
hüquqi
tənzimləmədə
hansı
dəyişikliklərin
mümkünlüyü aydınlaşdırılmalıdır və gələcək fəaliyyət bu
istiqamətə cəmlənməlidir.
Bu zaman siyasi sistemin baza xüsusiyyətlərindən olanlarının vacibdliyi
bunlardır:
hökümətin
siyasətini
hansı
idealogiyanın
müəyyənləşdirməsi,
hakimiyyətin nə dərəcədə sabitliyi, onun nə dərəcədə öz siyasətini həyata
keçirdiyi, ictimai narazılığın dərəcəsidir və müxalif siyasi qurumlar nə dərəcədə
güclü olduğunun aydınlaşdırılması vacibdir.
Makromühitin siyasi komponentinin əsas prosesi hakimiyyət uğrunda
mübarizədir.
Hakimiyyət
öz
növbəsindən
pul
münasibətlərinin
necə
tənzimləməsi ilə bağlı problemləri necə həll edir, məsələsi də önəmlidir.
Hakimiyyət bir tərəfdən pulu əldə etməyi necə həyata keçirməyi, digər tərəfdən
isə dövlət ehtiyaclarına görə təşkilat necə və nə qədər pulu özgəninkiləşdirməyi
müəyyənləşdirir. Bu iki proses şirkətin fəaliyyəti üçün imkan və təhlükə
mənbəyidir.
Biznesin
inkişaf strategiyasının hazırlanması və həyata keçirilməsi
zamanı
sosial
komponentlərin
təhlilini
də
yaddan
çıxarmaq
olmaz.
Makromühitin sosial komponentinin öyrənilməsi iş və həyat səviyyəsinə
insanların münasibəti, cəmiyyətdə mövcud olan adət və inanclar, insani
dəyərlərin bölüşdürülməsi, cəmiyyətin demoqrafik strukturu, əhalinin artımı,
təhsil səviyyəsi, insanların təşkilatlanması və s. kimi sosial hadisə və
proseslərin
biznesə
təsirini
aydınlaşdırmağa
istiqamətlənməlidir.
Sosial
komponentlər makromühitin digər komponentlərinə təsir etdiyi kimi, şirkətin
daxili mühitinə də təsir xüsusiyyətləri də mövcuddur. Sosial proseslərin digər
fərqləndirici xüsusiyyətləri ondan ibarətdir ki, onlar nisbətən ləng dəyişir,
amma təşkilati mühitin əhəmiyyətli dəyişikliklərinə gətirib çıxarır. Ona görə də
şirkət sosial dəyişikliklərin mümkünlüyünü ciddi şəkildə izləməlidir.
Xarici mühitin sosial komponentində gedən proseslər şirkətin girişi kimi,
çıxışına da təsir göstərir. Məhz, bu komponent istehlakçı tələbatının həcmi və
istiqamətindən çox asılı olan şirkətin öz məhsulunu reallaşdırmaq imkanı,
bazarda istehlak tələblərinin formalaşmasına daha çox təsir göstərir.
Biznesin
inkişaf strategiyasında, texnoloji komponentin təhlili yeni
məhsul
istehsalı, istehsal olunan məhsulun təkmilləşdirilməsi və istehsal
35
texnologiyasının müasirləşdirilməsi və məhsulların satışı üçün elm və
texnikanın inkişafnın açdığı imkanlar da öz növbəsində nəzərə alınmalıdır. Elm
və texnikanın tərəqqisi şirkət üçün özündə böyük imkanlar və böyük təhlükələr
daşıyır. Bir çox şirkətlər yeni açılan perspektivləri görmək iqtidarında deyil,
çünki onlar sahənin köklü dəyişikliklərinin həyata keçirilməsi üçün əsas
yaradan texniki potensialdan kənarda fəaliyyət göstərdikləri faktı da təhlil
edilməlidir. Müasirləşmədən geri qalaraq onlar bazar payını itirirlər ki, bu da
onlar üçün son dərəcə mənfi nəticələrə gətirib çıxara bilər.
Biznesin inkişaf strategiyası zamanı yaddan çıxarmaq olmaz ki, məhsul
və texnologiyaların yeniləşdirilməsinin güclü proseslərindən biri olan onların
hazırlanması, laboratoriya şəraitində işlənməsi, yüksək texnologiyalı sahədə
istehsal, müxtəlif sahələrin məhsullarını istehsalçıların əldə edə biləcəkləri
bazara çıxarılması, texnologiyanın köçürülməsi prosesi adlanır. Uzun illər
ərzində yaradılan və ayrı- ayrı məhsul növlərini ənənəvi bazarlarda saxlayan bu
proseslər nəticəsində bir anda təcrübi olaraq kardinal dəyişikliklərə məruz qala
bilər. Bu komponentlərin inkişafı nəticəsində nəzarət mexanizmləri bazarı ilə,
mexaniki inteqral sxeminin tətbiqi nəticəsində bu bazarda, rəqəmli səsyazma
sisteminin yaradılması nəticəsində audiotexnika bazarıda inqilab baş verdi. Bir
çox inqilabi dəyişikliklər yaxın gələcəkdə yüksək texnologiyalar sahəsində
aparılan bu araşdırmalar nəticəsində yeni məhsul istehsalında gözlənilir.
Biznesin inkişaf strategiyası zamanı, texnologiyanın inkişaf prosesinin
izlənməsi təkcə yeni texnoloji nailiyyətlərdən istifadənin vaxtında başlamasının
lazım olmağı ilə bağlı deyil, həmçinin firma və ya şirkətlərdə istifadə olunacaq
texnologiyadan istifadəni qabaqcadan görmə və proqnozlaşdırmaq və lazımı
məqamında imtina etmək bacarığı vacibdir. Bu o deməkdir ki, makromühitin
texnoloji komponentlərinin öyrənilməsi prosesi texnoloji yeniliklərə başlayanda
gecikməyə və yeni məhsul istehsalı və qabaqcıl texnologiyadan uzun müddət
istifadəni
ləngitməyə
icazə
verməyən
qərarlar
seçimini etməyə kömək
edəcəkdir.
Biznesin inkişaf strategiyasını tərtib edərkən, makromühitin müxtəlif
komponentlərini öyrənərkən aşağıdakı iki məqamı həmişə nəzərə almaq çox
vacibdir. Birincisi odur ki, makromühitin bütün komponentləri bir – birinə çox
güclü
təsir
edir.
Bu
komponentin
dəyişilməsi
makromühitin
digər
komponentlərinin dəyişilməsinə mütləq gətirib çıxarır. Ona görə də onların
öyrənilməsi və təhlili ayrıca deyil, sistemli şəkildə aparılmalıdır ki, ayrıca
komponentin dəyişilməsini təkcə izləmək yox, həm də bu dəyişikliklərin
makromühitin digər komponentlərinə təsirini aydınlaşdırmaqda mümkün olsun.
İkincisi, makromühitin ayrı-ayrı komponentlərinin təsir dərəcəsi müxtəlif
şirkətlər üçün müxtəlifdir. Xüsusilə də, təsir dərəcəsi şirkətin ölçüsündən, onun
sahə mənsubiyyətindən, yerləşdiyi ərazidən və s. asılıdır. Hesab edilir ki, iri
36
şirkətlərin makromühitdən böyük asılılığı var, nəinki kiçik olan şirkətlərin.
Makromühitin öyrənilməsində bunu nəzərə almaq üçün şirkət makromühitin hər
bir komponentinə aid edilən, onun fəaliyyətinə əhəmiyyətli təsir göstərən xarici
amillərdən hansının özü üçün lazım olduğunu müəyyən etməlidir. Bundan
başqa şirkət üçün təhlükə daşıyan bütün xarici amillərin siyahısını tərtib
etməlidir. Şirkət üçün əlavə imkanlar yaradan dəyişikliklər üçün xarici amillərin
siyahısını hazırlamaq vacibdir.
Biznesin inkişaf strategiyasını qurarkən və ya bu strategiyanı həyata
keçirərkən xarici mühitin izlənməsi sisteminə xüsusi diqqət yetirmək lazımdır.
Şirkətdə makromühitin komponentlərinin məhsuldar vəziyyətinin öyrənilməsi
üçün xarici mühitin izlənməsinin xüsusi sistemi yaradılır. Bu sistem hansısa
xüsusi hadisələrlə bağlı olan xüsusi müşahidələrin aparılması və şirkətin xarici
amilləri üçün mühim vəziyyətin müntəzəm izlənməsi (adətən ildə bir dəfə)
həyata keçirilməlidir. Müşahidələrin aparılması çoxlu müxtəlif üsullarla həyata
keçirilə bilər. Ən geniş yayılmış müşahidə üsulları aşağıdakılardır:
Kitablarda, dövrü mətbuatda, digər informasiya orqanlarında dərc
olunmuş materialların təhlili;
Peşəkar konfranslarda iştirak;
Təşkilatın fəaliyyət təcrübəsinin təhlili;
Təşkilatın əməkdaşlarının fikrinin öyrənilməsi;
Təşkilat daxilində sərbəst toplaşmaq və müzakirələrin keçirilməsi.
Makromühitin komponentlərinin öyrənilməsi onların əvvəllər və ya indi
hansı vəziyyətdə qaldıqlarını bəyan etməklə bitməli deyil. Ayrı- ayrı mühüm
amillərin vəziyyətinin dəyişdirilməsi üçün səciyyəvi olan meyilləri açmaq
vacibdir və təşkilatı hansı təhlükələrin gözlədiyini və gələcəkdə onun qarşısında
hansı imkanları açdığını görmək üçün bu amillərin inkişaf prosesləri
proqnozlaşdırılmalıdır.
Biznesin inkişaf strategiyasını tərtib edərkən nəzərə almaq lazımdır ki,
makromühitin təhlili sistemini əgər ali rəhbərlik dəstəkləyibsə və o zəruri
informasiya ilə təmin olunubsa və şirkətin strateji- planlaşdırma sistemi ilə sıx
bağlıdırsa və nəhayət, bu sistemdə işləyən analitik, makromühitin vəziyyəti və
şirkətin biznesinin inkişaf strategiyasına uyğun məsələləri haqqında məlumatlar
arasında əlaqəni izləmə və bu informasiyaları təhlükə nöqteyi-nəzərdən
qiymətləndirə və şirkətin inkişaf strategiyasının əlavə imkanlar hesabına
həyyata keçirmək iqtidarında olan strateji məsələlər üzrə mütəxəsislərin işləri
ilə uzlaşarsa lazımi səmərə verəcəyinə heç bir şübhə ola bilməz.
Dostları ilə paylaş: |