1 azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad unversiteti Hacı Niyazi Əlikram oğlu Həsənov biznesin strateji idarə edilməsi (Dərslik)

II FƏSIL
Strateji idarəetmə baxımından müəssisədə insani 
münasibətlərin öyrənilməsinin əhəmiyyəti 
 
 
 
2.1. Biznesin inkişafında strategiya
yanaşmanın metadolojı əsasları 
―Biznesin strateji idarə edilməsi‖ termini XX əsrin 60 – 70-ci illərində 
istehsal səviyyəsində cari idarəetmə ilə perspektiv idarəetmə arasındakı fərqi 
təyin etməyi, yüksək səviyyədə həyata keçirməyi öyrənir. Belə fərqin qeyd 
olunmasının zəruriliyi ilk növbədə biznesin aparılması şəraitində dəyişikliklərə 
səbəb oldu. Biznesin inkişaf strategiyası ideyalarının hazırlanması Frankenhofs 
və Granger (1971), Ansoff (1972), Şandel və Hatten (1972), İrvin (1974) və s. 
müəlliflərin əsərlərində öz əksini tapıb. Operativ strateji idarəetməni əks etdirən 
aparıcı ideyanın mahiyyətinə keçid müvafiq şəkildə və öz növbəsində baş verən 
dəyişiliklər mühitində reaksiya verməsi üçün ideyanı ali rəhbərliyin diqqət 
mərkəzinə gətirir. 
Son 
dövrlərdə 
biznesin 
inkişafı 
strategiyasının 
xüsusiyyətlərinin 
təkmilləşməsində 10 məktəbin rolu böyükdür. Biznesin davamlı inkişafını 
təmin etmək üçün səmərəli qərara əsasən, həlli düzgün və yaxşı hazırlanmış 
inkişaf strategiyası nəticəsində əldə edilə bilər ki, onun da əsası rəqabət 
üstünlüklərinin yaradılması və həyata keçirilməsidir. 
Hazırda fəaliyyət mühiti yerli şirkətlərin, biznes fəaliyyətinin mürəkkəb-
liyi və qeyri-müəyyənliyin artması ilə səciyyələnir (yeni informasiya texnolo-
giyaları, fərdiləşdirmə , beynəlxalq rəqabətin gücləndirilməsi, yüksək tələblər 
və s. malların və xidmətlərin keyfiyyətinə davranış), bu təcrübə şirkətlərin me-
necmentdə ideyalarının və texnologiyaların inkişafı zəruriliyini və aktuallığını 
təsdiq edir. 
10 məktəb üç qrupa bölünür, ilk üç məktəblərdə hazırlaşanları əsasən 
maraqlandıran, yeni strategiyanın formalaşdırılmasıdır ki, bunlar əslində bu 
məktəbin formalaşdığını göstərən xarakter daşıyır. Digər tərəfdən dizayn 
məktəbi 
(layihələşdirmə, 
quraşdırma, 
modelləşdirilməsi) 
biznesin 
inkişaf 
strategiyasının uyğunluğunun üst-üstə düşməsinə nail olmaq cəhdləridir və ya 
daxili və xarici imkanlardan başqa sözlə quruculuğ modelini təklif edir. Bu 
məktəbin nümayəndələri arasında həmin şirkətin imkanlarını və xüsusiyyət-
lərini tələb edir, onun mövqeyini müəyyən edən alət kimi göstərilməsi müəyyən 

---

46 
edilir, onun köməyi ilə öz xarici mühitinə uyğunlaşdırılması ideyasına 
uyğundursa, bu zaman istinad edilən ola bilməz. Oxuduğumuz hər bir dərslikdə 
bu məktəbin ən parlaq nümunəsi və nümayəndəsi SWOT-strateji idarəetmə üzrə 
təhlil metodu Kennet Enderyusdur. 
Cədvəl-2.1.