95
C dv l 2.1.
Az rbaycan razisind gücl ri 50 MVt-dan ço olan
SES-l rin su energetik göst ricil ri
SES-in
adı
Q rarla mı
gücü, MVt
Orta ço illik
istehsalı,
mln. Kvt-
saat
dü m si, f aliyy t
arakteri
1 2
3
4
5
Kür çayı
1 Ming çevir 370,0
1200,0
1954-cü
ild n
2 Varvara
16,5
90,0
1956-cı
ild n
3
ı lı 74,0
382,0
4 Poylu
90,0
295,0
5 Kirzan
380,0
844,0
6
am or 380,0 880,0 1983-cü
ild n
7 Yenik nd 150,0 310,0
C mi: 1460,0
4001,0
Araz çayı
8 Araz
çayı
22,0
71,5
Birg 1971-ci ild n
9 Cuqa
42,0
142,0
10 Ordubad
32,5
160,0
11
udaf rin 100,0
275,6
Birg
12 Qız
qalası
40,0
161,2
13 M z ri 27,0 172,5
14 Qoradiz
27,0
175,0
C mi:
290,0
1157,8
T rt r çayı
15 Van
57,0
235,0
16 Çerektar
56,0
233,0
17 T rt r I
(S rs ng)
50,0 123,0
1976-cı
ild n
18 T rt r II
72,0
267,0
C mi:
235,0
858,0
Alazan çayı
19 Alazan
100,0
340,0
irvan çayları
20
lciqança 52,0
146,0
21
smayıllı 67,5
106,7
C mi:
119,5
252,7
96
K t hçay
22 K t hçay 60,0
117,0
k r çayı v Bazarçay
23 B
tiarlı
160,0
445,0
24 Moskvalı
66,0
188,0
C mi: 226,0
633,0
Yekun c mi: 2491,5
7359,5
O cüml d n
f aliyy td olan
838,5 2364,5
Qeyd: Araz çayı üz rind alnız birg SEs-l r göst rilmi dir, onların gücl ri
v istehsal etdikl ri elektrik enerjisinin miqdarı Az rbaycanın payına
dü ür.
Respublikadakı çayların illik te niki v iqtisadi hidroenergetik
potensialları müvafiq olaraq 16 mlrd. kvt saat v 7 mlrd. kvt saat t kil edir.
Bu da h min çayların tam hidroenergetika potensialın t
min n 37 v 16%-
n b rab rdir.
C dv l 2.2.
rriqasiya obyektl ri üz rind ki su elektrik
stansiyalarının göst ricil ri (su t s rrüfatı balansında)
SES-in
adı
Q rarla mı
gücü, Mvt
Orta ço illik
istehsalı, mln.
kVt
F aliyy td olan kanallar üz rind ki SES-l r
1
Mil kanalı (MK)
2 SES 1, Samur - Ab eron
kanalı (SAK)
30,0 150,0
3 SES
2, (SAK)
37,0
113,5
4 SES
3, (SAK)
21,0
67,6
5 SES
4, (SAK)
8,0
56,9
6 SES,
Yu arı irvan kanalı
5,0
19,4
7 SES,
yu arı irvan kanalı
10,7
55,1
12,0
50,0
C mi: 123,7
512,5
97
Layih l ndiril n kanallar üz rind ki SES-l r
8 SES
1, A a ı
k r kanalı
(A K)
82,0 257,0
9 SES
2, A K 16,0
57,0
10 SES,
A K 16,0
57,0
C mi: 114,0
371,0
rriqasia su anbarları üz rind ki SES-l r (f aliyy td olan tikil n)
11
hidçay 1,45
7,1
12 Akstafaçay
2,80
13,8
13 Arpaçay
8,5
42,7
14 Vay irçay 2,7
13,2
15 Coqasçay
0,90
4,3
16 Aqriçay
1,00
5,1
17 V li çay 1,60
8,0
C mi: 19,00
94,2
Su anbarı üz rind ki SES-l r (tikilm si 2005-ci il q d r)
18 Tovuzçay
1,8
8,8
19 Qudalçay
4,8
29,0
20
lciqançay 5,8
6,0
21
am orçay 17,4
56,0
22 A a ı – k r 23,0
73,0
23 C q mçay 3,6
14,6
24 Zurnabad
2,0
10,0
25 Türançay
10,0
40,0
26 K t hçay 23,0
92,6
27 Qusarçay
2,7
13,2
C mi: 96,8
344,4
Yekun c mi: 391,3
1322,1
2.4.1. Hidroenergetik qur uların növl ri
Suuyn hidravliki enerjisinin c r yana çevrilm si su elektrik
stansiyalarında v qabarma elektrik stansiyalarında ba verir. Bu üç növ
elektrik stansiyalar hidroenergetik qur ular adlanır. Hidroenergetik
qur uların mü t lif növlüyü nasos stansiyası il a a ı s viyy l rd n yu arı
s viyy l r v el c d ucqar rayonlara suyu verm k üçün elektrik
enerjisind n istifad edilm si il mü yy n olunur.
98
Hidroenergetik qur ular dedikd hidrote niki qur ular, energetik v
me aniki avadanlıqların bir yerd c m
kild i l nm si n z rd tutulur.
Hidroenergetik stansiyalar. Suyun hidravliki enerjisind n c r yan
alan hidroenergetik qur uları hidroelektrik stansiyalar, hidrostansiyalar v
ya su elektrik stansiyaları (SES) adlanır.
Hidroelektrik stansiyaların sas qur uları suyun qar ısını k sm kl
s viyy yaradan b nd v iç risind hidravliki turbinl r, elektrik c r yanı
generatorları, ba qa mie aniki v elektrik avadanlıqları yerl
n stansiya
binasıdır. Da çaylarında sas qur ularav derivasiya kanalı, tunell r, boru
k m rl ri d da ildir. Su ehtiyatlarından kompleks istifad edilm si t l b
olunan hallarda g mikeçir n
lüzl r, suvarma v su t chizatı üçün
suq buledici qur ular, balıqbura an qur ular v s. kimi qur ular tikilir.
Hidroelektrikstansiya üçün s rf Q, m
3
/s v d qiql dirilmi s viyy
dü m si, y ni basqı H,m
sas parametrl rdir. Hidroelektrik stansiyalarda
a ırlıq qüvv si altında su yu arı byefd n (YB) a a ı byef h r k t edir v
turbinin i çi t k rini h r k t g tirir. Turbinl bir valın üz rind elektrik
c r yanının rotoru yerl ir. Turbinl generator birlikd hidroaqreqat adlanır.
Turbinin i çi çar ının generatorun rotoru il birlikd fırlanması il
hidravliki enerji me aniki enerjiy çevrilir, generatorda is me aniki enerji
c r yana çevrilir.
Hidroakuml edici elektrikstansiya. Suyun a a ı s viyy d n yu arı
s viyy y vurub, sonradan bu sudan istifad etm kl elektrik enerjisinin
istehsal prosesini h yata keçir n hidroenergetik qur u – nasos –
akkuml edici (NAES) v ya hidroakkuml edici elektrikstansiyası (HAES)
adlanır. Nasos akkuml edici elektrik stansiyası elektrik stansiyası elektrik
energetik sistemd n aldı ı enerji hesabına günün gec saatlarında nasoslar
vasit sil suyu a a ı hovuzdan h r hansı hündürlükd yerl
n yu arı
hovuza vurur.
Dostları ilə paylaş: |
