28
Maliyyə bacarıqlarının təkmilləĢdirilməsi üzrə iĢlərin aparılmasında Mərkəzi Bank
prioritetlərin müəyyən edilməsini, geniĢmiqyaslı təĢkilatların maliyyə bacarıqlarının
təkmilləĢdirilməsi təĢəbbüsündə öhdəlik götürmələrini və ya iĢtirakını, bu təĢkilatların
əhalinin maliyyə bacarıqlarının təkmilləĢdirilməsi üzrə fəaliyyətlərinin koordinasiyasını
təmin etməlidir. Bu proses çərçivəsində, AMB prioritetlərin müəyyən edilməsini,
insanların maliyyə məsələləri üzrə bacarıqlarının yaxĢılaĢdırılması sahəsində birgə iĢləyən
təĢkilatların fəaliyyətinin əlaqələndirilməsini və müvafiq siyasət və qaydaların
formalaĢdırılması prosesində həmin tərəfdaĢların mövcud təcrübələrindən və praktiki
müĢahidələrindən istifadə etmək üçün onlarla məsləhətləĢmələrin aparılmasını təmin
etməlidir.
Tədbir: AMB əhalinin maliyyə məsələləri üzrə bacarıqlarının yaxşılaşdırılmasına
yönəlmiş fəaliyyətə rəhbərlik və koordinasiya etməlidir
Təsviri:
AMB, dövlət sektoru, Azərpoçt MMC, QHT, Milli Məclisin İqtisadi Siyasət
Komissiyasını və özəl sektoru təmsil edən bir sıra tərəfdaşlarla əməkdaşlıq şəraitində
əhalinin maliyyə məsələləri üzrə bacarıqlarının yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş fəaliyyətə
rəhbərlik etməlidir. Mərkəzi Bank prioritetlərin müəyyən edilməsini, genişmiqyaslı
təşkilatların maliyyə bacarıqlarının təkmilləşdirilməsi təşəbbüsündə öhdəlik götürmələrini
və ya iştirakını, bu təşkilatların fəaliyyətlərinin koordinasiyasını, siyasət və təcrübənin
formalaşmasına yardım məqsədilə öz təcrübə və praktiki müşahidələrin istifadə edə bilmək
üçün tərəfdaşların məsləhətləşməsi və məlumatlandırılmasını təmin etməlidir.
Son icra tarixi: 2010-cu ilin 1-ci rübündən başlayaraq
29.
AMB
əlaqədar nazirliklərlə əməkdaĢlıq Ģəraitində
maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların
yaxĢılaĢdırılması sahəsində digər ölkələrin proqramlarını öyrənməli və mümkün olduğu təqdirdə
onların Azərbaycan kontekstinə necə uyğunlaĢdırılması məsələsini nəzərdən keçirməlidir.
Məsələn, Böyük Britaniyanın Maliyyə Xidmətləri Orqanı (MXO), yetmiĢdən çox əməkdaĢı və 20
milyon funt həcmində (31 milyon dollar) büdcəsi ilə və, həmçinin MXO-nun tərəfdaĢlar tərəfindən
külli miqdarda vəsait ayrılmaqla, maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların yaxĢılaĢdırılmasına dair
geniĢ miqyaslı milli strategiyanın həyata keçirilməsinə rəhbərlik edir. MXO-nun maliyyə
məsələləri üzrə bacarıqların yaxĢılaĢdırılmasına həsr olunmuĢ veb səhifəsi onun hazırkı
fəaliyyətini ümumi Ģəkildə əks etdirir
6
.
Avstarliya Qiymətli Kağızlar və Ġnvestsiya
Komissiyası (AQKĠK) özünün veb səhifəsi vasitəsilə azad Ģəkildə əldə edilə bilən maliyyə
savadlılığına dair resursları özündə əks etdirən məlumat bazasını
7
hazırlamıĢdır. PolĢada
PolĢa Milli Bankı eduteynment (təhsil mesajlarının stimullaĢdırılması məqsədilə əyləncə
və mediadan istifadə) də daxil olmaqla maliyyə təhsilinin stimullaĢdırılması üçün bir sıra
təĢəbbüslərin inkiĢaf etdirilməsinə rəhbərlik etmiĢdir.
Tədbir:
Digər ölkələrdə həyata keçirilməkdə olan maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların
gücləndirilməsi proqramlarını araşdırmaq
Təsviri:
AMB digər ölkələr, məsələn Birləşmiş Krallığın Maliyyə Xidməti İdarəsi
tərəfindən istifadə olunan maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların gücləndirilməsi
proqramları araşdırmalı və mümkün olduğu təqdirdə onların Azərbaycan kontekstinə
uyğunlaşdırılması istiqamətlərini əlaqədar nazirliklərlə birlikdə nəzərdən keçirmək.
Son icra tarixi:
2010-cu ilin 2-ci rübünədəki ilkin təhlil və ondan sonra yeniliklər davamlı
əsasda izlənməlidir.
30.
Maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların yaxĢılaĢdırılması sahəsində fəaliyyətdə AMB-nin
aparıcı rol oynaması kontekstində, bütün üç tənzimləyici maliyyə məsələləri üzrə
bacarıqlar ilə bağlı təĢəbbüslərin hazırlanması və həyata keçirilməsində əsas rol
oynamalıdır. Bu fəaliyətləri həyata keçirmək iqtidarında olmaları üçün əhalinin maliyyə
məsələləri üzrə bacarıqlarının təkmilləĢdirilməsi iĢini reallaĢdırmaları məqsədilə onların
hər birinə və ya bəzilərinə konkret hüquqi tələblərin müəyyənləĢdirilməliməsi nəzərdən
6
Mə sə lə n,
http://www.fsa.gov.uk/financial_capability/
sə hifə sinə baxın
7
http://www.understandingmoney.gov.au/FLRA/restricted/
sə hifə sinə baxın
29
keçirilməlidir
8
.
Tədbir:
Maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların gücləndirilməsi fəaliyyətini həyata keçirmək
iqtidarında olmaları üçün maliyyə xidmətləri sahəsində tənzimləyici təşkilatların zəruri
hüquqi səlahiyyətlərə malik olmalarına əmin olmaq
Təsviri: AMB,Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi və Maliyyə Nazirliyi (Dövlət Sığorta
Nəzarəti Xidməti) maliyyə məsələləri üzrə bacarıqlarnın yaxşılaşdırılması sahəsində
fəaliyyət göstərmək (AMB üçün isə bu prosesə rəhbərlik etmək) məqsədilə hər birinə
müəyyən hüquqi tələblərin verilməsinin faydalı olduğunu və ya əlavə qanuni səlahiyyətlərə
ehtiyacın olub-olmadığını nəzərdən keçirməlidir. Əgər bu qurumlardan hər hansı biri əlavə
hüquqi müddəaya ehtiyacı olduğu qənaətinə gələrsə, AMB bu cür hüquqi müddəaların
tərtib edilməsi və qüvvəyə minməsi ilə bağlı müraciətin hazırlanıb Nazirlər Kabinetinə
təqdim edilməsini əlaqələndirməlidir.
Son icra tarixi: Təhlil 2010-cu ilin 2-ci rübünədək başa çatdırılmalıdır. Yeni qanuni
səlahiyyətlər üçün hər hansı növbəti müraciət 2010-cu ilin 3-cü rübünədək Nazirlər
Kabinetinə təqdim edilməlidir.
31.
AMB digər əlaqədar nazirliklərlə birlikdə bu sənəddə göstərilmiĢ tədbirlər planına
əsaslanaraq, maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların yaxĢılaĢdırılmasına dair milli proqramı
iĢləyib hazırlamalıdır. O, bu iĢi maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların yaxĢılaĢdırılması
məsələsi ilə məĢğul olacaq Rəhbər Qrupla məsləhətləĢmələr əsasında həyata keçirməlidir
(aĢağı bax).
32.
Əhalinin maliyyə məsələləri üzrə bacarıqlarının təkmilləĢdirilməsi üçün geniĢmiqyaslı
müxtəlif təĢəbbüs və yanaĢmalara ehtiyac vardır. Əhali müxtəlif yollarla öyrənir. Bəzi
məlumat mənbələri və kommunikasiya vasitələri bəzi adamlara məlumatların çatdırılması
üçün təsirli ola bildiyi halda, digər məlumat mənbələri və kommunikasiya vasitələri isə
digər adamlara məlumatların çatdırılması üçün daha təsirli ola bilər. Əlavə olaraq,
xatırlamaq və verilən məlumat əsasında fəaliyyət göstərmək məqsədilə adamların bir neçə
dəfə məlumat almasına daha çox ehtiyac ola bilər. Milli proqramın təkmilləĢdirilməsi
təĢəbbüslərin tam və koordinasiya edilmiĢ səviyyədə olmasına, nəzərdə tutulmayan
boĢluqlardan və lüzumsuz qismən uyğunluqlardan çəkinmənin təmin edilməsi üçün yardım
edəcəkdir. Bu həmçinin geniĢ miqyaslı maraqlı olanlar tərəfindən aktiv dəstəyin
yaradılmasına yardım edəcəkdir.
33.
AĢağıdakı prinsiplərdən bəzilərinin və ya hamısının maliyyə məsələləri üzrə bacarıqların
formalaĢdırılması milli proqramında öz əksini tapmasına, o cümlədən maliyyə məsələləri
üzrə bacarıqların yaxĢılaĢdırılması təĢəbbüslərinin
əhalinin ehtiyaclarına və onlara ən yaxĢı Ģəkildə əlaqə yaratmaq üsullarına uyğun
olaraq seqmentləĢdirilmiĢ əhalidə hədəf qruplarına fokuslaĢmasına;
yekun nəticələrə əsaslanan məqsədlərə malik olmasına;
birlikdə əhalinin geniĢ təbəqələrini, o cümlədən hazırda maliyyə cəhətdən təcrid
edilmiĢ qrupları əhatə etməsinə;
tərəfdaĢlığa əsaslanmasına;
bir sıra yanaĢma metodları və kanallardan istifadə etməsinə;
əsaslardan baĢlamasına və daha mürəkkəb bilik və bacarıqlara ehtiyacı olanlar üçün
həmin əsaslar üzrə qurulmasına;
aidiyyəti və aydın olmasına - canlı və əhatəli müzakirələrdən bəhrələnməsinə;
ehtiyaclar və məlumatların çatdırılmasında ən yaxĢı vasitələr üzrə seqmentləĢdirilmiĢ
əhali üzrə hədəf qrupları; və
8
BirləĢmiĢ Britaniyanın MXO-nun qanunla müəyyən edilmiĢ məqsədlərdən biri “Maliyyə Xidmətləri və
Bazarları Aktı, 2000”-də göstərildiyi kimi ictimaiyyətin maliyyə sistemi haqqında biliyinin artırılmasından
ibarətdir.
Aktı
bu
internet
səhifəsindən
əldə
etmək
olar:
http://www.opsi.gov.uk/ACTS/acts2000/ukpga_20000008_en_2#pt1-pb2-l1g5