7
Ö
n s
ö
z
Qloballaşma və inteqrasiya şəraitində Azərbaycanın yeritdiyi iqtisadi siyasət keçid dövrünü yenicə
başa vuran müstəqil dövlətin qabaqcıl dünya ölkələri sırasına çıxmasına xidmət edir. Bu məqsədlə həyata
keçirilməli olan bütün tədbirlər nəzərə alınmış, yaxın və uzaq gələcək üçün hesablanmış fəaliyyət
proqramları işlənib-hazırlanmışdır. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə müvəffəqiyyətlə reallaşdırılan bu
proqramlar Azərbaycanın istər qonşu dövlətlərlə, istərsə də qabaqcıl Avropa dövlətləri və ABŞ-la iqtisadi
əlaqələrini əhatə edir. İlk növbədə ölkəmizin milli maraqlarını rəhbər tutan geniş miqyaslı fəaliyyət
proqramı Azərbaycan təsərrüfat sisteminin özəlliklərini nəzərə almaqla bərabər, onun dünya iqtisadiyyatına
inteqrasıya olunması üçün də lazım olan bütün parametrləri ehtiva edir.
İndi Azərbaycanda hər bir iqtisadi nailiyyətin bir konkret məqsədi vardır ki, bu da xalqa
xidmətdən, onun maraqlarının qorunmasından ibarətdir. Regionların Sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət
Proqramının ikinci ilinə həsr olunmuş konfransda İlham Əliyev demişdir:”Bütün bu planların
təməlində bir məqsəd dayanır: ölkəmiz daha da möhkəmlənsin, daha da zənginləşsin, Azərbaycan
hərtərəfli inkişaf etsin, Azərbaycan xalqı daha da yaxşı yaşasın, daha da yaxşı maaş alsın, pensiya alsın
və Azərbaycan bölgədə öz mövqelərini daha da möhkəmləndirsin”. Əlamətdar haldır ki, Azərbaycanda
qeyri-neft sektorunun inkişafı heç də təkcə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və yüngül sənayenin
hesabına deyil, xeyli dərəcədə müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi sahəsində həyata keçirilir.
Son illərdə elm, təhsil və təsərrüfat sahələrinin kompüterləşməsi, yeni kommunikasiya sistemlərinə
keçid, rabitə və informasiya texnologiyalarının modernləşməsi sahəsində böyük uğurlar əldə edilmişdir.
Bütün bunlar Azərbaycanın heç də yalnız öz təbii sərvətlərinə yönəldilmiş passiv iqtisadi siyasət
aparmadığını, əksinə elm tutumlu sahələrin inkişafına üstünlük verdiyini göstərir.
Prezident İlham Əliyevin mövqeyi sadəcə vədlər vermək deyil, real iş görmək mövqeyidir. O,
ancaq doğrudan da həyata keçirilməsini planlaşdırdığı, elmi və praktik cəhətdən real olan fəaliyyət
proqramı ortaya qoydu ki, bu da əhalidə ona olan inamı daha da gücləndirdi. İctimai şüur səviyyəsinin
90-cı illərin əvvəllərinə nisbətən xeyli yüksəlməsi, bir daha boş vədlərlə spekulyasiyanın baş tutmasına
imkan vermədi. Azərbaycan xalqınınn milli mentalitetı elədir ki, onu halal zəhməti ilə pul qazanmaq
imkanı daha çox cəlb edir. Bu baxımdan, ötən prezident seçkiləri zamanı İlham Əliyevin yeni
müəssisələr tikilməsi, xarici investisiyanın daha geniş miqyasda cəlb olunması və 600 min iş yeri
açılması haqqında verdiyi söz əhalidə böyük razılıq hissi ilə qarşılandı. Ötən müddət bu deyilənlərin
sadəcə vəd deyil, real fəaliyyət proqramı olmasını təsdiq etdi. Qısa bir vaxtda nəzərdə tutulduğundan
da çox iş yerinin açılması yeni rəhbərliyin ən böyük uğurlarından biridir və həm də uğurlar təkcə
vədlərin icrası ilə məhdudlaşmır. Sosial-iqtisadi inkişaf strategiyası, sahibkarlığın inkişafı, regionlarda
yeni
infrastruktur
layihələrinin
həyata
keçirilməsi,
təhsilin
maddi-texniki
bazasının
möhkəmləndirilməsi, məktəblərin kompüterləşdirilməsi ilə bağlı addımlar bu sırada xüsusi qeyd
edilməlidir.
Qloballaşma şəraitində milli özünəməxsusluğun qorunub saxlanması, habelə, milli mənəvi
dəyərlərə sədaqətlə yanaşı, ümumbəşəri dəyərlərin, azad iqtisadi münasibətlər sisteminin, beynəlxalq
hüquq normalarının və s. inkişaf etdirilməsi – bütün bunlar Azərbaycanın ictimai- siyasi simasını, onun
özünəməxsus beynəlxalq imicini formalaşdırmışdır.
Keçmişdə hər hansı bir dövlət öz siyasi iradəsini başqa ərazilərdə də tətbiq etmək üçün mütləq
müharibə yolu ilə həmin əraziləri işğal etməli idi. Təsadüfi
deyildir ki, ənənəvi
təsəvvürlərə görə dövlətin
əsas atributlarından biri
də suverenlik, sərhəd və ordu hesab olunur.
Müəyyən bir ərazidə müəyyən hüquq normalarını tətbiq etmək, sosial-iqtisadi həyatı müəyyən
normalarla tənzim etmək üçün, ilk növədə, sərhəd toxunulmazlığı təmin olunmalıdır. Lakin zaman
keçdikcə sərhəd öz mənasını dəyişir.
Sərhəddin qorunması müasir anlamda heç də o demək deyildir ki, buradan bir quş da keçə
bilməz. Əksinə, müasir dövrdə gediş-gəliş xeyli artmışdır. Böyük şəhərlərdə bəzən xaricilər yerli
vətəndaşlardan daha çox gözə dəyirlər. Əsas məsələ odur ki, həmin ölkədəki qanunlara, hüquq
normalarına əməl olunsun.
Sərhəddi toxunulmaz qalan və formal müstəqilliyi olan elə ölkələr vardır ki, burada
hər şey xarici
investisiya ilə, xarici ölkə şirkətlərinin sifarişi ilə, yabançı mədəniyyətin təsir dairəsinin genişlənməsi ilə
müşayiət olunur.
XX əsrin sonlarından başlayaraq hadisələrin inkişafı vahid iqtisadi münasibətlərin, vahid
ümumdünya bazarının yaradılması istiqamətində gedir. Düzdür, inkişaf etmiş ölkələr öz üstün
mövqelərinə istinad edərək özlərinin daxil olduqları ümumi iqtisadi məkanın (məsələn, Avropa Birliyi)
qapılarını nisbətən aşağı səviyyədə olan ölkələr üçün taybatay açmır və bu da təbiidir.
Nə qədər ümumbəşəri mənafedən, vahid sosial ideallardan söhbət getsə də, hələ milli-dövlət
mənafeləri saxlanılır və yalnız eyni tərtibli ölkələrin inteqrasiyasından söhbət gedə bilər. Və bu