ВәҺҺабијЈӘтин сијаси тарихи тарихи
Yüklə 4,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
220 yazdıqları birinci məktubun cavabında onun təhdidləri ilə üzləşdilər. Allah evinin zəvvarlarının başçıları ilə Şərif arasında yaranan ixtilaflar nəticəsində Səuda ikinci bir məktub göndərildi. Onun cavabında Səud onları təhdid etməkdən əlavə həm də əmr vermişdi ki, Allah evinin zəvvarları üç gün ərzində Məkkəni tərk etsinlər. Səudun bu təhdidli əmrindən sonra zəvvarlar Məkkədən hərəkət etməyə başladılar. Məkkənin böyükləri və ağsaqqalları bir yerə toplaşıb Şam zəvvarlarının başçısının yanına gəldilər və onların Məkkədə bir gün də qalmalarını xahiş etdilər. Lakin o, bu təklifi qəbul etmədi. Şam zəvvarlarının karvanı 1218-ci hicri qəməri ili Məhərrəm ayının 5-də, sabahı da Misir hacıları öz başçıları ilə birlikdə Məkkədən çıxdılar. Şərif Paşa da yalqız qaldığı üçün Cəddəyə tərəf hərəkət etmək məcburiyyətində qaldı.” 1 Şərif Qalib bir tərəfdən Məkkə əhalisi arasında ixtilaf və təfriqənin yaranmasını, digər tərəfdən də Şam, Misir və Cəddə zəvvarlarının Məkkədən çıxmasını gördükdə, özündə vəhhabilərlə mübarizə aparmaq qüdrəti olmadığını hiss edib Cəddəyə qaçdı. Tədqiqatçılardan bəziləri də açıq şəkildə bu məsələni qeyd edərək demişlər: “Şərif Qalib qüdrət və qüvvəsinin az olmasına və digər İslam hacılarının onu himayə etməməsinə görə məcburiyyət qarşısında qalıb Məkkəni tərk etdi və Cəddəyə qaçdı.” 2 Amma bunların hamısını nəzərə alsaq da Şərif Qalib Məkkəni tərk etməməli idi. Çünki onun özü camaatın vəhhabilərin əleyhinə qiyam etməsi üçün ittihad mehvəri ola bilərdi. Məkkədə siyasi ixtilafın yaranmasına və nəticədə camaatın vəhhabilərə qarşı müqavimət göstərə bilmədiklərinə görə Şərif Əbdül-muin Səudla məktublaşıb Məkkə əhalisi üçün aman istədi. Bununla yanaşı, vəhhabilərə itaət etməyi bildirdi və onlardan Məkkənin hakimliyini istədi. Səud da Məkkə xalqına aman verib Əbdül-muini oraya hakim təyin etdi ki, münasib bir vaxtda Məkkə əhalisi ilə də ciddi rəftar etsin. Möhsin Əl-Əmin vəhhabilərin Məkkəyə daxil olması barəsində belə yazır: “Məhərrəm ayının 8-də Səud ehram paltarı geyinmiş halda Məkkəyə daxil oldu, təvaf və səy etdi, təqribən yüz dəvə qurbanlıq kəsdi və Mühəssəbdə, Şərifin bostanında düşərgə saldı. (Tarixdə yazılır ki, vəhhabilərin qoşunu ilə birlikdə Məkkəyə gələn Əbdül-əziz Səud idi. O, 1218-ci hicri qəməri tarixinin Məhərrəm ayının 10-da hacıların qayıtmasından iki gün sonra Məkkəyə çatdı.) Beləliklə, Əbdül-əziz Məhəmməd İbn Səud çox rahatlıq və asanlıqla Məkkəyə daxil oldu və 1 Əl-əmin, Möhsün. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, tərcümə Seyyid İbrahim Seyid Ələvi, səh. 25-26. 2 “Müəssiseyi mütaliatiye tarixi xavəri-miyanə”, “Süruş” nəşriyyatı, Tehran, 1-ci çap, 1369-cu il, 1-ci cild, səh.18. 221 camaat bir yerə toplaşıb onunla beyət etdilər. O, bir az söhbət etdikdən sonra qəbirlərin, məqbərələrin və s.-nin dağıdılaraq yerlə yeksan edilməsinə dair hökm verdi.” 1 Vəhhabilər Məkkəyə daxil olduqdan sonra dərhal qəbirləri və məqbərələri uçurtmağa başladılar və onları yerlə yeksan etdilər. Cənab Fəqihi öz kitabının bir hissəsində vəhhabilərin Məkkə şəhərinə daxil olmaları və onların bu şəhərdə törətdikləri əməllər barəsində belə yazır: “Nəhayət, vəhhabilər Məkkəyə daxil olub, orada on dörd gün qaldılar və bu müddət ərzində camaatı tövbə etdirir, öz gümanlarına əsasən onların İslamını təzələyir və öz əqidələrinə əsasən şirk sayılan təvəssül, qəbirləri ziyarət etmək kimi məsələləri qadağan edirdilər. Elə bu zaman qəbirləri və məqbərələri uçurtmağa başladılar. Əlbəttə, “Müəlla” qəbiristanlığındakı məqbərələri uçurtduqdan sonra Peyğəmbər (s), Əbu Bəkr və Həzrət Əlinin (ə) doğulduqları yerin üzərindəki məqbərəni də uçurtdular. Eləcə də Xədicənin (ə) məqbərəsini, Zəm-zəm quyusunun üzərində olan tikilini və Kəbədən uca olan bütün tikililəri uçurub dağıtdılar. Vəhhabilər məqbərələri uçurtduqları zaman musiqi çalır, şer və mahnı oxuyur, qəbirlər üzərində tikilən binalara nalayiq sözlər deməkdə həddini aşırdılar. Nəhayət, üç gündən sonra bütün məqbərələri uçurdub dağıtdılar. İbn Bişr deyir ki, onlar bu işi gördükləri zaman yeganə Allaha yaxınlaşırdılar. Axırda da onların hamısını yerlə yeksan etdilər.” 2 Diqqəti cəlb edən məsələ budur ki, vəhhabilərin nəzərində Allah-taala tərəfindən qəbul edilən yeganə firqə onların firqəsidir və sair İslam firqələri məqbul sayılmır. Onların Allah yanında heç bir dəyər və qiyməti yoxdur. Buna əsasən onlar özlərinin batil əqidələrini, azdırıcı hərəkətlərini, təxribatçılıq və töhmətlə yanaşı olan əməllərini digər İslam firqələrinə, xüsusilə şiələrə nisbət verirdilər. Cənab Nurəddin Çahardehi vəhhabilərin ümumi əqidələri barəsinə belə qeyd etmişdir: “Vəhhabilərin əqidələrinə əsasən bütün İslam firqələri – şiə və sünnülər müşrik və kafir olub bütpərəstlər zümrəsindəndirlər. Onlar Peyğəmbərin (s) və imamların (ə) qəbirlərini ehtiramla yad etməyi bidət və bir növ bütpərəstlik hesab edirdilər.” 3 Kaş, dini mühəqqiqlər, elm və bəsirət sahibləri bu barədə tədqiq edəydilər. Görəsən, vəhhabi, yoxsa sair İslam firqələrinin hansı biri haqlıdır?! Halbuki, tarix göstərir ki, hər bir 1 Əl-əmin, Möhsün. “Tarixçe və nəqd və bərrəsiye əqaid və amali vəhhabiha”, tərcümə Seyyid İbrahim Seyid Ələvi, səh. 17. 2 Fəqihi, Həmin mənbə, səh. 307-308. 3 “Vəhhabiyyət və onun kökləri”, Nurəddin Çahardehi, “Fəthi” nəşriyyatı, 1363-cü il, Tehran, 1-ci çap, səh. 147. Yüklə 4,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|