Uot 82-91 geyim və BƏZƏk adlarinin bayatilarda əks olunmasi

 

87 

 

ƏDƏBİYYAT 

1.

 

Hüseynova  S.R.  Riyaziyyatdan  ümumiləşdirici  və  inkişafetdirici  məsələlər  vasitəsilə  nəzəri 

biliklərin verilməsi və möhkəmləndirilməsi (VI-XI siniflər). Ped. fəl. dok. dis. avtoreferat., Bakı: 

ADPU, 2003, 20 s.  

2.

 

İbrahimov  İ.M.    VI-VIII  siniflərdə  hesablama  texnikasının  tətbiqi  ilə  riyaziyyat    dərslərində 

şagirdlərin idrak fəallığının artırılması: Pedaq. üzrə fəls. dok. dis. avtoref. Bakı: ADPU, 1996, 18 s.  

3.

 

Quliyev Ə.A. Riyaziyyatdan tədrisində ümumiləşdirmə. Bakı: Elm, 2009, 456 s. 

4.

 

Колягин  Ю.М.  Методика  преподавания  математики  в  средней  школе:  Общая  методика. 

Учеб. Пособие для студентов физ-мат. фак. пед. ин-тов. М.: Просвещение, 1980, 368 с. 

 

PЕЗЮМЕ 

СВЯЗЬ МАТЕМАТИКИ С ЖИЗНЬЮ И РОЛЬ  В ЭТОМ ЗАДАЧ  ПРАКТИЧЕСКОГО  

И ЛОГИЧЕСКОГО СОДЕРЖАНИЯ  

Гасанова Х.С., Аллахвердиева Н.А., Алиева А.Р. 

 

Ключевые слова: математические задачи, содержимое задачи, поисково-характеристические 

задачи,  математическое обучение,  математическое требование        

В  статье  в  задачах  практического  содержания  рассказывается  о  жизненных  (реальных) 

объектах  и  их  математических  характеристиках.  Решение  каждой  математической  задачи  должно 

быть для студента  ответственной работой. В частности, если речь идет о жизненно важной задаче, то  

она  становится  все  более  интересной.  Поэтому,  из-за  нестандартности  эти  задачи  требуют  у 

студентов более высоких теоретических знаний. Студент должен определить результат их решения, 

чтобы  раскрываемая  информация использовалось им и в будущем. 

 

SUMMARY 

THE RELATIONSHIP BETWEEN MATHEMATICS AND LIFE, AND THE ROLE  

OF THE PROBLEMS OF PRACTICAL AND LOGICAL CONTENT  

Hasanova Kh. S., Allahverdiyeva N.E., Aliyeva A.R. 

 

 Keywords: mathematical problems, issue contents, question search, math  training, mathematical  

The  article  embodies  true  (real  life)  objects  and  their  mathematical  characteristics  in  problem  a  of 

practical  content  solution  of  each  mathematical  problem  has  to  be  a  responsible  work  for  a  student.  In 

particular, if the task is vital, it is becoming more interesting. Because of the non-standard issues of this type, 

the student is  required  to  determine  the theoretical  knowledge. The  student  should indentify  the result  of  his 

decision and use revealed information in the future.  

 

 

  Daxilolma tarixi: 

İlkin variant 

28.10.2016 

 

Son variant 

 

 

 

Həsənova X.S.,  Allahverdiyeva N.Ə., Əliyeva A.R.  

---

 

88 

 

 

UOT 37.046.14 

 

İNTEQRASİYA VƏ QEYRİ-ÜZVİ BİRLƏŞMƏLƏRİN  SİNİFLƏRİ 

ARASINDA  ƏLAQƏNİN YARADILMASI 

 

1

ƏSKƏROV AĞAİSA BAYRAMƏLİ oğlu 

2

ABDULLAYEVA HÜSNİYƏ BƏHRƏM qızı 

3

MƏHƏRRƏMOVA AIDA SALEH qızı 

Sumqayıt Dövlət Universiteti, 1-dosent, 2,3-assistent 

e-mail: 

[e-mail]

 

 

Açar sözlər: inteqrasiya, fəndaxili, fənlərarası, tamamlayıcı, iş vərəqi.

 

   

Elm təfəkkürün və yaradıcılığın gizli proseslərinə nə qədər çox nifuz etsə, öz yaradıcılığı ilə 

fərqlənən  müəllimin  dərsi  də  bir  o  qədər  etibarlı  və  inamlı  şəkildə  şagirdlərdə  zehni  əməyə 

məhəbbət  hissini  aşılayacaqdır.  Bu  dərslərin  verdiyi  yüksək  pedaqoji  effekt  müəllimin  nümunəvi 

yaradıcılığını tərənnüm etdirir. Bu amili rəhbər tutaraq deyə bilərik: 

Müasir  təhsil  təcrübəsi  göstərir  ki,  təlim  prosesində  tamamlayıcı,  birbaşa  və  kordinasion 

inteqrasiya  metodlarından  istifadə  etmədən  kimyanın  tədrisində  uğur  əldə  etmək  çox  çətindir. 

Mövzunun  təhsil  vəzifəsinin  yerinə  yetirilməsi  və  şagirdlərdə  müasir  dünya  görüşün 

formalaşdırılmasında onun rolu danılmazdır.  

 Metodik  ədəbiyyatlardan  məlumdur  ki,  inteqrasiya  təhsil  sistemi  çərçivəsində  şagirdlərin 

təfəkküründə dünya görüşün formalaşdırmaq, onları inkişafa və özünü inkişafa istiqamətləndirmək 

məqsədi  ilə  təlimin  bütün  məzmun  komponentləri  arasında  struktur  əlaqələri  qurmaq  və  onları 

sistemləşdirməkdir [1] . 

Müasir  dünya  təcrübəsində  inteqrasiyanın  əsasən  iki  formasının  (fəndaxili  və  fənlər  arası) 

daha səmərəli olduğu təklif olunur.   

Fəndaxili  inteqrasiya  fənnin  aşıladığı  anlayış,  bilik  və  bacarıqların  əlaqələndirilməsi  fənnin 

daxilində  səpələnmiş  faktların  sistemləşdirilməsidir.  Belə  səviyyədə  inteqrasiyanı  verilmiş 

materialların ayrı-ayrı tədris vahidlərində cəmləşdirilməsi də hesab etmək olar. Bu isə son nəticədə 

fənnin  məzmunun,  strukturunun  dəyişdirilməsinə  gətirib  çıxarır.  Bu  mənada  inteqrasiya  olunmuş 

məzmun informativ cəhətdən daha tutumlu olar, şagirdlərin daha əhatəli kateqoriyalarda düşünmə 

bacarıqları formalaşdırmalarına kömək edir. Fəndaxili əlaqə hər bir fənn müəlliminin öz ixtisasına 

necə  yiyələnməsindən də asılıdır. Fəndaxili əlaqə bəhsin təkrarında, kursun ümumiləşdirilməsində 

daha çox istifadə oluna bilir. 

Kimya  proqramında  verilən  bir  çox  mövzuların  tədrisində  fəndaxili,  həmçinin  fənlərarası 

əlaqədən istifadə edilir və edilməlidir. 

Təlim fəaliyyətinin planını aşağıdakı qaydada hazırlayan fənn müəllimi, şübhəsiz ki, hər bir 

dərsin  quruluşunu,  dərsdə  istifadə  olunan  təlim  vasitələrindən,  təlim  texnologiyalarından  istifadə 

edəcəyini qabaqcadan müəyyənləşdirməlidir.  

Qeyri-üzvi  kimya  kursunun  tədrisinin  sonunda  biliklərin  ümumiləşdirilməsi  və  təkrarına  

müəyyən  vaxt  verilmişdir  (saatlar  dəyişə  bilər).  Bu  dərslərdə  əsas  məqsəd  kimyadan  əsas 

anlayışların,  qanun  və  qanunauyğunluqların,  maddələrin  xassələrinin  onun  quruluşu  ilə  əlaqəli 

olması kimi məsələləri elektron nəzəriyyəsi əsasında inkişaf etdirilməsi, ümumiləşdirmək və qeyri-

üzvi birləşmələrin əsas sinifləri arasında genetik əlaqənin öyrənilməsidir.   

Şübhəsiz  ki,  belə  məzmunlu  dərslərin  gedişində  fəndaxili  və  fənlərarası  əlaqədən  istifadə 

etmək  müəllimin  pedaqoji  ustalığından  asılıdır.  Məsələn:  valentlik  anlayışı  VIII  sinifdə,  kimyəvi 

element  atomlarının  özünə  müəyyən  sayda  başqa  element  atomlarını  birləşdirmək  qabiliyyətinə 

valentlik deyilir, kimi öyrədilir. Lakin, dövri sistemdəki mövqeyinə görə element atomu quruluşunu 

və  xassələrinin  müəyyənləşdirilməsi  ilə  bağlı  materialda  göstərilir  ki,  elementin  valentliyi  onun 

Sumqayıt Dövlət Universiteti – “ELMİ XƏBƏRLƏR”– Sosial və humanitar elmlər bölməsi 

Cild 13                       № 2                   2017 

  

---