Türk biRLİĞİ yolunda avşar türkmenleri sempozyumu biLDİRİler kitabi 21 Temmuz 2017 Kayseri
Yüklə 4,44 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- OĞUZ TÜRKÇESİ COĞRAFİ BÖLGESİ
- 1. İran Türklerinin yaşadıkları coġrafyalar esas alınarak: “Azerbaycanlı” , “Azerbaycan Etniği” , “Horasanlı” ve “Sunⱪur”
- 2. Türklerle ilgisi olmayan – ve tanımlanmasında bile zorluk çektiğimiz – tarihsel sözcükleri veya kavramları (Âzerî ve Âzerbî) esas alınarak
- 3. Göçebe sosyal yaşam biçimini sürdürenlerin özel adı (boy veya él adı) esas alınarak:“ⱪaşⱪayı Etniği” , “ⱪaşⱪayı Dili” ve “ⱪaşⱪayca”
- Harita-1
- Harita-4
22 Şeref Kocakaya Söz konusu bölgelerde yaşayan ve yalnızca Türk etnonim veya “içadı”nı kullanan küme Türkoloji literatüründe yerleştikleri coğrafyalara (Azerbaycan, Ḫorasan, Sunⱪur Şehri), boy adına (Ⱪaşⱪayı Éli) ve Türklerle ilgisi olmayan tarihsel kavramlara (Âzerî/ Âzerbî) göre Azerbaycanca, Ḫorasanca, Sunⱪurca, Ⱪaşⱪayca ve Âzerîce gibi dışadı veya dış dil adlandırmalarıyla yapay bir biçimde bölümlendirilmektedirler. 9 Oysaki söz konusu alt gruplar arasındaki “anlaşılabilirlik oranının yüksek olması” onların bir birine konumunun dil düzeyinde olmadığını açıkça bize göstermektedir. Söz konusu etnik iç adlandırma sadece bir ad niteliği taşımamakta, aynı etnonim adını kullananların linguistic anlaşılabilirliğin yanı sıra etnografik, antropolojik ve folkorik veriler açısından da tam bir uyum içerisinde oldukları gözlemlenmektedir. Ayrıca her üç bölgede (kuzeybatı, kuzeydoğu, merkezi ve güney İran) ele geçen yazılı dil örneklerinin de farklı diller biçiminde değerlendirilmesi mümkün gözükmemektedir. (bkz. Resim-1, Resim-2, Resim-3a ve Resim-3b) Bu durumda söz konusu ana kümenin coğrafi dağılımı ve aynı zamanda İran dışındaki uzantılarını göz önünde bulundurularak en uygun dil “dışadı”nın konması ve kullanılması oldukça önemli bir konudur. Bu adın Azerbaycan, Gürcistan, Dağıstan, Doğu Anadolu, İran, Afganistan ve Kuzey Irak gibi coğrafi tanımlamalarla bir arada kullanılması her şeyden önce özelleştirmeci/tekeleştirmeci bakış açısından dolayı kapsayıcı ve bilimsel olamayacağı kesindir(bkz. Harita-4).Açıkçası “Azerbaycan Türkçesi” dil adlandırılmasının yetersiz olduğu gibi “Gürcistan Türkçesi”, “Dağıstan Türkçesi”, “Doğu Anadolu Türkçesi”, “Kuzey Irak Türkçesi”, “Afganistan Türkçesi” ve hatta “İran Türkçesi” gibi geniş bir coğrafya vurgusuna sahip olan dış adlandırmalar siyasi, coğrafi, demografik ve dilbilimsel açıdan doyurucu ve doğru sayılamaz. Bizim önerimiz “Merkezi Oğuz Türkçesi” dil dışadı yönündedir(bkz. Harita-5).Bunun yanında ise iki ayrı Oğuz Türkçesi’nden de söz etmemiz gerekmektedir. Bunlar Türkiye, Baklanlar ve Kıbrıs’ı da içine alan “Batı Oğuz Türkçesi”(bkz. Harita-6) ve Türkmenistan ile birlikte Afganistan ve İran Türkmenlerini de içeren “Doğu Oğuz Türkçesi”(bkz. Harita-7) dil dışadlarıdırlar. Bunu kısaca şöyle gösterebiliriz: (bkz. Çizelge-3) OĞUZ TÜRKÇESİ COĞRAFİ BÖLGESİ 1 Batı Oğuz Türkçesi Türkiye, Baklanlar ve Kıbrıs 2 Merkezi Oğuz Türkçesi İran’da Ḫalaç, Türkmen ve Ḳazaḳların dışında kalan ve Türk “içadı”nı kullanan kalabalık kesim ile birlikte Azerbaycan, Gürcistan, Dağıstan, Doğu Anadolu, Afganistan ve Kuzey Irak’taki Türkler 3 Doğu Oğuz Türkçesi Türkmenistan, Afganistan ve İran Türkmenleri Çizelge-3: Oğuz Türkçesi’nin değişik lehçeleri için kullanılan dışadları önerileri 9 Buradaki önemli bir husus İran Türklerinin tasnifi için kullanılan ölçütlerin keyfî olarak ve bir takım kişisel ve dış çıkarlara hizmet edecek biçimde seçilmesidir. Bu kıstasları (ölçütleri) özetle şöyle sıralayabiliriz: 1. İran Türklerinin yaşadıkları coġrafyalar esas alınarak: “Azerbaycanlı”, “Azerbaycan Etniği”, “Horasanlı” ve “Sunⱪur” (Kirmanşah İli’nde bir şehir) etnik tanımlamalar ile “Azerbaycan Dili”,“Azerbaycanca”, “ⱪorasanca” ve “Sunⱪurca” gibi dil adlandırmaları bu kapsamda değerlendirilebilir. 2. Türklerle ilgisi olmayan – ve tanımlanmasında bile zorluk çektiğimiz – tarihsel sözcükleri veya kavramları (Âzerî ve Âzerbî) esas alınarak:Böylece “Âzerî Etniği”, “Âzerî Dili” ve “Âzerîce” gibi tuhaf etnik ve dil adlandırmaları ortaya atılmıştır. 3. Göçebe sosyal yaşam biçimini sürdürenlerin özel adı (boy veya él adı) esas alınarak:“ⱪaşⱪayı Etniği”, “ⱪaşⱪayı Dili” ve “ⱪaşⱪayca” gibi etnik ve dil adlandırmaları buna birer örnektir. 4. Soylu ve boy farkındalığı olan Türk kesiminin özel kümesel adları esas alınarak: “Afşar Etniği”, “ⱪacar Etniği”, “Afşar Dili”,“ⱪacar Dili”, “Afşarca” ve “ⱪacarca”gibi etnik ve dil tanımlamaları buna birer örnekdirler. 23 Türk Birliği Yolunda Avşar Türkmenleri Sempozyumu Harita-1: İran’daki Türk Etnik ve Dil Adını Kullananların Coğrafi Dağılımı ve Yüzdeleri Kırmızı Renk: Nüfusu %80’den fazlası Türk olan bölgeler PembeRenk : Nüfusu %80’den fazlası Türkmen olan bölgeler Mavi Renk: Nüfusu %2 ile 20’den fazlası Türk olan bölgeler Gri Renk: Nüfusu %2’den az olanTürk bölge 25 Türk Birliği Yolunda Avşar Türkmenleri Sempozyumu Harita-3: İlçelere Göre İran’da Türk Nüfus Çoğunluğu (Söz Konusu İlçelerde Diğer Etniklere Göre Türkler Çoğunluktadırlar.) 26 Şeref Kocakaya Harita-4: Oğuz Türkçesi’nin Yayıldığı Coğrafyalar Harita-5: Merkezi Oğuz Türkçesi’nin Yayıldığı Coğrafyalar Yüklə 4,44 Kb. Dostları ilə paylaş:
|