The scientific and pedagogical

 
 
 
274 
R.M.Quluyev 
 
olaraq müəyyənləşir. Belə  məqamdasa vətəndaşların dini, etnik, və sosial 
mənsubiyyətindən asılı olmadan bu kimi ideyalar geniş  dəstək qazanır. Bu ideologiya 
məhz azərbaycançılıqdır. Bu isə Azərbaycan vətənpərvərliyi, dövlət müstəqilliyi, milli 
təhlükəsizliyin qorunması, demokratik və iqtisadi islahatlarla ölkənin 
modernləşdirilməsidir. 
Azərbaycan dünyanın müxtəlif bölgələrindən hər il minlərlə turist və  əcnəbi 
vətəndaşlar qəbul edir, və onlar ölkəmizin müxtəlif güşələrinnə istirahət edir, dincəlir, yerli 
əhalinin  və digər çoxsaylı konfessiyaların həyat tərzi ilə tanış olurlar. 
Bu munasibət onlarda xalqımızın necə  səmimi , sülh şəraitində yaşamağa üstünlük 
verən bir xalq olduğunu anlamına gəlir.Xalqımız tarix boyu digər millətlərlə , etnik 
toplumlarla həmişə  mehriban qonşuluq və  səmimi münasibətdə olmuş, birgə  fəaliyyət 
göstərmişdir. 
Bu isə xarici ölkə  vətəndaşlarının Azərbaycanı sülhsevər bir ölkə kimi 
qiymətləndirməyə əsas verir. Bu nöqteyi nəzərdən hər il minlərlə turist ölkəmizə səfər edir, 
səfalı bölgələrimizi dolaşır və bu da milyonlarla xarici valyutanın ölkə büdcəsinə axın 
etməsinə səbəb olur. 
Azərbaycanda milli və dini azlıqlarla bağlı aparılan dövlət siyasəti hər zaman 
müvafiq beynəlxalq qurumlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Ölkəmizin bu sahədə 
həyata keçirdiyi siyasət və əldə etdiyi təcrübə başqa dövlətlər üçün də nümunə göstərilir. 
Multikulturalizmin həyat tərzinə çevrildiyi Azərbaycanın dünyaya tolerantlıq nümunəsi 
olaraq daha geniş tanıdılmasının vacibliyini, eləcə  də ayrı-ayrı ölkələrdəki müxtəlif 
multikultural modellərə xas fəlsəfi, sosial, siyasi və digər aspektlərin Azərbaycan 
reallığında təhlili və təşviqinin əhəmiyyətini nəzərə alınmaqdadır. 
Azərbaycanda multikulturalizm ənənələrinin inkişafı və möhkəmlənməsi üçün bütün 
zəruri siyasi və sosial şərait yaradılıb: "Azərbaycanda müxtəlif millətlərin, dinlərin və 
mədəniyyətlərin nümayəndələrinin sərbəst yaşamaları üçün bütün zəruri  şərait yaradılıb. 
Müasir Azərbaycanda multikulturalizmin möhkəmləndirilməsi və saxlanmasında 
Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər  Əliyev xüsusi rol oynayıb. Bu siyasət 
Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir”. 
Ölkəmizin və xalqımızın sahib olduğu multikultural dəyərlərin, tolerantlıq 
ənənələrinin beynəlxalq ictimaiyyətə  təqdim edilməsində Azərbaycan dövləti ilə yanaşı, 
dünyada maddi və qeyri-maddi irsin qorunmasında və  təbliğində mühüm işlər görən 
Heydər Əliyev Fondunun da böyük əməyi var. Bu gün Heydər Əliyev Fondu Azərbaycan 
multikultural  ənənələrinin qorunub saxlanması, təbliği ilə bağlı olduqca əhəmiyyətli 
layihələr həyata keçirir. Bu layihələr Azərbaycan multikulturalizminin bir ölkə 
çərçivəsində qapalı inkişafını deyil, dünyada dinlərin və  mədəniyyətlərin müxtəliflikləri 
şəraitində fəaliyyət göstərməsini reallaşdırır 
Multikulturalizm və tolerantlıq tarixən azərbaycanlıların həyat tərzi olub, bu gün isə 
milli kimliyindən, dilindən, dinindən asılı olmayaraq Azərbaycan dövlətinin hər bir 
vətəndaşının gündəlik həyat tərzinə çevrilib. Ölkə Prezidenti İlham  Əliyevin Azərbaycan 
multikulturalizminin elmi əsaslarla öyrənilməsi və dünyada təbliği istiqamətində göstərdiyi 
konkret hədəflərə çatmaq üçün atılan  əməli addımlar dövlət qurumları, siyasətçilər, 
hökumət adamları ilə yanaşı, hər bir vətəndaşımızın üzərinə  şərəfli vəzifə qoyur. 
Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət  

---

 
 
 
275 
R.M.Quluyev 
 
müşaviri xidməti də 2015-ci ildə  fəaliyyətini dövlət başçısının daxili və xarici siyasətdə 
göstərdiyi konkret hədəflərə çatmaq istiqamətində qurub. İl  ərzində ölkəmizdə yaşayan 
milli azlıqların hüquq və azadlıqlarının dövlət təminatı, dövlət-din münasibətlərinin 
qanunvericiliyin tələblərinə uyğun 
şəkildə 
tənzimlənməsi, Azərbaycan 
multikulturalizminin dövlət siyasəti kimi ölkə daxilində  və xaricdə  təbliği, multikultural 
ənənələrin qorunması  və müasir dövrün tələblərinə uyğun  şəkildə inkişafı üçün Xidmət 
ardıcıl ideoloji-siyasi, həmçinin praktik fəaliyyət göstərib. Qanunvericiliyimizdən və 
Azərbaycan multikulturalizminin özəl prinsiplərindən irəli gələrək icra edilən din siyasəti 
və ölkəmizdə yaşayan azsaylı xalqların, toplumların mədəniyyət nümunələrinin qorunması, 
hüquqlarının ali təminatı istiqamətində görülən işlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması 
üçün Xidmət müəyyən layihələr həyata keçirib. 
Azərbaycan multikulturalizmi dünyanın müxtəlif ölkələrində Xidmətin təşəbbüsü və 
dəstəyi ilə Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi bu gün dövlət siyasətinin vacib 
istiqamətlərindən biri olan Azərbaycan multikulturalizminin dünya ölkələrində təbliğini ən 
müxtəlif formalarda qurmağa çalışır.  
 
Ədəbiyyat: 
1.   Müxtəlif ölkələrdə multikultralizm siyasətinin müqayisəli təhlili, BSU , professor 
Etibar Nəcəfovun çıxışı 
2.  Türk dünyası ağsaqqallar qəzeti,15.03.2016-ci il tarixli məqalə 
3. Azərbaycan Respublikasının millətlərarası, 
multikulturalizm və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri, akademik Kamal Abdullazadənin 
26.01.2016-cı il tarixlı nitqi 
4.  Səməd Rzazadə, “İqtisadçı Tələbələrə Dəstək” İctimai Birliyinin təsisçisi və 
sədrinin çıxışı ,2016 
5.  www.azerbaijans.com –internet saytı  

---

 
283
          M Ü N D Ə R İ C A T 
 
 
И.А.Гусейнов. Oсобенности развития национальных экономик германии и 
азербайджана: внешнеэкономические аспекты................................................................    
4
U.A.Mammadov. Perspectives of studies on environmental protection and history of 
ecology..................................................................................................................................      14
T.Khalilova. Stylistics of Azerbaijani and English languages in general 
terms……….......................................................................................................................... 
18
Д.К.Алиева. «Фондовые рынки развивающихся стран, причины, тормозящие их 
развитие»…………………………………………………………………………………. 
30
İ.Erdoğan. Breketlərin tətbiqindən sonra ağiz boşluğunun mikrobiosenozunun kəmiyyət 
və keyfiyyət dəyişikliklərinin xarakteristikasi....................................................................... 
37
A.Ə.Hacıyeva. Müasir şəraitdə kapitalın transmilliləşdirilməsinin xüsusiyyətləri və 
meylləri.................................................................................................................................. 
44
Y.N. Əliyeva. Canli sistemlərin ekoloji mühitində növ müxtəlifliyinin optimal  
qiymətləndirilməsi................................................................................................................. 
53
 M.İ. Əlləzov. Fond bazarlarında istifadə olunan maliyyə alətlərinin mahiyyəti, 
funksiyası və quruluşu......................................................................................................... 
61
X.A.Feyzullayev, A.A.Dəmirov, B.Z.Kazımov. Tükənmə  rejimli qaz  layinin süzülmə-
tutum parametrlərinin parametrik identifikasiyali təyini....................................................... 
71
M.M.İsmayılova. “Qarabağnamələr”də folklor motivləri.................................................... 
78
İ.Ə.Məmmədova. Etanolun bətndaxili inkişafda xroniki təsiri nəticəsində üç ayliq 
dovşanlarin baş beynin müxtəlif strukturlarinin mitoxondri fraksiyalarinda qayt, qlu və 
asp-in miqdarinin dəyişməsi...................................................................................................  82
V.A.Muradov. XVIII-XX əsrin əvvəllərində Ordubad şəhərinin əhalisi............................. 
90
V.A. Muradov. Ordubad şəhərinin son  orta əsrlər dövrü tarixindən.......................... 
96
P.Məmmədov. İşgəncənin qarşısının alınması üzrə Avropa Komitəsinin standartları........  101
R.S.Səfərəliyeva. Qaçaq yeni dövrün qəhrəman tipi kimi....................................................  109
Ş.N.Şahbazlı. Sənayedə istehsal resurslarından istifadənin iqtisadi səmərəliliyi.................  115
A. B. SULTANOVA. Sonlu avtomatin köməyiilə mürəkkəb sistemin modelləşdirilməsi  120
С.Т.ГАНДИЛОВА. Анализ современного состояния туризма в Азербайджане…….  128
Şəhriyar Əliyev. Sağlam ətraf mühitdə yaşamaq hüququ sosial hüquqların mühüm tərkib 
hissəsi kimi............................................................................................................................ 133
E.S.Qəhrəmanov. Yeni osmançiliq geosiyasi nəzəriyyəsinin türkiyə-rusiya siyasi 
münasibətlərinə təsiri........................................................................................................... 143
A.Məmmədov, Z.Həsənov, N.Mahmudova. Amerikanin dövlətləşmə prosesi və monro 
doktrinasi...............................................................................................................................  152
E.M.Sadıqov. İnvestisiya bazarinin inkişafinin infrastruktur aspektləri..............................  162
M.R.Əliyeva. Aqrar-sənaye sahələrinin innovasiyali inkişafinin nəzəri-metodoloji 
məsələləri................................................................................................................................ 168
N.R.İsgəndərova. Mətnin koheziyasi...................................................................................  176
R.Ə.Balayev. Aqrar istehsalin yerləşdirilməsinin iqtisadi fəalliq amilləri...........................  183
Z.Q.Quliyev. Azərbaycanda lizinq xidməti əməliyyatlari.................................................... 190

---