Rəyçüər: S. M. SƏBZƏLİyev iqtisad elmləri doktoru, professor

Müsliimov S. Y., Kazımov R.N.
siya sürəti yüksəldikcə, bu itkinin səviyyəsi çoxalır. Həmin itkilərin iqtisadi mahiyyəti üç aspektdə öz əksini tapır:

• 
  debitor borclarının ödənmə müddəti nə qədər gecikirsə gəlir də bir 0 qədər azalır;
  
• 
  inflyasiya şəraitində debitorlar tərəfindən ödənilən pul vəsaitlərinin qiyməti aşağıdır;
  

>debitor borcları müəssisənin aktivlərinin mühüm növü olub onun maliyyələşdirilməsi üçün müvafiq mənbə olmalıdır. Bütün vəsait mənbələrinin öz qiyməti olduğundan debitor borclarının bu və ya digər səviyyəsinin saxlanması müvafiq xərclərlə müşayiət olunur. Məhz bunlarla bağlı qərbdə məhsul satışı zamanı müəyyən güzəştlər edilir ki, debitor borclarının geçikdirilməsi səbəbindən dolayı itkilərin məbləği azaldılsın.

Beləliklə, inflyasiya şəraitində aşağıdakı məsələlərlə bağlı həyata keçirilən tədbirlər daha vacib hesab edilir:

• 
  bazar qiymətinin formalaşması və istehsal xərclərinin səviyyəsinə nəzarət. İnflyasiya şəraitində tarif və qiymətlər qısa aralıq vaxta görə müəyyən edilir. Bazar qiyməti tələb və təklif əsasında formalaşdığından, bir tərəfdən, gələcəkdə əldə ediləcək mənfəət, digər tərəfdən, istehsal məsrəfləri qiymətin tənzimləyicisi kimi çıxış edir. Belə ki, əgər təklif tələbdən çoxdursa, onda istehsalçı istehsal xərclərini nəzərə almaqla məhsula minimum qiymət təyin edir;
  
• 
  istehsalın avtomatlaşdırılması və yeni texnologiyanın tətbiqi yolu ilə əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsi;
  
• 
  marketinq tədqiqatı;
  
• 
  aktivlərin səmərəli idarə edilməsi;
  
• 
  düzgün maliyyə siyasətinin (nağd pulların və debitor borclarının minimuma endirilməsi, kreditor borclarından istifadə edilməsi) işlənib hazırlanması.
  

İnflyasiya şəraitində ümumi qayda onunla xarakterizə olunur ki, hər hansı bir əməliyyata pul vəsaitlərinin investisiyası o zaman özünü doğruldur ki, sərmayə qoyuluşunun gəlirliyi inflyasiya tempindən yüksək olsun.

lr»5TI
Yoxlamasuallan:

1. 
   İnflyasiyanın iqtisadi mahiyyəti nədir?
   
2. 
   Fərdi və ümumi (aqreqat) qiymət indeksləri necə və nə üçün hesablanır?
   
3. 
   İnflyasiyanın müəssisənin maliyyə vəziyyətinə təsiri nə ilə səciyyələnir?
   
4. 
   İnflyasiya şəraitində mühasibat hesabatının yenidən qiymətləndirilməsinin metodları hansılardır?
   
5. 
   Mühasibat uçotu obyektlərinin eyni alıcılıq qabiliyyətli pul ifadəsində yenidən qiymətləndirilməsi metodunun mahiyyəti nədir?
   
6. 
   Mühasibat uçotu obyektlərinin cari dəyərlə yenidən qiymətləndirilməsi metodunun mahiyyəti nədir?