Redaktor: Cahangir Məmmədli
Yüklə 2,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
19 xarakterli iĢlərinin çapını məqsədəuyğun sayırıq. Hələlik isə respublikamızda nəĢr olunan jurnalların təsnifatı yerli elmi qurumlar tərəfindən, müəyyən prinsiplər əsasında aparılmalıdır. Təsnifatın EĠĠ-dəki kimi, ölkədaxili təsir əmsalı əsasında aparılması inandırıcı olmadığından, daha sadə tələb- lərin iĢlənib hazırlanmasına ehtiyac var. Təxminən bizim vəziyyətimizdə olan MDB ölkələrinin təcrübəsindən də fayda- lanmaq mümkündür. Bu baxımdan ukraynalı həmkarlarımızın təklif etdikləri sxemi maraqlı hesab edirik. Ukraynada nəĢr olunan 125 fizika və riyaziyyat jurnalının yalniz 5-i dünya standartlarına tam cavab verən və təsir əmsalı olan nəĢrlərdir. Daha 3 jurnal EĠĠ-nun geniĢlənmiĢ siyahısına daxil edilib, 10 jurnal isə xarici nəĢriyyatlar tərəfindən tərcümə olunaraq çap edilmələrinə baxmayaraq EĠĠ siyahısında yer almayıb. Sonuncu məlumat həmin jurnallarla əməkdaĢlıq edən alimlərimiz üçün də əhəmiyyətlidir, çünki bir çoxları bütün ingilisdilli nəĢrlərin yüksək səviyyəli olduğunu güman edir. Göründüyü kimi, bu heç də həmiĢə doğru deyil. Ukraynada təklif olunmuĢ üsulu bəzi düzəliĢlərlə yerli elmi jurnalların təsnifatı üçün tətbiq etmək olar. Ġlkin variantın təfərrüatlarına varmadan təsnifatın özünü təqdim edirik. Fikri- mizcə, EĠĠ-nin analizi nəticəsində təsir əmsalı almıĢ jurnal 100 balla 1-ci sinfə daxil edilməlidir. Jurnalın təsir əmsalı əldə etməsi onun beynəlxalq tələblərə tam cavab verməsi deməkdir və belə jurnallara aĢağıdakı digər parametrlərə görə əlavə bal verilmir. Məsləhət bildiyimiz baĢqa göstəricilər üzərində ətraflı dayanaq. Elmi jurnal bütün tələblərə cavab verdikdə o, əvvəlcə EĠĠ-nin geniĢlənmiĢ siyahısına daxil edilir. Belə jurnalların əmsal qazanması prosesi 2 il vaxt aparır. Bu dövr ərzində jur- nala 50 bal verilməsi düzgün olardı. Respublikamızdakı elmi jurnalların mühüm problemlərindən biri də onların qeyri- müntəzəm Ģəkildə nəĢr olunmasıdır. Biz burada hər hansı bir texniki səbəbdən baĢ vermiĢ 10-15 günlük gecikmələri nəzərdə 20 tutmuruq. Jurnal redaksiya heyətinin rəsmi Ģəkildə elan etdiyi dövriliklə və vaxtında nəĢr edilməlidir. Bu mühüm tələbi ödə- yən jurnal 15 bal almalıdır. Elmi nəĢrlərin əsas vəzifəsinin əldə olunmuĢ nəticələri mütəxəssislərə vaxtında çatdırmaq oldu- ğundan, məqalələrin yazıldığı dildə internet saytında müntəzəm yerləĢdirilməsi jurnala 10, çap etdiyi əsərlərin tam mətnlərinin ingilis dilində internet saytında yerləĢdirilməsi isə əlavə 10 bal gətirməlidir. Elmi nəĢrlərin qeydiyyatı və monitorinqi təkcə Elmi Ġnformasiya Ġnstitutunda deyil, həm də digər beynəlxalq qu- rumlarda aparılır. Sonuncular nəĢrlərə təsir əmsalı verməsələr də elmin müəyyən sahələri üzrə informasiyanın dünya miqyasında yayımında mühüm rol oynayırlar. Belə məlumat bazaları arasında Cambridge Scientific Abstracts, Current Con- tents/Engeneering, Computing and Technology, Mathematical Reviews Database, Materials Science Citation Index, Zentral- Blatt MATH və SCOPUS-u göstərmək olar. Adı çəkilən məlumat bazaları arasında SCOPUS əhatə dairəsinin geniĢliyi ilə seçilir. SCOPUS-da 25066 jurnal və konfrans materialları qeydiyyatdan keçib. Onlardan təqribən 16 mini elmin bütün sahələrinə həsr edilmiĢ, fəaliyyətdə olan jurnallardır. Bizdə olan məlumata görə SCOPUS-da respublikamızdan yalnız "Azərbaycan Tibb Jurnalı" qeydiyyata alınıb. Beynəlxalq in- formasiya və araĢdırma mərkəzləri ayrı-ayrı ölkələrdə elmin durumunu və inkiĢaf dinamikasını dəyənləndirərkən məhz EĠĠ- nin analizindən və mövcud məlumat bazalarından istifadə edirlər. Əgər alimlərimiz öz elmi əsərlərini A, B, C sinifli jur- nallarda çap etdirmirlərsə və üstəlik, müvafiq yerli jurnallar da beynəlxalq məlumat bazalarında qeydiyyatdan keçməyibsə, nəticə acınacaqlı ola bilər. Bu baxımdan sosial və humanitar elmlərdəki mövcud vəziyyət ayrica qeyd edilməlidir. Həqiqətən də, 1996-2007-ci illəri əhatə edən hesabatlara əsasən elmimiz beynəlxalq səviyyədə arxeologiya, kulturologiya, demoqrafiya, Gender tədqiqatları, insan faktoru və erqonomika, hüquq, 21 kitabxanaçılıq və informasiya elmləri, sosial psixologiya, inkiĢaf və təhsil psixologiyası, tətbiqi psixologiya, fəlsəfə, el- min tarixi və fəlsəfəsi, dilçilik və linqvistika, ədəbiyyat nəzəriyyəsi, musiqiĢünaslıq kimi sahələr üzrə bir məqalə ilə də təmsil olunmayıb! Vəziyyəti düzəltmək, Azərbaycan elmini beynəlxalq arenada layiqincə təmsil etmək üçün bütün yerli el- mi nəĢrlər, xüsusilə sosial və humanitar sahə jurnalları SCO- PUS-da qeydiyyatdan keçirilməli, onların çap etdikləri materialların tam mətni və ya xülasəsi internetdə yerləĢ- dirilməlidir. Bu səbəbdən, respublika səviyyəli jurnalın yuxa- rıda adı çəkilmiĢ hər hansı bir məlumat bazası tərəfindən qey- diyyata götürülməsi və indekslənməsi 10 balla qiymətlən- dirilməlidir. Təklif etdiyimiz sxemin son 5 balı jurnalda xarici ölkə müəlliflərinin nəĢrinə görə verilə bilər. Bu göstərici beynəlxalq kooperasiyanı təĢviq baxımından əhəmiyyətlidir. Topladığı balların miqdarından asılı olaraq jurnallar müvafiq siniflərə daxil edilməlidir. Biz sinif təsnifatını belə təklif edərdik: 70 və daha çox bal toplamıĢ jurnallar 2-ci sinfə, balı 40 və daha çox olan nəĢrlər 3-cü, 25-dən yüksək bal alan jurnallar isə 4-cü sinfə daxil edilməlidir. Sonuncu, 5-ci sinfə 25-dən az bal toplamıĢ nəĢrlər aid edilir. Təsnifatdan görünür ki, EĠĠ siyahısına daxil edilməyən jurnalın 2-ci sinfə düĢməsi qeyri-mümkündür. 1-ci və 2-ci dərəcəli siniflərin EĠĠ ilə birbaĢa bağlanması, təklif olunan meyarlardan 4-nün jurnalın beynəlxalq aləmdə bu və ya digər dərəcədə tanınmasını tələb etməsi respublikamızda nəĢr olunan elmi jurnalların beynəlxalq arenaya yönəldilməsi deməkdir. Bəlkə də çoxları bu tələbləri Azərbaycan reallıqları üçün sərt hesab etsinlər. Lakin məqsədimizin qabaqcıl dünya elminə, in- formasiya məkanına inteqrasiya olduğunu nəzərə alsaq, kriteriyaların bu istiqamətdə stimullaĢdırıcı xarakter daĢıdığını görərik. Məqaləmizdə elmi nəĢrlərin dəyərləndirilməsində mövcud Yüklə 2,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|