Redaktor: Cahangir Məmmədli
Yüklə 2,98 Kb. Pdf görüntüsü
|
9 ilə maraqlıdır. Akademik Fikrət Əliyev və ġahin Ağayev daha bir vacib problemi digər əsərdə qoymuĢlar. Bu da ölkədə elmi kadr hazırlığının problemləridir. Burada elmin bir çox sahələri üzrə kadr hazırlığının həm sayı, həm də sambalı ilə bağlı həyəcan təbili çalan məqamlar çoxdur. Kitabda göstərilir ki, elmi kadr hazırlığının sahələrarası bölgüsündə yaranmıĢ vəziyyət ciddi narahatlıq doğurur. Göstərilir ki, “heç kim Azərbaycan dilinin, mədəniyyət və tarixinin tədqiq olunmasının əleyhinə deyil. Bu istiqamətlər Milli Strategiyada da elmi tədqiqatların prioritetləri sırasında göstərilib. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, Azər- baycan neft, qaz, qiymətli metallar istehsal və ixrac edən ölkədir. Onun neft-kimya, müdafiə, maĢınqayırma, elektronika kimi müasir sənaye sahələri var. Ölkə geniĢ energetika, dəmir- yol, dünya əhəmiyyətli neft-qaz kəmərlərindən ibarət infra- struktura malikdir. Azərbaycanda intensiv mülki və sənaye tikintisi aparılır. Əhalinin yüksək keyfiyyətli tibbi xidmətlə təmin edilməsi, ərzaq təhlükəsizliyi problemləri öz həllini tap- malıdır. Azərbaycan iqtisadiyyatının bütün bu sahələrini elmin son nailiyyətlərinə cavab verən tədqiqatlarla, layihələrlə, proq- noz və tövsiyyələrlə təmin etmək qarĢıda duran mühüm məsələlərdir. Bu vəzifələri yerinə yetirmək üçün AMEA-dan, sahə və layihə institutlarından, universitetlərin elmi-tədqiqat institut və laboratoriyalarından ibarət elmi təĢkilatlar Ģəbəkəsi də mövcuddur. Fəaliyyətdə olan elmi strukturun imkanlarından səmərəli və məqsədyönlü Ģəkildə istifadə etməklə qarĢıda duran problemlərin həllinə nail olmaq mümkündür. Deyilənləri nəzərə alsaq texnika, tibb, təbiət elmləri üzrə hazırlanan elmi kadrların sayı digər sahələrdəkindən on dəfələrlə artıq olmalıdır”. Qeyd etdik ki, bu kitabın müəlliflərinin hər ikisi fun- damental – dəqiq elm sahələrinin alimləridir. Lakin bununla belə müəlliflər öz əsərlərində ictimai-siyasi, humanitar elmlərin də vəziyyəti barədə geniĢ təhlillər aparmıĢlar. Müəlliflər beynəlxalq elmi mərkəzlərin məlumatlarına əsaslanan 10 faktlardan belə bir nəticəyə gəlirlər ki, Azərbaycan humanitar elmləri – xüsusilə filoloji elmlər beynəlxalq səviyyəli jurnal- larda heç bir məqalə ilə təmsil olunmamıĢdır. Müəlliflər eyni mənzərənin bütün ictimai–siyasi, humanitar elmlər üçün xa- rakterik olduğunu bildirirlər: “Filologiya elminə xas olan problemlər bütün ictimai-siyasi, humanitar elmlər üçün də xarakterikdir. Tarix, hüquq, pedaqogika, psixologiya, fəlsəfə, sənətĢünaslıq kimi sahələrdə beynəlxalq jurnallarda çap olunmuĢ məqalə tapmaq müĢkül məsələdir. Məsələn, 12 ildə tarix üzrə 2, pedaqogika üzrə 2, psixologiya üzrə 1 məqalə çap edilmiĢdir. Hüquq, musiqi sənəti, fəlsəfə üzrə beynəlxalq səviyyədə elmi məqalə çap edilməyib. Buna baxmayaraq adı çəkilən sahələrdə 471 dissertasiya müdafiə olunmuĢ, daha 828 aspirant və dissertant isə qəbul edilmiĢdir!” Bu sahədə vəziyyətin normallaĢdırılması ilə bağlı dövlət səviyyəli müĢavirə və konfransların keçirilməsinin həmin elm- lərin gələcək inkiĢafına təsir göstərəcəyini qeyd edən müəlliflər Dövlət Ġdarəçilik Akademiyasında Prezident Adminis- trasiyasının rəhbəri, akademik R.Mehdiyevin sədrliyi ilə keçi- rilmiĢ müĢavirənin səmərəliliyini xüsusi qeyd edirlər. Oxucular kitabda Azərbaycanda ictimai və humanitar elmlər sahəsində prioritetləri, tədqiqatları, nəĢrləri təhlil edən ayrıca məqaləyə də rast gələcəklər. Burada Azərbaycan- Ģünaslıq, TürkĢünaslıq, QafqazĢünaslıq, ġərqĢünaslıq sahəsində elmi nəĢrlər, tədqiqatlar barədə çox geniĢ və ətraflı təhlillər aparılır. Azərbaycan alimlərinə hansı beynəlxalq səviyyəli nəĢrlərə necə çıxmağın yolları tövsiyə edilir. Bizim elm haqqında əsl elmi araĢdırma kimi qiymətləndirdiyimiz bu əsərdə humanitar sahələr üzrə aparıcı jurnalların xarakteri və bu jurnallarda Azərbaycan elminin nə dərəcədə təmsil olunduğu ciddi tədqiqat nəticəsində ortaya qoyulmuĢdur. Kitabın maraq doğuran səhifələrindən biri xarici ölkələrdə çalıĢan alimlərimiz haqqında tədqiqatla bağlıdır. Tədqiqat ən müasir informasiya texnologiyaları, informasiya mərkəzləri 11 əsasında aparılır. O da məlumdur ki, sovet imperiyası dövründə Azərbaycan aliminin dünyanın aparıcı elmi mərkəzlərinə, universitet və institutlarına gedən yolunda keçilməz maneələr vardı. “Azərbaycanda elmin problemləri və inkiĢaf perspektiv- ləri” kitabı müstəqilliyimizin daha bir milli səmərəsini təqdim edir: Ölkəmiz müstəqillik əldə etdikdən az bir müddət keçməsinə baxmayaraq, artıq Azərbaycan alimi dünyanın bir sıra elmi mərkəzlərinin fəal tədqiqatçısına çevrilib. Kitabda onlarca belə alimimizin xaricdəki səmərəli iĢi barədə ensik- lopedik – biblioqrafik məlumat yer alıb. Fərəhli hal odur ki, bu alimlərin əksəriyyəti cavanlardır və onları çox böyük gələcək gözləyir. Müəlliflər dünya alimlərinin əsərlərini qeyd edən, bu qeydlərin təhlilini aparan mərkəzlər tipli bir institutun Azərbaycan məkanında yaradılmasını vacib hesab edirlər. Nümunə olaraq ISI Web of Knowledge bazası əsas götürülür. Məqalənin sonunda bu təklif belə səslənir: ISI Web of Know- ledge bazası əsasında analoji siyahılar elmi potensialımızın əsas hissəsi, yəni ölkənin institut və universitetlərində çalıĢan alimlər üçün də tərtib edilməlidir. Qeyd etmək yerinə düĢər ki, Rusiyada belə siyahılar artıq yaradılıb və internet saytında yerləĢdirilib. Bu iĢin həyata keçirilməsi üçün ilk növbədə elmi təĢkilatların beynəlxalq informasiya mənbələrinə abunə yazılıĢı təmin edilməlidir ki, hər bir mütəxəssis öz yaradıcılığı haqda müstəqil araĢdırma apara bilsin. Belə olduğu təqdirdə elmi kadrların sahələr və təĢkilatlar üzrə paylanmasını formal para- metrlərə görə deyil, həqiqi elmi göstəricilər əsasında müəyyən etmək, məhsuldar qüvvələr üçün daha əlveriĢli Ģərait yaratmaq, elmi infrastrukturu optimallaĢdırmaq olar. Reytinq siyahı- larından alim əməyinin qiymətləndirilməsində, attestasiya prosesində, doktoranturanın ikinci pilləsində müdafiələr və AMEA-ya seçkilər zamanı da istifadə etmək lazımdır. Akademik F.Əliyev və dosent ġ.Ağayevin oxuculara təqdim etdiyi bu kitab Azərbaycanda elmin inkiĢafına təsir edəcək ideyaların, təkliflərin yer aldığı çox maraqlı bir tədqiqat Yüklə 2,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|