PüSTƏ oruc qizi fərhadi
Yüklə 2,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÖVZU 14. ƏMTƏƏLƏRİN TOPDAN ALIŞI ÜZRƏ KOMMERSİYA İŞİ 1.
297 sövdələşmənin üçüncü şəxs tərəfindən düzgün və vaxtında yerinə yetirilməsinə görə öz üzərinə zəmanət götürməklə əlavə haqq ala bilər. - Əgər haqqın ölçüsü və onun şərtləri komissiya müqaviləsi ilə nəzərdə tutulmayıbsa, müqavilənin yerinə yetirilməsi oxşar xidmətlərə görə, adətən alınan haqq səviyyəsində ödənilir. - Əgər komissyon müqaviləsi komitentin günahı ucbatından yerinə yetirilməyibsə, komisyonçu komisiyon muzdunun alınması, həmçinin məruz qaldığı xərclərin haqqının ödənişi hüququnu saxlayır. MÖVZU 14. ƏMTƏƏLƏRİN TOPDAN ALIŞI ÜZRƏ KOMMERSİYA İŞİ 1. Alqı işi ticarətdə kommersiya fəaliyyətinin əsasını təşkil edir. Mahiyyət etibarıilə, kommersiya işi burdan başlayır. Alıcıya əmtəənin satışından əldə etmək üçün, zəruri əmtəələrə malik olmaq lazımdır. Qeyd olunduğu kimi, əmtəə tədavülünün əsas funksiyası dəyərin formasının dəyişilməsində öz əksini tapır. P-Ə və Ə-P Bu formula ticarətdə kommersiya işinin mahiyyətini açır: Müəyyən məbləğ pul vəsaitlərinə malik olan sahibkar əmtəələri alır və sonradan onları sataraq yenidən müəyyən artımla pul vəsaitlərinə çevirir. Əmtəə tədavülünün əsas funksiyasına istinad edərək, belə bir 298 nəticəyə gəlmək olar ki, ticarətdə kommersiya işi sonradan satmaq məqsədilə əmtəələrin alışından başlanır. Öz iqtisadi təbiətinə görə alqı, ticarət müəssisələri və ya fiziki şəxslər tərəfindən alınmış əmtəələrin sonradan satılması məqsədilə həyata keçirilən topdan və ya xırda topdan maldövriyyəsini təşkil edir. Düzgün təşkil olunmuş topdan alış əhalini təchiz etmək üçün pərakəndə satış şəbəkəsində zəruri əmtəə çeşidinin formalaşdırılmasına, alıcı tələbatının tələblərinə uyğun olaraq əmtəə istehsalçılarına təsir etməyə, həmçinin ticarət müəssisəsinin işinin səmərəliliyini təmin etməyə imkan verir. 2. Əmtəələrin göndərilməsi barədə topdan yarmarkalarda müqavilənin bağlanması topdan alışın ən mütərəqqi formasıdır. Topdan yarmarkalarda əmtəələrin satışı-alışı topdan ticarətin ən köhnə formalarından biridir. Respublikamızda topdan yarmarkalar hələ inqilabdan əvvəlki dövrlərdə keçirilirdi. Mərkəzləşdirilmiş planlı iqtisadiyyat dövründə bu cür yarmarkaların keçirilməsi 60-cı illərdeə geniş yayılmağa başlamışdır. Lakin sonralar topdan yarmarkalar daha çox inzibati-direktiv xarakter almağa başladı – onları dövlət idarə orqanları təşkil edirdi; onların keçirilməsi qaydaları ciddi reqlamentləşdirilirdi. Bazar iqtisadiyyatına keçidin ilk mərhələsində kommersiya məqsədlərinə daha çox ticarət-vasitəçi strukturlar – daim fəaliyyətdə olan əmttə birjaları uyğun gəlirdi. Lakin sonralar topdan yarmarkalar öz əvvəlki əhəmiyyətini bərpa etməyə və rolunu artırmağa müvəffəq oldular. Yarmarka ticarətinin əsas məqsədi - əmtəələrin topdan satışı və alışı, satıcılarla alıcılar arasında birbaşa 299 müqavilələrin və ya kontraktların bağlanmasıdır. Topdan yarmarkalar ticarət təşkilatlarının çeşid və keyfiyyətə görə əmtəə istehsalına təsirini gücləndirir, müqavilələrin bağlanması prosesini sürətləndirir, belə ki, malgöndərənlər və alıcılar birbaşa kontaktda olurlar. Bazar iqtisadiyyatında beynəlxalq və ümumdövlət miqyaslı həmçinin regional əhəmiyyətli topdan yarmarkalar geniş yayılmışdır. Beynəlxalq və ya ümumdövlət topdan yarmarkalarda beynəlxalq kompaniyalar yaxın və uzaq xaricidən malgöndərənlər iştirak edirlər. Bu yarmarkaları dövlət idarəetmə orqanları, həmçinin iri kommersiya strukturları təşkil edirlər. 3.Ərzaq məhsullarının dövlət mərkəzləşdirilmiş topdan ticarətinin ləğvi, topdan və pərakəndə satış ticarət müəssislərinin özəlləşdirilməsi, kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarının istehlakçılara doğru irəlilədilməsinin mövcud sisteminin dağıdılmasına gətirib çıxartdı. Bir çox ərzaq və meyvə-tərəvəz bazarları sənaye məhsullarının satışı ilə məşğul olmağa başladılar, kənd təsərrüfatı istehsalçıları öz məhsullarının reallaşdırılması problemi ilə üzləşdilər. Ərzaq məhsulları ticarətinin dövlət tənzimlənməsinin olmadığı bir vaxtda emaledici sənayenin və pərakəndə ticarətin lokal inhisarçılığı güclənməyə başladı, bu isə ərzaq məhsullarının pərakəndə qiymətlərinin artmasına, adambaşına düşən mühüm ərzaq məhsullarının pərakəndə qiymətlərinin artmasına, adambaşına düşən mühüm ərzaq məhsullarının istehlakının kəskin azalmasına səbəb olmuşdu. Bazar iqtisadiyyatı şərtlərinə uyğun gələn yeni bölgü sisteminin olmamsı, bu sahədə müasir marketinqin 300 tətbiq edilməməsi qeyri-sivil bazar mühitinin formalaşmasına səbəb oldu, bu da özünü maklerlərin, brokerlərin komissionerlərin, küçə ticarətçilərinin sistemsiz fəaliyyətlərində büruzə vermişdi və bu da ərzaq məhsullarının topdan satışının və əmtəə hərəkətinin təşkilində neqativ fəsadlara gətirib çıxarmışdır. Ölkənin ərzaq təminatı problemi ərzaq məhsullarının və kənd təsərrüfatı xammalının topdan ticarətinin və əmtəə hərəkətinin təşkilinin yeni yollarının tapılmasını tələb edirdi. MÖVZU 15. TOPDAN VƏ PƏRAKƏNDƏ MAL SATIŞINDA KOMMERSİYA FƏALİYYƏTİ 1. Bazar münasibətləri şəraitində yalnız əmtəə satışı topdan müəssisələrin əsas funksiyası kimi nəzərdən keçirilə bilməz.Topdan ticarətin səmərəliliyi topdan müəssisələrin öz müştərilərinə - əmtəə alıcılarına və malgöndərənlərə göstərdiyi xidmətlərin kəmiyyəti və keyfiyyəti ilə də xarakterizə olunur. Əmtəə hərəkətinin şəraitindən və bazar münasibətləri iştirakçılarına göstərilən informasiya kommersiya xidmətindən asılı olaraq topdan ticarət xidmətlərinin tərkibi və növləri çox müxtəlif ola bilər. Topdan müəssisələrin fəaliyyətinə əmtəələrin reallaşdırılması funksiyası ilə yanaşı, geniş dairəli xidmətlər də daxil edilir ki, bu xidmətlər də həm malgöndərənlər- əmtəə istehsalçıları, həm də pərakəndə ticarət müəssisələri tərəfindən ödənilir. Bu şəraitdə Yüklə 2,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|