4
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ 2013/1
Müsahibələr və mövqelər
Azərbaycan Respublikası Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyətinin sədri Azər Cabir oğlu
Tağıyevin "Rusiyanın vəkil xəbərləri" nəşrinə verdiyi müsahibənin ana dilimizə tərcüməsi
VƏKİLLƏRİMİZ ŞİKAYƏTLƏNMİRLƏR
Bu yaxınlarda Azərbaycan Respublikasının Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyətinin sədri,
Azərbaycan Respublikasının “Əməkdar hüquqşünası” Azər Cabir oğlu Tağıyevin rəhbərliyi ilə
Azərbaycan Respublikasının vəkillərindən ibarət nümayəndə heyəti Rusiyanın Vəkillər Gildiyasını
ziyarət etmişdir. Həmkarları arasında böyük nüfuza sahib olan, Rusiyanın Vəkillər Gildiyası ilə sıx
əlaqə saxlayan, “Rusiyanın fəxri vəkili” Azər Tağıyev Azərbaycanda və onun hüdudlarından kənarda
tanınmış hüquqşünasdır. Azər Tağıyev “Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan
Respublikası Qanununun hazırlanmasında bilavasitə iştirak etmişdir ki, məhz bu Qanun sayəsində
vəkillər tam müstəqillik əldə etmişlər. Qanunla jurnalımızın cari nəşrinin səhifələrində tanış ola
bilərsiniz. Azər Tağıyev rusiyalı vəkilləri Azərbaycanda vəkillik fəaliyyətinin incəlikləri ilə tanış
etmişdir.
Müxbir: Bizə məlumdur ki, Azərbaycan Respublikasında hələ 1999‐cu ildə hüquqi qüvvəyə minmiş
“Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” Qanun fəaliyyət göstərir. Qanunun qəbulundan əvvəl
vəziyyət necə idi?
Azər Tağıyev: 1999‐cu ilədək Azərbaycan Respublikasının “Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında”
Qanunu nəinki zamanın tələblərinə cavab vermir, hətta bəzi hallarda məhdudlaşdırıcı xarakterə
malik idi. Ədliyyə naziri bizim qərarlarımızı dayandıra da bilirdi. O dövrdə Azərbaycan
Respublikasının vəkillik strukturunda 3 dövlət orqanının ümumi rəhbərliyi mövcud idi: Ali Sovet,
Nazirlər Kabineti və Ədliyyə Nazirliyi.
Müxbir: Yeni qanunun qəbuluna necə nail olundu? Qanun nələri ehtiva edir?
A.T.: Qanun layihəsi üzərində 4 il çalışdıq. Bu zəhmətli işə Avropa Şurasının dörd eksperti və
Azərbaycandan dörd nümayəndə cəlb edilmişdir. Qanun layihəsi Parlament tərəfindən təsdiq
olunduqdan sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev tərəfindən imzalanaraq
qanun statusu almışdır. Təbii ki, qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı çətinliklər və müəyyən
anlaşılmazlıqlar da olurdu.
Müxbir: Bəs, Qanunun qəbulu ilə nəyə nail oldunuz?
A.T.: Qanun vəkillərin tam müstəqilliyini təmin etdi. Hazırda heç bir dövlət orqanının ‐ məhkəmə,
polis, ictimai təşkilatların vəkillərin peşəkar fəaliyyətinə müdaxilə etməyə hüquqları yoxdur.
Sənəddə elə birbaşa bu cür də yazılıb: “Vəkilliyin əsaslarını digər əsaslarla yanaşı vəkillərin və
onların birliyinin peşəkar fəaliyyətinə prokurorluq, məhkəmə, digər dövlət orqanları, ictimai
birliklər, hər hansı müəssisə, idarə, təşkilat və vəzifəli şəxs tərəfindən müdaxiləyə yol
verilməməsi;vəkillərin özünüidarəetmə, vəkillər və vəkillik fəaliyyətinə dair məsələlər üzrə müstəqil
qərar qəbul edilməsi təşkil edir”.
Müxbir: Bu sizin böyük nailiyyətinizdir.
A.T.: Bəli, bu Qanun vəkilliyin müstəqilliyini tam təmin edir.
Müxbir: Bəs, Azərbaycan Respublikasında vəkilliyin strukturu necədir?
A.T.: Hal‐hazırda vəkilliyin strukturunda qeyri‐dövlət, müstəqil, özünüidarə edən və bütün vəkillərin
daxil olduğu təşkilat ‐ Azərbaycan Respublikasının Vəkillər Kollegiyası fəaliyyət göstərir.
5
A Z Ə R B A Y C A N V Ə K İ L İ ‐ 2013/01
Kollegiyanın üzvü olmayan şəxslər vəkillik fəaliyyəti ilə məşğul ola bilməzlər. Vəkillər Kollegiyasının
ali orqanları Vəkillər Kollegiyası üzvlərinin Ümumi Yığıncağı (Konfransı) və Vəkillər Kollegiyasının
Rəyasət Heyətidir. Vəkillik fəaliyyəti fərdi qaydada da həyata keçirilə bilər. Həmçinin, ayrı‐ayrı
vəkillərin təşəbbüsü ilə yaradılan, müstəqil qurumlar olmaqla Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyinin tələblərinə uyğun fəaliyyət göstərən hüquq məsləhətxanaları və vəkillərin digər
birlikləri də mövcuddur.
Müxbir: Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyətinin funksiyaları və tərkibi barədə nə deyə bilərsiniz?
A.T.: Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyəti Vəkillər Kollegiyasının Ümumi Yığıncağında
(Konfransında) seçilən sədr, sədr müavinləri və onun üzvlərindən ibarətdir.
Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyətinin sədri və onun müavinləri eyni zamanda Vəkillər
Kollegiyasının sədri və müavinləri hesab olunurlar. Rəyasət Heyəti hansı məsələləri həll edir?
Buraya çoxsaylı təşkilati məsələlərin həlli ‐ Vəkillər Kollegiyasının üzvlüyünə qəbul, Vəkillərin
İxtisas Komissiyasına üzvlərin təyin edilməsi, ixtisas imtahanının qaydalarının müəyyən edilməsi,
vəkillər arasında qanunvericilik və mövcud məhkəmə təcrübəsi ilə bağlı məlumatlandırmanın
həyata keçirilməsi və s. daxildir.
Müxbir: Vəkillər Kollegiyasının üzvlüyünə kimlər və necə qəbul olunurlar?
A.T.: Vəkillər Kollegiyasının üzvlüyünə qəbul şərtləri qanunun əsas yeniliklərindəndir. Azərbaycan
Respublikasının Vəkillər Kollegiyasının üzvü olmaq üçün şəxs ali hüquq təhsilinə, o cümlədən,
hüquqşünas ixtisası üzrə üç ildən az olmayaraq iş stajına malik olmalıdır. Bundan əlavə, namizəd
müvəffəqiyyətlə xüsusi testdən keçməlidir. İmtahan ali təhsil üzrə müstəqil dövlət imtahan
komissiyası tərəfindən qəbul edilir. Bu komissiya heç kimə tabe olmayan müstəqil orqandır.
Müxbir: Vəkillər Kollegiyasının hər hansı formada Ədliyyə Nazirliyinə tabeçiliyi varmı?
A.T.: Azərbaycanda vəkillik Ədliyyə Nazirliyinə tabe deyildir. Biz tamamilə müstəqilik. Vəkillər
Kollegiyası ədliyyə naziri, Ali Məhkəmənin sədri, vəkillər, hüquqşünas alimlər, hakimlər, o
cümlədən, Azərbaycan Respublikası Parlamentinin üzvlərindən ibarət olan Məhkəmə‐Hüquq Şurası
ilə əməkdaşlıq edir. Şurada hakimlər tərəfindən yol verilən hüquq pozuntuları məsələlərinə baxılır.
Vəkillər Kollegiyası həmçinin Hakimlərin Seçki Komitəsinin işində aktiv iştirak edir.
Müxbir: Vəkillərə münasibətdə intizam icraatı məsələsi nə yerdədir?
A.T.: Vəkillik fəaliyyətində intizam məsələlərinə gəlincə, qeyd olunmalıdır ki, Vəkillər Kollegiyası
nəzdində vəkillərdən ibarət tərkibdə İntizam Komissiyası fəaliyyət göstərir. Komissiya, Vəkillər
Kollegiyası üzvlərinin Ümumi Yığıncağı (Konfransı) tərəfindən formalaşdırılır. Vəkil tərəfindən
qanunun tələbləri pozulduğu halda Vəkillər Kollegiyasının sədrinin qərarı ilə həmin vəkil barədə
məsələ baxılmaq üçün İntizam Komissiyasına göndərilir. İntizam Komissiyası isə öz növbəsində
vəkil tərəfindən qanunsuz hərəkətlərin mövcudluğu faktının aşkar edildiyi təqdirdə baxılan məsələ
barədə rəy verir və rəyi baxılması üçün Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyətinə göndərir.
Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyəti özbaşına olaraq vəkili Kollegiyanın üzvlüyündən xaric edə
və onu peşəkar fəaliyyətlə məşğul olmaq hüququndan məhrum edə bilməz. Bu cür məsələlər
məhkəmə qaydasında həll olunur. Bu isə kifayət qədər çətin prosesdir.
Müxbir: Vəkil hər hansı bir səbəbdən hüquq‐mühafizə orqanları tərəfindən saxlanıldığı zaman nə baş
verir?
A.T.: Bizim qanuna əsasən, vəkil saxlanıldığı təqdirdə bu cür saxlama Azərbaycan Respublikasının
Baş Prokurorunun müavini və ya hər hansı digər bir şəxslə deyil, məhz Azərbaycan Respublikasının
Baş Prokuroru ilə razılaşdırılmalıdır. Vəkillər Kollegiyasının Rəyasət Heyəti də bu barədə dərhal
məlumatlandırılır.
Müxbir: Deməli, sizdə vəkillərə hörmət göstərilir?
A.T.: Hər kəsə hörmət göstərilir, istər prokurorlara, istər hakimlərə, istər vəkillərə, istərsə də
həkimlərə və müəllimlərə.