Potensial təSİRİ “Pİsa 2006” -nin vacib məqamlari
Yüklə 1,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- FİKİR AZADLIĞI
- EPİLOQ: EHTİYACINDA OLDUĞUMUZ DӘYİŞİKLİK
- MӘNİM FİKRİMCӘ
- AZӘRBAYCANDAKI TӘHSİLLӘ BAĞLI DÜŞÜNCӘLӘR
bir təqdimat apardım. Sonda, ölkə haqqında əlavə məlumat toplamaq üçün mənə ən çox sual verən tələbə deyil, müəllim oldu.
Sən ifrat bir şey etmək istəyirsənsə, Amerika kollec ‐ ləri bunun üçün ideal bir yerdir. Bu, şişirtmə deyil. Sən istədiyin qədər həyatını, şəxsiyyətini və maraqlarını təcrübədən keçirə bilərsən. Әksər amerikalı tələbələr öz şəhərlərindən uzaqlarda yerləşən universitetləri seçirlər ki, özlərini günahkar saymadan, dost və əqrəba tərəfindən hədə‐qorxu hədəfinə çevrilmədən istədik‐ ləri hər bir şeyi edə bilsinlər. Universitetlər həmçinin liberal düşüncə məkanıdır: həm müəllimlər, həm də tələbələr öz fikirlərini azad ifadə edirlər. Məncə, oxuduğum illər ərzində gördüyüm anti‐müharibə, anti‐abort, anti‐hökümət və anti‐sən‐ adını‐qoy kampaniyalarının sayı həyatım boyu gördüyüm hər bir şeydən çoxdur. Şübhəsiz, bu cür emosional partlayışlara məhdudiyyət yoxdur: bu ya bəzilərini maraqlandırır, yaxud da, heç bir maraq oyat‐ mır. Beləliklə, sənin etirazına, boykotuna böyük marağı və ya zəif iştirakı ilə çəki verən xalqdır..Müəllimlər dini, siyasi və bir sıra başqa şəxsi məsələlərə rəy verməkdən çəkinirlər. Onlar hər bir kəsin düşünmə tərzinə və sər‐ bəst davranış hüquqlarına hörmətlə yanaşırlar. Azərbaycanda sinifdə öz fikrini ifadə etmək müəm‐ malı səslənir. Әlbəttə, hər bir kəsin dərsə hazırlıqlı gəlməsi vacibdir, lakin bu, yalnız kitabdan oxuduğun bir‐iki abzasdır. Öz fikirlərinə gəldikdə isə bu, öyrənmə prosesində yersiz hesab olunmasa da, ikinci dərəcəli hesab olunur. “O kitabı ağıllı insanlar yazıb və sənin nə düşündüyün məni maraqlandırmır. Sussan və öyrədiləni öyrənsən yaxşı olar” onu sınamaq istəyən cəsarətli tələbəyə müəllim belə cavab verər.
Bu məqaləni yazarkən, mən bir neçə dostumla qeyri‐rəsmi söhbət etmişəm və onların hamısı həm Azərbaycanda həm də Amerikada təhsil alıblar. İki təh‐ sil sistemi arasındakı uyğunsuzluqları axtarıb tapmaq üçün on dəqiqəyə yaxın müzakirə apardıq. Biri dedi ki, Azərbaycanda təhsil faktiki olaraq mövcud olmadığı halda, Amerikada hərəkətlidir. Digəri israr etdi ki, Amerika institutları liderlik və qərar verməni dəstək‐ lədikləri halda, Azərbaycan tədris müəssisələri fərdi düşünmə və yaradıcı yanaşma qarşı mübarizə aparır. Bəziləri razılaşdılar ki, Amerikada münasibətlər insan‐ ların qabiliyyətlərinə görə qurulduğu halda Azərbay‐ canda korrupsiya “böyük bir bəladır”. Amerika təhsil müəssisələri isə cəmiyyət üçün yüksək əmək və zəka sahibi olan məzunlar yetişdirir. Mənim əlavə olunacaq yalnız bir fikrim var: əgər cəmiyyətimizdə dəyişiklik istəyiriksə, təhsildən başla‐ malıyıq. Rüblük Jurnal 31
MӘNİM FİKRİMCӘ Azərbaycanda və mənim vətənim ABŞ‐da təhsil prosesi fərqlidir və mən bu fərqlərin bəzilərini təsvir etməyə çalışacağam. İsmayıllıda yerləşən 1 saylı orta məktəbdə iki il ərzində ingilis dili və kompüter bilik‐ ləri dərslərini keçdiyim müddətdə zəhmətkeş müəllim və çalışqan tələbə kimi Azərbaycanın təhsil sistemi haqqında öyrənmişəm. İndi isə, Bakıda beynəlxalq bir təhsil müəssisəsində işləyərək, yüksək rəqabətli bir prosesdən keçərək ABŞ‐da təhsil almaq üçün seçilmiş azərbaycanlı gənclərin səylərini müşahidə edirəm. Həm İsmayıllıdakı şagirdlərim, həm də bizim pro‐ qramın məzunları özünəməxsusdurlar və məni gündəlik işimdə ruhlandırırlar. Ancaq onlar bu ölkədə təhsilin fərqli‐fərqli tərəflərini təmsil edirlər. Azərbaycandakı təhsillə bağlı fikirlərimi sizlərlə dəqiqliklə bölüşmək üçün mən xaricdə təhsil almış elit təbəqənin dəyişikliklərə təsir etmə potensialı ilə, çiyin‐ lərində gələcəyin yükünü daşıyan sıravi vətəndaşları yanaşı tutmalıyam. Mən bunu etməyə qadirəm, çünki, İsmayıllıdakı iki illik müəllimlik fəaliyyətim Bakıdakı işimlə böyük bir ziddiyyət təşkil edir. Әminəm ki, Azərbaycanın xaricdə təhsil almış elit təbəqəsi ölkənin təhsil və iqtisadiyyat kimi geniş sahələrinin gələcək inkişafında qabaqcıl rol oynamaqda israrlıdır. Bunun üçün isə onlar Azərbaycana fayda vermək üçün qazandıqları elmi sərvətdən ölkədəki bütün gənclərlə əlaqəli şəkildə faydalanmalıdırlar. Bu fikrə giriş olaraq qeyd etmək istərdim ki, mən təhsili, eləcə də onun fərdlərə və cəmiyyətə göstərdiyi müsbət təsirini çox yüksək qiymətləndirirəm. Təhsil bizə fundamental biliklər verərək özümüzü bu bilik‐ lərin bazasında tənqidi göz və bacarıqlı əllərlə inkişaf etdirmək imkanı verir. Təhsil hər yerdə davam edən bir prosesdir‐evdə, məktəbdə, iş və ya şəxsi əlaqələr vasitəsilə. Hər bir cəmiyyət müxtəlif metodlarla gən‐ clərə təhsil verir. Buna görə də bir mədəniyyətdən digərinə keçərkən gənclərin dünyaya baxışlarındakı fərqləri də nəzərə almaq labüddür. Mən bu ölkədə təhsili müxtəlif aspektlərdən müşahidə etmişəm, lakin həmişə “təhsil qəpiyi”nin iki tərəfinə qayıdıram – per‐ spektivi olan və perspektivi olmayan təhsil. Azərbaycandakı təhsil kimi geniş mövzu ilə üzləşəndə, sadə‐elit, kənd‐şəhər, təhsil‐öyrənilənlər kimi müqayisələrdə aydın şəkildə müşahidə olunan paradoksla qarşılaşıram. Akademik təcrübəsi olmayan bir əcnəbi kimi, gördüyüm bəzi paradoksları analiz etmək və şahidi olduğum qeyri‐bərabər imkanların gətirib çıxardığı gərgin vəziyyətdən qurtulma yollarını müzakirə etmək istərdim. www.aaa.org.az
32
TӘHSİLLӘ BAĞLI DÜŞÜNCӘLӘR Yüklə 1,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|