O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

а 
к 
т 
б 
а 

---

“Kino”, “kitob” so’zlarida “A” tovushi qatnashmagan. Shuning uchun bu 
so’zlarda “a” tovushi ishtirok emayotganligi o’quvchilarga tushuntiriladi. 
2-variant: “T” undosh tovushining o’rnini topish. 
Komil, kitob, xat, o’qituvchi. 
3-variant: “K” undosh tovushining o’rnini topish. 
Karim, odam, tilak, daftar. 
Bu didaktik o’yinlar bevosita o’qituvchi rahbarligida barcha o’quvchilarning 
ishtirokida kompyuter texnologiyasidan foydalanib bajariladi.Mashg’ulotlarning 
davomiyligi 40 minutga mo’ljalangan bo’lib, o’quvchilarning kompyuter 
texnologiyasi bilan ishlash tezligi, kompyuter savodhonligini qanchalik 
o’zlashtirganligini aniqlash maqsadida ham o’tkazilishi mumkin. 
O’quvchilarning faolligini oshirishda, olgan bilimlarini xotirada uzoq saqlanib 
qolishida 
kompyuterli 
o’yinlarning 
roli 
kattadir. 
Kompyuterli 
o’yinlar 
o’quvchilarning qiziqishini orttirib borishida o’ziga xos xususiyatga ega. Ana 
shunday kompyuterli o’yinlardan didaktik o’yinlaridir. Bu didaktik o’yinlarni 
o’tkazish uchun uning maqsad va vazifalari belgilab olinadi. Shu belgilangan 
vazifalarni amalga oshirish uchun multimediali texnologiyadan foydalanib amalga 
oshiriladi. 
Kompyuterni elektr tarmog’iga ulab, dars jarayoni boshlanguncha
foydalanishga tayyorlab qo’yiladi va dars mavzusini yanada chuqurroq o’rganish 
maqsadida o’qituvchi kompyuterga murojaat qiladi. Buning uchun kompyuter 
xotirasidan 
“DARS”
nomli fayl chaqirib olinadi. Kompyuter monitorida 
“DARS” 
degan yozuv chiqadi va o’qituvchi o’quvchilarga 
“yenter”
yozuvi bor klavishni 
boishni topshiradi. Kopyuter ekranida didaktik o’yinlar, ularning ahamiyati,
didaktik o’yinlarning nomlari va ularning qisqacha mazmuni , unga mos turli xil 
rasmlar paydo bo’la boshlaydi. Ularning ketma – ketligi quyidagicha bo’ladi: 
“O’yla, izla top”, “Jo’jachalar”, “Jo’jachalar suhbatini toping”, “Jimjitlik” tarzida 
kiritilgan 
м 
а 
к 
т 
а 
б 

---

Yuqoridagi ko’rsatilganlardan qaysi mavzu kerak, kompyuter tarkibidagi 
“Sichqoncha” yordamida o’sha tushunchani belgilab olish mumkin va keyin 
“Sichqoncha” bosilishi bilan kompyuter monitorida o’sha tushuncha haqida to’liq 
ma’lumot chiqadi. Ular tushunchaga oid matn, uning mazmuni, tarbiya 
jarayonidagi ahamiyati hamda rasmlardan iborat bo’ladi. Masalan,. o’quvchilarga 
“Sichqoncha” yordamida “O’yla, izla, top” yozilgan qatorni belgilab 
“Sichqoncha”ni bosish vazifasi beriladi, bunda kompyuter ekranida quyidagi 
ma’lumotlar paydo bo’lishi bilan bir qatorda, unga parallel holatda “O’yla, izla, 
top”ni aks ettiruvchi video lavhalarlar, fotosuratlar, musiqiy ohang bilan 
kompyuter ekranida ko’rinib turadi.
O’qituvchi kompyuter qarshisida o’tirgan o’quvchilarni oltita guruhga bo’lib, 
nima qilish zarurligini tushuntiradi va qaysi guruh birinchi bo’lib berilgan 
topshiriqni to’g’ri bajarsa, o’sha guruh g’olib bo’lishini aytadi. Bir vaqtning 
o’zida bajarishga ruhsat beradi. 
Birinchi guruh:
Bu guruh o’quvchilariga “A” harf qarshisida turgan 
qizchaning ismini topish vazifasi topshiriladi. U qizchaning ismi “A” harfi bilan 
boshlanadi. 6 ta katakcha berilgan bo’lib, “A” harfi bilan boshlanadigan 6 ta 
harfni to’g’ri joylashtirsa, o’sha qizchaning ismi kelib chiqishi tushuntiriladi. 
Ikkinchi guruh:
Bu guruh o’quvchilarining diqqatini “L” harfi yonida 
turgan qizchaning rasmiga e’tibor berish lozimligi aytiladi. Bunda ham
yuqoridagi katakchalarga “L” harfi bilan boshlanadigan va oltita harfdan iborat 
bo’lgan qizchaning ismini topib katakchalarga to’g’ri joylashtirish. 
Uchinchi guruh:
Bu guruh a’zolarining diqqati “M” harfi yonida turgan 
qizchaning rasmiga qaratiladi. Yuqorida berilgan katakchaga “M” harfi bilan 
boshlanadigan va oltita harfdan iborat bo’lgan so’zni katakchalarga to’g’ri 
joylashtirish. 
To’rtinchi guruh
: Bu guruh a’zolari bo’lgan o’quvchilarning diqqati “I” 
harfi yonida turgan qizcha rasmiga e’tibor qaratiladi. Bunda ham “I” harfi bilan 
boshlanadigan va oltita harfdan iborat bo’lgan qizchaning ismini topib, 
katakchalarga to’g’ri joylashtirish. 

---

Beshinchi guruh:
Bu guruh o’quvchilarining diqqati “J” harfi yonida turgan 
qizchaning rasmiga e’tibor qaratiladi va “J” harfi bilan boshlanadigan, oltita 
harfdan iborat bo’lgan qizchaning ismini topib katakchalarga to’g’ri joylashtirish. 
Oltinchi guruh:
Bu guruh o’quvchilarining diqqati oxirgi “A” harfi yonida 
turgan qizchaning rasmiga e’tibor qaratiladi. Bu qizchaning ismi ham “A” harfi 
bilan boshlanishi aytiladi. Bu ism ham oltita harfdan iborat, “A” harfdan 
boshlanadi, ismni topib, katakchalarga to’g’ri joylashtirish. 

---

---

---

---

Dars mashg’uloti musobaqa tarzida o’tkaziladi. G’olib chiqqan guru 
a’zolari rag’batlantiriladi. Bu bilan o’quvchilarning harflarni o’zlashtirganliklari
to’g’risidagi bilimlari aniqlanadi, ziyrakligi, xotirasi, topqirligi tekshirib ko’rish 
maqsadida o’tkaziladi. Xuddi shunday har bir berilgan rasmlar orqali dars 
mashg’ulotlarini tashkil etish mumkin. Boshlang’ich sinf o’quvchilari bilan olib 
boriladigan didaktik o’yinlarni kompyuter orqali tashkil qilish, birinchidan, 
boshlang’ich sinf o’quvchilarining kompyuter savodxonligini oshirib borib, 
takomillashtirishga xizmat qiladi, ikkinchidan, o’quvchilarning harflarni puxta 
o’zlashtirishlari va yozish ko’nikma va malakalarini shakllantirishni, 
uchinchidan, lug’at boyligini yanada kengaytirishga yordam beradi