Nizami GƏNCƏVİ İSKƏNDƏrnamə Şərəfnamə "Lİder nəŞRİyyat"

idilər. Burada həmçinin zənci qoşunların çoxluğu və rumlu qoşunların azlığı 

da ifadə edilmişdir.

435

---

Əqiqlər şəvədən qalamış ocaq,

Zəncilər od tutub, kül qalmış ancaq.

Əqiq - qırmızı rumlular, şəvə isə qara zəncilərdir. Yəni rumlular zənciləri 

qalayıb yandırdılar.

120

 

Qarğalar ağ şahin əlində əsir.

Yəni İskəndər zəncilərə qalib gəldi.

121

 

İnsanın yükünü çəkən hər hammal,

Ya çıraq daşıyır, yaxud ipək mal.

Həbəşlər gah qalib gəlir, gah məğlub olurdular. Lakin bu halların ikisi də, 

hammalın müştərisi kimi təsadüfdən asılı olurdu. Yəni hammalın daşıdığı 

mal özününkü olmadığı kimi, həbəşin qələbəsi də onun müvəffəqiyyəti 

sayılmazdı.

122

 

Göy üzü geyərkən lacivərd paltar,

Hər kəsə lacivərd paltar hazırlar.

Lacivərd - tünd göy, həm də matəm rəngi sayılır. Yəni lacivərd 

rəngində olan göylər insanlar üçün də o rəngdə matəm paltan biçər. Deməli, 

göylərin, fələyin qəza-qədərindən yaxa qurtara bilməzsən,

123

 

Çox danə görərsən bu dəyirmanda,

Növbətlə üyüdür unu har bəndə.

Yəni dünya dəyirmanında dan, sərvət çoxdur. Har kas öz dənini növbətlə 

o dəyirmanda üyüdüb faydalanır. Demək, rumlular da öz növbələrində bu 

dünya dəyirmanından istifadə etdilər.

124

 

Həndəsi hərflər, cizgili xətlər,

Bildirir sənindir şanlı bir zəfər.

Yəni  həndəsi  xəttin  hərfləri  göstərir  ki,  san  qalibsən.  Həndəsi  xətt  - 

Ərəstunun  atasının  İskəndərə  vermiş  olduğu  qalibiyyət  və  məğlubiyyət 

cədvəlinə işarədir.

125

 

Şah içdiyi camın har damcısından,

Mühəndis əkirdi gözəl bir fidan.

Yəni şah şərab içdikcə falçı mühəndis bir ümid ağacı əkirdi, ona gözəl 

vədlər verirdi.

126

 

Qasidə tapşırdı bir top, bir çıvkan,

Bir çuval küncüd da verdi ərməğan.

Qədimdə İnsanlar bir-birilə məktub əvəzinə əşya göndərər və öz 

fikirlərini onların vasitəsilə bir-birinə çatdırardılar. Buna əşya yazısı deyilir. 

Əlifba icad edilməmişdən qabaq bu, əsas yazı formalarından biri olmuşdur.

127

 

Küncüddən çox olsa Dara qoşunu,

Manim da quşlanm danlayar onu.

436

---

Üzərlik doldurdu kiçik çuvala, 

Qasidə verincə dedi: "Çıx yola!”

437

---

El arasında üzərliyi bədnəzərdən qorunmaq üçün yandırarlar. Lakin son 

dərəcə acı olduğu üçün quşlar onu yeməz. Dara İskəndərə küncüd 

göndərmişdi; İskəndər dedi ki, onu mənim quşlanm yeyər, yəni sənin 

qoşununu mənim əsgərlərim yox edər. İskəndər isə Daraya üzərlik göndərdi 

və bununla demək istədi ki, mənim qoşunumu düşmənin quşlan yeyə bilməz.

128

 

Mən onu içərsəm verər səadət,

O məni yeyərsə doğar fəlakət.

Yəni mən şərabı içsəm, o, qəlbimə hərarət və işıq saçar, o məni yesə, yəni 

bərk sərxoş edib məni öldürsə, qismətim torpaq olar.

129

 

Keyxosrov dünyadan edərkən səfər,

Cavahir camından vermişdi xəbər.

İran mifologiyasında Keyxosrovun gövhər bir camı varmış ki, dünyanın 

bütün hadisələri, həm keçmiş və həm də gələcək onda əks edilirmiş. Yəni 

Keyxosrov ölərkən Daranın əhvalını öz camında görüb, əvvəlcədən xəbər 

vermişdi.

130

 

Elə iş görmə ki, doğsun sənə kin,

Dəmirə tez təsir etsin sükahin.

Əslində sükahin deyil, segahəndir. Bu, sirkə ilə dəmirdən hazırlanan bir 

boyadır. Pas salmiş dəmiri sirkə yeyər.

131

Qızıl öz vəznini versə arpaya

Qızıl qiymətiylə çıxar ortaya.

Yəni sən qızılsan, İskəndər arpadır. Əgər sən özünü İskəndərlə bərabər 

etsən, dəyərsiz arpaya qızıl dəyərini vermiş olarsan; belə ki, qızılın arpa kimi 

çəkilməsi arpanı qızıl qiymətinə qaldınr.

132

 

Tox ilə ac kabab yesə bir yerdə,

Tox adam kababdan düşəcək dərdə.

Yəni ac adam kabab tikələrinin irilərini, yağlılarını yeyəcək, tox isə bu 

iştahdan məhrum olduğu üçün dərd çəkəcəkdir.

133

 

Harada görünmüş aciz bir yunan,

Belə bir gəmini çıxarsın sudan?

Yəni bir rumluda haradan o qədər güc ola bilər ki, gəmini dənizdən 

çıxanb qovsun? Burada dəniz İran məmləkətinə, gəmi də Daraya işarədir.

134

 

Dilini bağla ki, əldə qalsın baş,

Dil quru olarsa, boğaz olmaz yaş.

Quru dil - susmaq, yaş boğaz isə başın kəsilib qana bulaşması deməkdir. 

Yəni dilini saxla ki, boğazından qan axıdılmasın.

135

 

Qan ilə islanmış dilsiz bir başdan,

Şübhə yox, yaxşıdır başsız bir insan.

438

---