Mövzu Turizm resurslarının öyrənilməsinin elmi-nəzəri əsasları Plan: 1
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
191 abidələrdəndir. Xəzər sahillərində tərkibində balıqqulağı olan böyük daşlara da təsadüf edilir. Abşeron yarımadasında geomorfoloji xüsusiyyətlərinə görə seçilən yarğanlar, qobular və onların yamaclarında səthə yaxın neft layları turistləri daha çox cəlb edir. Abşeronun Məhəmmədli və Digah kəndləri yaxınlığında üzə çıxan metan qazı burada daimi yanan məşəl yaratmışdır. Hələ qədim zamanlarda Suraxanı kəndi yaxınlığıda – üzə çıxan qazın alovlandığı yerdə atəşpərəstlər özləri üçün məbəd tikmişlər. Sahil bölgəsində daim şölələnmiş qaz ən cəzbedici mənzərə yaradır. Xəzər sahillərində öz ekzotikliyi ilə seçilən təbiət abidələrindən biri də Neogendən başlayaraq fəaliyyətdə olan palçıq vulkanlarıdır. Burada fəaliyyətdə olan 5 palçıq vulkanı və bir çox sönmüş vulkanlar mövcuddur. Sahil düzənliklərində sönmüş vulkanlar konus, təpəcik formasında qalmışdır. Palçıq vulkanlarının püskürməsi qazların alovlanması ilə müşayiət olunur ki, bu da ətrafda gözəl mənzərə yaradır. Flora və fauna abidələri, onların landşaft ekzotikliyində rolu: Xəzər sahilinin zəngin iqlimi burada özünəməxsus rekreasiya landşaftları yaratmışdır. Xəzərin şimal sahillərinin mülayim iqlimi, suların səthə yaxın yerləşməsi sahilboyu meşə sahələrinin yayılmasına səbəb olmuşdur. Xəzər sahilində yerləşən meşəliklər torpaq və su mühafizəedici, tarlaqoruyucu xassələri ilə yanaşı, kurort – istirahət məqsədilə 192 istifadə üçün də yararlıdır. Təəssüf ki, Xəzərsahili meşəliklərdən rekreasiya məqsədilə cəmi 5 – 10% istifadə olunur. Sahil zonasında ümumi meşəlik sahəsinin (838 km 2 ) əsas hissəsini meşə - parklar təşkil edir. Sahil zonasında əhalinin sayından və yaşıllıqların sahəsindən asılı olaraq adambaşına 0,3-0,4 m 2 yaşıllıq düşür ki, bu da 3 balla qiymətləndirilə bilər.bu yerlərdə rekreasiya müəssələri yaradılarkən təbii resurslardan istifadə olunması məqsədəuğundur. Əlavə onu da qeyd edək ki, bu heyvanların çoxu qorunduğuna görə bu ərazilərdə ovçuluq turizmini inkişaf etdirmək yalnız mövsüm dövründə mümkündür. Bütün bunlar nəzərə alınaraq sahil zonasında respublikamızda turizmin yeni sahəsi olan fotoovçuluğun inkişafına diqqət yetirilməlidir. Sahil zonasının ovçuluq imkanlarından maksimum istifadə üçün bu sahənin inkişafının qayğısına qalmaq lazımdır. Müqayisə üçün qeyd edək ki, Türkiyənin Aralıq dənizi sahillərində istirahətə gələn turistlərə meşələrdə tur, dağ keşisi, ceyran və s. heyvanların ovu təklif olunur. Respublikamızda ov heyvanları daha çox Böyük və kiçik Qafqazda və Talış dağlarında yayıldığından ovçuluğu məhz bu zonada təşkil etməyi məğbul sayırıq. Xəzərsahili heyvanat aləmində rekreasiya məqsədilə istifadə və heyvanların qorunması üçün aşağıdakılar zəruri hesab edirik. a) Sahil zonasında fotoovçuluğun inkişaf etdirilməsi; 193 b) Xarici turistləri cəlb etmək üçün ov turizminin inkişaf etdirilməsi; c) Sahil zonasında qanunsuz ovçuluğa imkan verilməməsi; d) Gələcəkdə rekreasiya müəssələrindən gələn gəlirin bir hissəsinin sahil zonası heyvanlar aləminin aləminin qorunmasına sərf olunması. Xəzərsahili zonanın zəngin təbiətinin qorunması məqsədilə 113 min hektar sahəni əhatə edən dövlət qoruğu (Qobustan, Şirvan, Qızılağac, Hirkan) və 3 yasaqlıq (Abşeron, Gil adası, Bəndovan) yaradılmışdır. Bu qoruq və yasaqlıqlarda relikt və endemik bitki növləri (dəmirağac, şabalıdyarpaq palıd, azat, Xəzər şanagülləsi və s.), o cümlədən, Qobustanda ağac formalı ardıc, qoz, əncir, nar, sahil zonası üçün səciyyəvi olan qocaman palıd, vələs və s. yayılmışdır. Son dövrlərdə respublikamızda milli parkların yaradılması təşəbbüsü geniş vüsət almışdır. 1997 – ci ilin iyul ayında Sankt – Peterburqda Tasis proqramı üzrə “Yeni müstəqil dövlətlərdə ətraf mühitə qayğıkeş münasibətin yayılması” mövzusunda keçirilmiş yekun seminarda Azərbaycanda “Şahdağ” milli parkının yaradılması proqramı bəyənilmişdir. Layihənin beynəlxalq maliyyə orqanları tərəfindən dəstəklənməsini Britaniya şirkəti təmin edəcəkdir. Bu milli parkən yaradılmasının ümumi dəyəri 350 min ABŞ dolları təşkil edir ki, bunun da 280 min dollarını beynəlxalq təşkilatlar müəyyənləşəcəkdir. “Şahdağ” milli parkında ərazinin ekosistemi ilə yanaşı, onun tarixi – mədəni abidələrinin də qorunması nəzərdə 194 tutulur. Onu da qeyd edək ki, respublika Prezidentinin fərmanı ilə Bakının sahil bağına milli park statusu verilmişdir. Bununla yanaşı, Səbail qəsrinin bərpası, həmçinin Nargin adasında disney əyləncə mərkəzinin yaradılması da nəzərdə tutulmuşdur. Sahil bölgəsində yerləşən istirahət və turizm mərkəzlərində səyahətlərin təşkili işində rekreasiya landşaftlarının mühüm rolunu nəzərə alaraq aşağıdakı turist marşrutlarını daha aktual hesab edirik: 1. Bakı – Beşbarmaq – Siyəzən – Qalaaltı. 2. Bakı - Giləzi – Altıağac. 3. Bakı – Beşbarmaq – Xaçmaz – Xudat. 4. Bakı – Beşbarmaq – Xudat – Nabran – Yalama. Onu da qeyd edək ki, əlavə olaraq bu marşrutlara Şamaxı, İ smayıllı, Quba, Qusar rayonalarındakı landşaft ekzotikliyi ilə rekreantları cəlb edən ərazilər də daxil edilə bilər. Cənub istiqamətində aşağıdakı ekzotik turist marşrutlarını təşkil etmək daha məqsədəuyğundur. 1. Bakı – Qobustan. 2. Bakı – Ələt – Salyan – Neftçala. 3. Bakı – Masallı – Qızılağac. 4. Bakı – Masallı – Lənkəran – İstisu. 5. Bakı – Lənkəran – İstisu – Xanbulaqçay. 6. Bakı – Lənkəran –Astara – Lovani. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|