Molla penah vaqif-09. 04- pdf
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
Buludxan Xəlilov
68 Vaqif Yox, qayıtmaram. İş ki belə düşdü, meydanda varam! Vidadi Əl çək bu tərslikdən, qulaq as mana! Vaqif Ölsəm də, ölməyim xoşdur mərdana! Vidadi Sən öz dediyindən dönməyəcəksən, Səni yalnız qoyub gedəmmərəm mən. M.V.Vidadi M.P.Vaqifi Qacarın cəzasından qurtarmaq üçün onun hüzuruna gəlir, ona təzim edir və deyir: Şairdir... qəlbi var, şirin sözü var, Böyük bir ölkənin onda gözü var, O ölsə... dağlar da dil deyib ağlar, Əfv edin... yaxşılıq qalır yadigar.” Bir məsələni də qeyd etmək yerinə düşər. Bu da odur ki, M.P.Vaqifi həm xalq, həm də M.V.Vidadi yaxşı başa düşür. M.P.Vaqiflə Molla Pənah Vaqif: özü və tarixin sözü
69 M.V.Vidadi arasındakı anlaşma o qədər güclüdür ki, onlar bir-birinin sözündən heç vaxt incimir, birisi xalqın içində, digəri sarayda olsa da, hər ikisi xalqa bağlıdır, xalqla nəfəs alır. Hətta M.V.Vidadinin “Di gəl, durnalara bir şeir deyək” söyləməsi, saz çalması, deyişməsi M.P.Vaqifə olan ərkidir. Həm də onların bir-birini duymaları və başa düşmələridir. Xalqın, el-obanın, yurdun problemlərini onlar qədər bilən, duyan yoxdur. Odur ki, durnalara şeir demək, bu mövzuda de- yişmək simvolik bir mahiyyət daşıyır. Burada xalqın, el-obanın, yurdun dərdi simvollaşır. Əsərdən bir parça:
Buludxan Xəlilov
70 Qatarlaşıb nə diyardan gəlirsiz? Bir xəbər versəniz bizə, durnalar! Vidadi Bir baş çəkin dərdi-məndin halına, Ərzə yazsın, qələm alsın əlinə, Vidadi xəstədən Bağdad elinə Siz yetirin bir nişanə, durnalar! Vaqif Nazənin-nazənin edərsiz avaz, Ürək təzələnər, edər sərəfraz, Vaqifin də könlü çox edər pərvaz, Hərdəm sizin ilə gəzə, durnalar! M.P.Vaqifin hadisələrə münasibətində onun xarakterindəki özünəməxsusluğun bir neçə mə- qamını da xatırlamaq yerinə düşər. O, dünyadan hər an zövq almağa hazırdır. Hər günün ömürdən getdiyinin fərqinə varır, hətta cənnəti də, cə- hənnəmi də bu dünyada axtarır. Bütün cənnətləri bu dünyanın özündə insanların quracağına inanır. M.P.Vaqif hər dərdi, bəlanı, qəmi özündən uzaqda tutur, dərdin, ələmin əlacını gözəllərdə Molla Pənah Vaqif: özü və tarixin sözü
71 axtarır, gözəlləri özünün Məkkəsi, Mədinəsi sayır. Bu xüsusiyyətlər onun özünəməxsusluğu- nun bir tərəfidir. M.P.Vaqifin özünəməxsuslu- ğunun ikinci bir tərəfi Şuşa qalasında səhər vaxtı, günəş yenicə çıxan zaman divara yazdığı şeiri Əli bəyə oxuduqda fərqli bir Vaqifə çevrilmə- sidir. Fərqli Vaqif yazdığı şeirdə deyir:
M.P.Vaqifin bu cür dəyişməsi real həyatın dəyişməsidir, yoxsa onun özünün dəyişməsidir? Bu, M.P.Vaqifin özünə tarixin gözü ilə baxmaq üçün Səməd Vurğunun yaratdığı bədii bir pri- yomdur. Həmin bədii priyom imkan verir ki, M.P.Vaqif bütün tarixi dövrlərdə yaşaya bilsin. Odur ki, M.P.Vaqifə tarixin hansı gözü ilə ba- xılsa, o, şair və ictimai-siyasi xadim kimi
Buludxan Xəlilov
72 müdrik, cəsarətli, qeyri-adi görünür. Bu cür gö- rünüşü M.V.Vidadidə də müşahidə etmək olur. Onun xarakterindəki özünəməxsusluğun göstəri- cisi odur ki, o, Cavad xanın sarayına getmir, sarayda yaşamağı qəbul etmir, kasıb və azad yaşamağı hər şeydən üstün tutur. M.P.Vaqifdən fərqli olaraq dünyanın etibarına və varına inan- mayandır. Bu dünyanın möhnəti içərisində axirət dünyasına inanandır. M.V.Vidadi dünyanın dər- dini, qəmini çəkəndir. Namaz qılarkən titrək bir səslə namazın arasında əllərini göyə qaldırıb aşağıdakı şeiri söyləyən şairdir: Xudaya! İnsanın halı yamandır, Nələr çəkdiyimiz sənə əyandır, Mənası varmıdır min təriqətin? Aç... aç qapısını sən həqiqətin. Nə olur, bir yeni işıq ver bizə, Bizim kor yaranmış gözlərimizə – Bəlkə də yaxşını seçək yamandan, Ta ki, qansız keçən bir güzərandan Biz də ilham alaq, sevinək barı! Molla Pənah Vaqif: özü və tarixin sözü
73
Yazıqdır dünyanın əşrəfi insan, Böyüksən, aqilsən, keç günahından! Qoyma ki, yerlərdə sürünsün bəşər, Dünyada qalmasın nə pislik, nə şər. Yaxşılıq insana bir sənət olsun, Dünya başdan-başa bir cənnət olsun... Ancaq bununla belə, göylərin dərinliyinə əl qaldıraraq:
deyir. Yenə də onun təzadlı mövqeyinə tarixin gözü ilə baxdıqda o, insanların, oxucuların gö- zündə ucalır. Eyni zamanda Səməd Vurğunun real həyat hadisələrinə münasibətdə seçdiyi ədəbi priyom M.V.Vidadini xarakterizə edə bilir. Yeri gəlmişkən M.P.Vaqiflə M.V.Vidadi ara- sındakı dostluğun bəzi məqamlarına toxunmaq yerinə düşər. Əvvəla onların dostluğu o demək- dir ki, onların hər ikisi öz dövründə məşhur olmuş, bu məşhurluq sayəsində bir-birinə rəğbət
Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|